مصرف ترکیبات آهن، بدون تجویز پزشک، ممنوع

برخی خانم‌ها معتقدند مصرف قرص آهن در دوران قاعدگی لازم است و عده‌ای بر این باورند که این قرص‌ها را باید از ابتدای سن بلوغ استفاده کنند تا دچار کم‌خونی نشوند، اما بیشتر این افراد بدون آنکه به پزشک یا متخصصی مراجعه کنند، برای خودشان دارو تجویز کرده و انواع و اقسام مکمل‌ها را خریداری و استفاده می‌کنند، در حالی که با این کار، سلامت خود را بیشتر به خطر انداخته‌اند.
به گزارش جام جم سرا، دکتر ابوالقاسم اللهیاری، فوق‌تخصص خون و آنکولوژی در گفت‌وگو با شهرآرا می‌گوید: کم‌خونی حالتی است که در آن تعداد گلبول‌های قرمز یا میزان هموگلوبین خون کمتر از میزان طبیعی است. وقتی شما کم‌خونی دارید، گلبول‌های قرمز سریع‌تر از حدمعمول تخریب می‌شوند و گلبول‌های جدید نمی‌توانند با این سرعت جایگزین شوند. به همین دلیل خون شما گلبول قرمز کمتری خواهد داشت و در نتیجه میزان حمل اکسیژن به بافت‌های بدن کاهش یافته و احساس خستگی ایجاد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین راه برای درمان هر بیماری تشخیص آن است، ادامه می‌دهد: کم‌خونی در بعضی از موارد بدون علامت و نشانه است و در آزمایشات مشخص می‌شود، اما درصد زیادی علامت‌دار هستند و با شناخت درست علائم آن مشخص می‌شوند.
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد بیان می‌کند: از جمله علائم کم‌خونی می‌توان به رنگ‌پریدگی، ضعف و بی‌حالی، خستگی و تپش قلب، تنگی نفس هنگام فعالیت، درد قفسه سینه در زمان فعالیت، سردرد و سرگیجه و وزوز گوش اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه کم‌خونی ممکن است اکتسابی یا ارثی باشد، می‌گوید: مشکل کم‌خونی در بیشتر موارد اکتسابی است که شایع‌ترین علت آن کم‌خونی فقر آهن است. این نوع کم‌خونی در خانم‌ها به دلیل دوران قاعدگی شایع‌تر است. همچنین از دیگر دلایل کم‌خونی اکتسابی می‌توان به کمبود اسیدفولیک، کمبود B12 و سایر ویتامین‌های گروهB اشاره کرد.
دکتر اللهیاری می‌افزاید: کم‌خونی می‌تواند به دلیل تخریب گلبول‌های قرمز در خارج از مغز استخوان باشد که نمونه بارز آن فاویس است که به دلیل کمبود یکی از آنزیم‌های گلبول قرمز به دنبال مصرف موادغذایی مانند باقالی و مصرف داروها اتفاق می‌افتد. همچنین کم‌خونی می‌تواند به دلیل اختلال در تولید گلبول‌های قرمز در نتیجه بیماری‌های سیستم خون‌ساز که مغز استخوان را درگیر می‌‌کند (مانند سرطان خون) پیش بیاید.
بعضی از افراد با مشاهده علائم کم‌خونی برای پیشگیری تصمیم می‌گیرند از مکمل‌ها و قرص‌های آهن موجود در بازار استفاده کنند. این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد در این باره یادآور می‌شود: با توجه به نیاز بدن در دوران بارداری و در سنین نوجوانی، ویتامین‌هاباید استفاده شود، اما پیش از مصرف خودسرانه دارو باید به پزشک مراجعه کنید تا براساس علت کم‌خونی درمان مناسبی برای شما تجویز کند زیرا مصرف ترکیبات آهن درباره برخی کم‌خونی‌ها مانند تالاسمی نه تنها موجب بهبود بیماری نمی‌شود، بلکه می‌تواند برای بیمار مضر باشد.
این فوق‌تخصص خون و آنکولوژی می‌گوید: مهم‌ترین و بهترین راه برای تأمین آهن بدن، استفاده درست از موادغذایی است. مصرف موادغذایی مانند گوشت قرمز، جگر و خشکبار مانند پسته، انجیرو زردآلو حاوی آهن هستند، اما آهن موجود در گوشت و جگر جذب بیشتری دارند. اگر فرد کمبود آهن داشته باشد، این مواد نمی‌تواند آهن بدن او را تامین کند و نیاز به جایگزین قرص‌های آهن دارد و باید تحت درمان دارویی قرار بگیرد. فقر آهن در خانم‌ها به دلیل دوران قاعدگی، طبیعی است، اما آقایان در هر سنی و خانم‌ها در دوران یائسگی، باید کم‌خونی و فقر آهن را جدی بگیرند، زیرا ممکن است این کم‌خونی به‌دلیل خون‌ریزی دستگاه گوارش باشد که نیاز است اختلالات دستگاه گوارش در این افراد
 بررسی شود.
دکتر اللهیاری بیان می‌کند: مصرف چای بعد از هر وعده غذایی موجب اختلال در جذب آهن می‌شود. همچنین باید قرص‌های آهن را دو ساعت پیش یا بعد از غذا مصرف کرد.
>> حمیده صفائی