آیا مشاعره تنها راه بهره‌مندی از شعر است؟

کتاب‌های متعددی هم با عنوان «مشاعره» منتشر می‌شود که در آن ابیاتی به ترتیب حروف الفبا و بی‌هیچ تناسبی کنار هم آمده است.

مشاعره، یعنی شعر خواندن رقیبان براساس حروف الفبا، البته گامی است برای جلب توجه مخاطبان عام به شعر؛ اما آن مایه ارجمندی و جدیت را ندارد تا جایگزین شعرخوانی بویژه شناخت و تحلیل شعر شود.

بسیار دیده‌ام که در برنامه‌های مشاعره، رقابت آن قدر داغ می‌شود که هم شرکت‌کنندگان و هم کارشناسان برنامه از شعر غافل می‌شوند؛ چندان که شعرها با شتاب و نادرست خوانده می‌شود.

حال آن که شعر فقط در صورتی که آهنگین و با رعایت تکیه‌ها، تاکیدها و بویژه با رعایت وزن عروضی قرائت شود، قابل فهم و تأثیرگذار است.

گاهی در گرماگرم رقابت، شعرخوان‌ها، کلماتی را فراموش یا حذف می‌کنند یا از خودشان مصراع می‌سازند و می‌خوانند و کارشناسان نیز گاهی آن​قدر در فضای رقابتند که هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند.

اما از این شگفت‌تر آن که برخی شرکت‌کنندگان در رقابت‌های مشاعره، از مفاهیم شعرهایی که حفظ کرده‌اند، چیزی نمی‌دانند و حتی اغلب ابیات را از دهان این و آن شنیده‌اند و نمی‌دانند اصل بیت چگونه است و از چه سخن می‌گوید.

مشاعره ازگام‌های آغازین در آشنایی عموم با شعر است، اما اگر جایگزین تمام فعالیت‌های شعری دیگر شود، چندان موجه نمی‌نماید.

شعرخوانی شاعران، قرائت درست و هنرمندانه شعر بزرگان دیروز و امروز در رسانه‌ها و مهم‌تر از تمام اینها، تأمل و بحث در مفاهیم و معارف و حکمت‌ها و آموزه‌هایی که در این گنجینه بزرگ فرهنگ و اندیشه و معنویت بیان می‌شود، از راه‌های بهره‌مندی از ارجمندی‌های شعر است.

اسماعیل امینی - شاعر و مدرس دانشگاه