تازه‌ترین آمارها از وضعیت اعتیاد در کشور

به گزارش جام‌جم، آماری که روز گذشته از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد مبارزه با مواد مخدر از وضع اعتیاد در کشور اعلام شد گویای آن است که هم‌اکنون یک میلیون و 325 هزار نفر در ایران به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند که در‌مقایسه با سال 86، تفاوت چندانی را نشان نمی‌دهد چرا که در آن سال، نتایج آمارگیری ثابت می‌کرد کمتر از
یک میلیون و 200 هزار نفر در کشور کاملا معتاد و 800 هزار نفر نیز معتادان تفننی بودند. با این حال نتایج طرح شیوع‌شناسی مصرف مواد مخدر در میان شهروندان کشور که دیروز مدیر کل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر آن را اعلام کرد، ثابت می‌کند الگوی مصرف مواد مخدر بسرعت در حال تغییر است و مصرف مواد مخدر سنتی رو به کاهش و مواد مخدر صنعتی پرخطر همچون شیشه رو به افزایش است.

طرح ملی شیوع‌شناسی مصرف مواد در میان شهروندان کشور را پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی به سفارش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اجرایی کرده است این طرح در خانوارهای 31 استان کشور در مقیاس سنی 15 تا 64 سال به روش نمونه‌گیری خوشه‏ای و تصادفی چند مرحله‏ای سیستماتیک انجام شده و حالا با تکیه به آن می‌شود نتیجه گرفت، نرخ شیوع مصرف مواد مخدر و روانگردان‏ها در جمعیت 15 تا 64 سال، 65/2 درصداست.

مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد با بیان این‌که جنسیت 91 درصد مصرف‌کنندگان مرد و 9 درصد زن است، هشدار می‌دهد: پیشگیری از مصرف مواد غیرقانونی در گروه زنان، نیازمند برنامه‌ریزی و مداخلات جدی از سوی نهادهای فرهنگی و پیشگیری کشور دارد.

آمارهای ارائه شده از سوی صرامی نشان می‌دهد در‌جمعیت نمونه پژوهش اخیر، مهم‌ترین مواد مصرفی به ترتیب اولویت تریاک و مشتقات آن، شیشه، کراک (افغانی)، هروئین، حشیش و اکستازی بوده است و 84 درصد مصرف‌کنندگان مواد نیز سابقه مصرف دخانیات را اعلام کرده‌ و عمده‌ترین روش مصرف مواد در مصرف‌کنندگان نیز تدخین، خوردن، انفیه و تزریق بوده است.

این در حالی است که مهم‌ترین مواد مصرفی در سال 86، به ترتیب تریاک، کراک یا هروئین فشرده، هروئین، شیره تریاک، نورجیزک، شیشه،. حشیش، ال اس دی، کوکائین و اکستازی بود.

توجه به این آمارها گویای آن است که شیشه، شش سال پیش جزو مواد مخدر بسیار پرمصرف نبوده است و در جایگاه پایین مواد مخدر مصرفی قرار داشته اما حالا به جایگاه دوم رسیده است؛ یعنی بیشترین شمار معتادان یا تریاکی هستند یا شیشه مصرف می‌کنند.

علت افزایش مصرف شیشه، این است که قیمت این ماده مخدر در سال‌های اخیر بشدت کاهش داشته است و در عوض قیمت برخی دیگر از انواع مخدر همچون تریاک بیشتر شده؛ یعنی قاچاقچیان مواد مخدر، در این مدت، با افزایش قیمت مواد مخدر سنتی و چوب حراج زدن به مواد مخدر صنعتی، قصد داشتند الگوی مصرف مواد مخدر را تغییر بدهند که ظاهرا در این زمینه موفق شده‌اند!

براساس نتایج طرح ملی شیوع‌شناسی، مصرف مواد در میان شهروندان کشور هم‌اکنون میانگین سن آغاز مصرف در جمعیت نمونه، 21 سال است اما این رقم حدود شش سال پیش 24ـ23 سال بود که این کاهش دوسه ساله زنگ خطری جدی برای مسئولان است و به آنها نهیب می‌زند که میانگین سنی اعتیاد به سمت نوجوانی در حرکت است.

همچنین 53 درصد از جمعیت نمونه شاغل هستند. 64‌درصد مصرف‌کنندگان تحصیلات زیر دیپلم دارند و 63‌درصد جمعیت نمونه متاهل هستند در حالی که شش سال پیش شمار متاهل‌ها و مجردها تقریبا مساوی بود و این تغییر نیز هشداردهنده و نگران‌کننده است چرا که افزایش شمار مردان متاهل معتاد، به افزایش شیوع اعتیاد در میان همسران آنان نیز می‌انجامد و به این ترتیب شمار زنان معتاد نیز در آینده بیشتر خواهد شد. صرامی توضیح می‌دهد: مصرف‌کنندگان مواد، اولین مکان شروع مصرف را به ترتیب اولویت، منزل دوستان، منزل خود، اماکن مخروبه، پارک، کوچه و خیابان مطرح کردند که بر این اساس ضرورت دارد والدین نسبت به نظارت بر تردد فرزندان و نحوه ارتباط آنان با دوستان و مدیریت اوقات فراغت فرزندان مداخلات جدی‏‏تر داشته باشند.

به گفته مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد‌مخدر هم اکنون در کشور حدود 45 درصد مصرف‌کنندگان زیر 29 سال و حدود 30 درصد بین 30 تا 39 سال دارند.

صرامی که افزایش شیوع مصرف مواد مخدر میان نسل جوان را توطئه استکبار جهانی به‌منظور ضربه‌پذیر کردن این نسل می‌داند می‌گوید: ضرورت دارد مراکز آموزشی اعم‌از مدارس و دانشگاه‏ها به ‌مقوله پیشگیری اولیه از اعتیاد از طریق اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی به‌صورت مستمر و علمی، افزایش مهارت‏ها و سبک زندگی اسلامی و تقویت فعالیت‏های جایگزین به‏منظور نشاط و تحرک توجه جدی‏تر داشته باشند تا شاهد ضربه زدن به استراتژی‏های سیستم هوشمند مواد مخدر و روانگردان‏ها باشیم.

صرامی با بیان این‌که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در سفر اخیرشان به استان خراسان شمالی درباره بررسی علل روی آوردن جوانان به مواد مخدر تاکید فرمودند، می‌گوید: براساس نتایج پژوهش اخیر در سطح کشور نیز، شش دلیل اساسی در شروع مصرف مواد در جمعیت نمونه، به ترتیب اولویت؛ کسب لذت، کنجکاوی، تفریح، رفع مشکلات روحی، در دسترس بودن مواد و فشار دوستان است.

براساس این طرح، نرخ شیوع مصرف مواد مخدر به نسبت جمعیت در برخی از استان‏ها همچون کرمان، مازندران، خوزستان، آذربایجان غربی، لرستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، فارس، تهران، خراسان رضوی، قم و البرز بالاتر از حد میانگین کشوری بوده است.

براساس این طرح در پی اجرایی شدن مواد 15 و 16 اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر از جمله راه‏اندازی و بهره‏برداری از مراکز درمان و کاهش آسیب و براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، آمار مرگ و میر معتادان در سطح کشور در هفت ماهه امسال 28 درصد کاهش یافته است به‌طوری که شمار مرگ و میرهای ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در این مدت 1556 نفر بوده که سال گذشته این رقم 2169 نفر بوده است.

مریم یوشی‌زاده / گروه جامعه