نقش‌آفرینی بیت‌کوین در تحقیقات

زنجیره بلوک، بستری است که بیت‌کوین یا به‌عبارتی طلای دیجیتال بر پایه آن استخراج و مبادله می‌شود. اکنون دانشمندان در تلاشند تا زنجیره بلوک را به حوزه علوم‌ و تحقیقات نیز تعمیم دهند، زیرا تصور می‌کنند این بستر به‌علت‌ ایجاد دنباله‌هایی از داده‌های فسخ‌‌نشدنی و همچنین ذخیره داده‌های انتشاریافته می‌تواند به بهبود روند بازتولید تحقیقات و فرآیند همترازخوانی کمک کند.

کد خبر: ۱۱۱۳۴۰۱

در این میان، عده‌ای نیز بر این باورند بیشتر فرضیه‌هایی که درباره زنجیره بلوک مطرح است در اغلب موارد در مختصات واقعیت نمی‌گنجد و حتی چنانچه فرضیه استفاده از زنجیره بلوک در حوزه علوم‌ و تحقیقات به واقعیت بپیوندد، موجب افزایش هزینه‌های تحقیقات و نیز بروز پاره‌ای از مسائل اخلاقی جدید در این حوزه خواهد شد.

یکی از کاربردهای زنجیره بلوک در حوزه علوم‌ و تحقیقات این است که می‌تواند در جمع‌آوری و ذخیره داده‌های مربوط به فعالیت‌های تحقیقاتی استفاده شود. حامیان این ایده معتقدند چنانچه جمع‌آوری و ذخیره داده‌های تحقیقاتی بر پایه زنجیره بلوک صورت بگیرد، فرآیند تکرار مجدد تحقیقات انتشاریافته‌ای که بخصوص در باب روش‌ تحلیل نقص دارند، بسیار تسهیل خواهد شد. بعلاوه، زنجیره بلوک در پیگیری تراکنش‌ها یا بهتر بگوییم اقدامات انجام‌شده طی فرآیند همترازخوانی کاربرد دارد. این بستر بو‌یژه به‌علت مشاهده‌پذیری روند بازبینی موجب برقراری حس اعتماد در میان محققان و ارزیابان می‌شود و درنهایت نیز ارز دیجیتال به کاربران تعلق می‌گیرد، اما این ایده مخالفانی هم دارد. مخالفان استفاده از زنجیره بلوک آزاد در ساماندهی داده‌های تحقیقاتی می‌گویند، زنجیره بلوک به‌شکلی که در تبادلات ارزی وجود دارد در بایگانی تحقیقات علمی ـ کاربردی نیست، زیرا ذخیره هر تراکنش موجب تحمیل هزینه‌های مالی خواهد شد. از طرفی، روند افزایش هزینه تراکنش‌های تحقیقاتی به‌علت حجم بالای داده‌ها ‌نسبت به هزینه تراکنش ارزهای دیجیتال قطعا سریع‌تر خواهد بود.

شاید شکل دیگری از زنجیره بلوک که عنصر ارز از مکانسیم آن حذف شده باشد، بیشتر به‌درد کاربردهای تحقیقاتی بخورد. زنجیره بلوک بی‌ارز، امنیتی را که فرآیند استخراج بیت‌کوین تضمین می‌کند، نخواهد داشت. اما به‌علت ساده‌ترشدن این سیستم به کاربران امکان می‌دهد بتوانند نوبتی بلوک‌های جدید به زنجیره اضافه کنند. این رویکرد حتی به کاهش مصرف انرژی طی انجام تراکنش نیز کمک می‌کند. در گیرودار این حرف‌وحدیث‌ها، محققان هم نگرانی‌هایی دارند و معتقدند پیش از فراهم‌سازی امکان استفاده از بیت‌کوین در حوزه علوم‌ و تحقیقات باید به مسائل اخلاقی جدیدی که این فناوری با خود به‌همراه خواهد داشت نیز اندیشیده شود. به عنوان مثال، چنانچه شرکت‌کنندگان در تحقیق بالینی از ادامه‌ شرکت در آزمایش‌ها انصراف دهند و از آن‌طرف، تحقیق درحال انجام در زنجیره بلوک ثبت شده باشد، آن‌وقت تکلیف بلوک ذخیره‌شده چیست؟ همچنین حتی درصورتی که هرکسی بتواند کاربر اضافه‌کننده داده‌ها را در زنجیره بلوک شناسایی کند، باز هم هستند محقق‌نماهای بی‌وجدانی که از اضافه‌کردن داده‌های تقلبی به سیستم هیچ پروایی نخواهند داشت. این بلوک‌هایی که یک‌بار به زنجیره اضافه می‌شوند، دیگر کسی نمی‌تواند اطلاعات ثبت‌شده‌شان را تغییر دهد، بلکه در سیستم زنجیره بلوک فقط می‌توان اطلاعات لغوشده را برچسب‌گذاری کرد.