بررسی وضعیت گیمرها در ایران

بعد که برای یکی قضیه را تعریف کردم گفت راننده داشته از «کلش آو کلنز» حرف می‌زده و بعدها با آدم‌های بیشتری برخورد کردم که به نوعی معتاد این بازی یا بازی‌های مشابه بودند. تصویر آدم‌هایی که از هر موقعیتی برای بازی استفاده می‌کنند، دیگر به تصویری همیشگی تبدیل شده است.

به گزارش جام جم کلیک ، در ایستگاه اتوبوس نشسته‌اید و ناگهان می‌بینید بغل دستی‌تان در حالی که گوشی دستش است بالا و پایین می‌پرد و چند دقیقه بعد متوجه می‌شوید که رکوردش را جا‌به‌جا کرده است. برای بعضی‌ها بازی‌ کردن حالت سرگرمی دارد و بعضی‌های دیگر را از نان خوردن می‌اندازد. هرچند که هر روز به تعداد علاقه‌مندان به بازی‌های رایانه‌ای یا موبایلی اضافه‌ می‌شود، اما داستان آن در ایران متفاوت‌تر است. در آن طرف آب‌ها، آدم‌ها و شرکت‌های سازنده بازی‌ها را به دلایل مختلف جدی‌تر می‌گیرند.

شیفتگان بازی چند نفرند؟

براساس آمار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ایران، فروش جهانی بازی‌های رایانه‌ای در سال 2015 نزدیک به 95.2 میلیارد دلار و فروش بازی‌های موبایلی 30.7 میلیارد دلار بوده است و بازی‌های پرطرفداری مثل Call of Duty حدود 1200 میلیون دلار GTA 5 نزدیک به 3200 میلیون دلار و Clash of Clans حدود 3200 میلیون دلار درآمد داشته‌‌اند. براساس همین آمار گیمرهای بیش از 36 سال 39 درصد، بین 18 تا 35 سال 29 درصد و کمتر از 18 سال 32 درصد از گیمرها هستند.

این آمار در ایران از بقیه دنیا و بخصوص آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین دارنده جامعه آماری گیمرها متفاوت است. براساس آمار همین مرکز، در سال 92 و با وجود جمعیت 78 میلیونی آن زمان، میزان کاربران بازی‌های رایانه‌ای در ایران 18 و نیم میلیون نفر بوده و بیشتر گیمرها متوسط سنی 16 سال داشته‌اند. میزان فروش بازی‌های داخلی 5 میلیون دلار و سهم فروش بازی‌های ایرانی از فروش داخلی 4 درصد بوده است. هرچند این آمار به سال 2014 مربوط است و پس از آن و با رشد استارت‌آپ‌ها و اپلیکیشن‌های بازی در ایران به گیمرها و شیفتگان بازی هم اضافه شده است. همچنین بنا به گفته شورای عالی فضای مجازی در آذر سال گذشته، 25 میلیون گیمر ایرانی روزانه یک ساعت و نیم بازی ویدئویی انجام می‌دهند.

براساس نظرسنجی موسسه پژوهشی Newzoo که در شبکه لاین و از بیش از 800 کاربر انجام شده، یک نفر از هر پنج نفر (19 درصد) برای بازی‌ها پول خرج می‌کند و بقیه گیمرها از اپلیکیشن‌های بازی شخص دیگری استفاده می‌کنند. ملاک اصلی انتخاب بازی هم توصیه دوستان (52 درصد)، امتیاز بازی (47 درصد) و اخبار یا مجلات (28 درصد) است، در نتیجه اگر کسی بازی‌ای را توصیه نکند، دیگران هم سراغش نمی‌روند. همچنین 84 درصد گیمرها از گوشی‌های اندروید و 13 درصد از پلتفرم iOS استفاده می‌کنند.

شرکت Gameguise که یک شرکت نشر بازی‌های کامپیوتری است نیز نظرسنجی جدیدی را در بازه زمانی 25 تا 28 ژانویه 2016 انجام داده است. براساس اطلاعات ارائه داده شده این شرکت که نزدیک به 2687 نفر از گیمرهای حرفه‌ای در آن شرکت کرده‌اند، چیزی نزدیک به 49 درصد از گیمر‌های ایرانی حداقل یک بار در طول روز بازی‌های کامپیوتری انجام داده و 26 درصد از آنها روزی چند بار این کار را انجام می‌دهند. در واقع نزدیک به 54 درصد از گیمرهای ایرانی روزانه یک ساعت سرگرم بازی‌های کامپیوتری هستند و آمار کسانی که بیش از 3 ساعت در طول روز بازی می‌کنند، 22 درصد است. همچنین نزدیک به 5 درصد از گیمرهای ایرانی هم بیش از 5 ساعت از کل زمان مفید روز را به بازی‌های کامپیوتری اختصاص می‌دهند. براساس نظرسنجی این شرکت 27 درصد از گیمرهای ایرانی دانش‌آموز هستند و 17 درصد آنها شغلی ندارند.

بعضی‌ها خشنش را دوست دارند

فراگیر شدن گوشی‌های هوشمند امکانات زیادی را فراهم کرده و دیگر آن دوره‌ای که تنها چند انتخاب محدود برای بازی وجود داشت، گذشته است. حالا دنیایی از انتخاب‌ها پیش رویتان است؛ گاهی می‌توانید ژانر وحشت را برای بازی انتخاب کنید و وقتی رکورد زدید یا از بازی کردن خسته شدید سراغ ژانر دیگری بروید. نتایج نظرسنجی شرکت Gameguise نشان می‌دهد سبک اکشن– ماجرایی، محبوب‌ترین سبک بازی در میان گیمر‌های ایرانی محسوب می‌شود و نزدیک به 47 درصد از گیمرهای ایرانی این سبک را به سبک‌های دیگر بازی‌های کامپیوتری ترجیح می‌دهند. بازی‌های ورزشی هم با 21 درصد از کل آمار در مقام دوم قرار دارد و مجموعه بازی‌‎های FIFA به‌عنوان محبوب‌ترین سری ورزشی در ایران شناخته می‌شود.

محبوب‌ترین کنسول‌ها

در طرف دیگر میدان، محبوب‌ترین کنسول‌های خانگی قرار دارد. کنسول Xbox360 با 42 درصد، پرچمدار محبوب‌ترین کنسول خانگی در ایران است. وجود بازی‌های کپی و ارزان قیمت برای این کنسول و کم دردسر بودن آن از جمله دلایل محبوبیت آن به شمار می‌رود. کنسول PS3 با 33 درصد و کنسول نسل هشتمی PS4 با 31 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند که این آخرین محبوب‌ترین کنسول نسل هشتمی در ایران نیز به شمار می‌رود. پس از این کنسول نسل هشتمی مایکروسافت و کنسول خانگی نسل هفتمی نینتندو یعنی Wii جای دارند که محبوب گیمرهای ایرانی‌ هستند.

بسیاری از کارشناسان دلیل محبوبیت زیاد کنسول PS4 نسبت به رقیب خود Xbox One را مجموعه‌ای ازعوامل مثل وجود به‌روزرسانی‌های کم حجم‌تر، سرعت نصب بالاتر بازی‌ها و همچنین وجود عناوین منتشر شده متنوع‌تر برای آن می‌دانند.

بازی با اعمال شاقه

برای من و شمایی که شیفته بازی هستیم و می‌خواهیم بازی‌های مختلف را تجربه کنیم، بازی کردن و انتخاب چندان ساده نیست. به عقیده بسیاری از گیمرها کند بودن سرعت اینترنت در ایران و قطع و وصل شدن مداوم سرورها کار را سخت و انتخاب‌ها را محدود می‌کند. شما مجبورید از بازی‌های ثابتی استفاده کنید و کمتر سراغ بازی‌های آنلاین بروید و در صورت رفتن سراغ بازی‌های آنلاین باید عواقبش را هم به جان بخرید. گاهی یک ساعت می‌گذرد بدون این‌که بازی را چندان پیش برده باشید و در آخر به خودتان می‌‌‌آیید و می‌بینید چیزی جز اعصابی خرد برایتان باقی نمانده است.

داستان گیمرها تفاوت‌های دیگری هم با بقیه دنیا دارد، در اینجا و آن‌طور که آمار نشان می‌دهد تعداد آنهایی که حاضرند برای بازی‌ها پول بپردازند و درگیر شبکه پیچیده پرداختی شوند، تقریبا انگشت‌شمار است و خیلی‌ها بازی‌های ثابت و رایگان را به بازی‌های پولی ترجیح می‌دهند. یعنی درحقیقت در ایران بیشتر بازی‌‌ها یک سرگرمی و وسیله‌ای برای وقت‌گذرانی است تا منبع درآمد و همین باعث می‌شود خیلی‌ها به آن به چشم شغل نگاه نکنند.

کسی آنها را جدی نمی‌گیرد

دوره سربرآوردن استارت‌آپ‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف است و فعالان این حوزه از دنیای گیم هم غافل نمانده‌اند، اما به عقیده آنها هنوز راه درازی مانده که بازی‌سازان ایرانی بتوانند نظر مساعد شیفتگان بازی را بخصوص در حوزه بازی‌های ویدئویی جلب کنند. شهریار شاکی، از گیمرهایی است که به‌صورت حرفه‌ای بازی می‌کند و می‌گوید که قبلا 5 یا 6 ساعت از وقتش را به بازی اختصاص می‌داد، بازی‌هایی مثل ژنرال، استایکرفت و وایکرفت، ولی این روزها به دلیل آموزش اینترنتی بازی به شاگردانش، وقت زیادی برای بازی ندارد. شاکی که 40 قهرمانی کشوری داشته و برای باشگاه‌های خارجی هم بازی ‌کرده، علت پرطرفدار بودن بازی‌های خارجی را در مقایسه با داخلی کم بودن امکانات این بازی‌ها می‌داند و می‌گوید: «روند بازی‌سازی در ایران عقب‌تر از دنیاست و بیشتر گیمرها به سمت بازی‌های خارجی کشیده می‌شوند تا بازی‌های داخل، چراکه امکانات و تجربه بازی‌سازی در ایران خیلی کم است و گرافیک و تکنولوژی به کار رفته در بازی‌های داخلی، زمین تا آسمان با بازی‌های خارجی فرق می‌کند. شما وقتی بازی‌های خارجی را بازی‌ می‌کنید با یک چیز واقعی سروکار دارید، درصورتی که هنگام بازی‌های ایرانی احساس می‌کنید تصاویر و تکنولوژی به کار رفته برای 10 سال قبل است، بنابراین توی ذوق می‌خورد و کششی برای بار دوم و سوم تجربه بازی نیست. به همین دلیل هم بازی‌های خارجی طرفدار دارد و سالانه میلیون‌ها دلار ارز از ایران خارج می‌شود.»

او توضیح می‌دهد: «گیمرها در ایران درآمد خاصی ندارند و هیچ نهاد، انجمن یا سازمانی آنها را حمایت نمی‌کند. شما کمتر کسی را می‌بینید که به گیم به‌عنوان یک شغل و منبع درآمد نگاه کند و علتش هم این است که به درستی اطلاع‌رسانی‌ از طرف هیچ فرد یا سازمانی برای آن انجام نشده، وگرنه ارز زیادی سالانه وارد ایران می‌شد.»

اما حسین مزروعی، یکی از بنیان‌گذاران استدیو بازی‌سازی پاپاتا، نبود قانون کپی‌رایت در ایران را از جمله مشکلات صنعت گیم و نرم‌افزار و کشش به سمت بازی‌های خارجی می‌داند و می‌گوید: «به دلیل رعایت نشدن کپی‌رایت، رابطه نابرابری بین بازی‌سازان داخلی و خارجی وجود دارد. به عنوان مثال یک بازی‌ خارجی 70 دلار است اما در اینجا 2000 تومان فروخته می‌شود و بازی‌ساز ایرانی هم وقتی می‌خواهد بازی‌ بسازد باید با یک بازی 70 دلاری رقابت کند. مردم می‌گویند چرا بازی خارجی را 2000 تومان بخریم ولی برای بازی ایرانی این همه هزینه کنیم. در حقیقت مردم حاضر نیستند یک بازی ایرانی را به قیمت زیادی بخرند و به همین دلیل هم بازی‌های فاخر در اینجا تولید نمی‌شود.»

این برگزارکننده استارت‌آپ ویکند بازی‌سازی توضیح‌ می‌دهد: «حجم سرمایه‌گذاری در ایران با بقیه دنیا فرق می‌کند و در اینجا کسی بازی را جدی نمی‌گیرد و برایش بودجه‌ای هم در نظر گرفته نمی‌شود و از طرف دیگر مردم عادت کرده‌اند بابت نرم‌افزار پول پرداخت نکنند و از کپی‌ها و دانلود غیرقانونی استفاده کنند و به همین دلیل هم کمتر حاضرند بابت یک بازی هزینه‌ای پرداخت کنند. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که در چند سال گذشته و با بیشتر شدن گوشی‌های هوشمند در دست مردم، بازی‌سازان هم وارد عرصه شده‌اند و تیم‌های بازی‌سازی‌ توانسته‌اند کارشان را خارج از ایران هم منتشر کنند.»

راحله رسولی - ضمیمه کلیک