پایین آمدن سن ابتلا به بیماری‌های مفاصل

تا یکی دو دهه پیش، اکثر افرادی که برای درمان دردهای عضلانی اسکلتی به درمانگاه‌های فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می‌کردند، افراد بالای 55 تا 60 سال بودند ولی این روزها این سن به 30 سال کاهش پیدا کرده و پزشکان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، کمر و مفاصل مختلف به مراکز درمانی هستند.

برخلاف این موضوع، هنوز خیلی از مردم به اشتباه فکر می‌کنند که باید با رسیدن به دهه 50 زندگی منتظر مشکلات حرکتی باشند، اما دست‌کم مشکلات ستون فقرات، استخوان یا مفاصل، پای جوانان را به مراکز توانبخشی باز کرده است.

از طرفی میزان شیوع انحرافات جانبی در ستون فقرات، در دختران نسبت به پسران 9 به 1 است و با توجه به شیوع بالای این مشکلات، والدین باید به موضوعاتی مانند برآمدگی کتف‌ها، گودی کمر، تراز بودن شانه‌ها و مواردی از این دست بویژه در دختران توجه کنند و در صورت بروز هرگونه علامت مشکوکی برای ارزیابی اولیه مراجعه کنند زیرا این مساله در زیبایی فرد نیز موثر است و به صورت بدشکلی قامتی در بزرگسالی خود را نشان می‌دهد.

دکتر محمدرضا امید ظهور، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با تایید این مطالب به «جام‌جم» می‌گوید: ساختمان بدن آسیب‌پذیر است و اگر در راستای مناسب به آن فشار وارد نشود یا قوس‌های طبیعی کم یا زیاد شود، فشارها بیشتر می‌شود و عوارض زیادی برای فرد دارد.

او ادامه می‌دهد: مشکلاتی مانند گودی کمر، قوز یا کمر درد عموما ریشه استخوانی ندارند و اگر زود تشخیص داده شوند، می‌توان آنها را با درمان‌های فیزیکی و ورزش‌های اصلاحی درمان کرد.

انحرافات بزرگ در ستون فقرات واضح است و مطمئنا افراد برای درمان آن اقدام می‌کنند، اما برخی انحرافات در ستون فقرات وجود دارد که در نگاه اول قابل تشخیص نیستند.

امید ظهور با اشاره به این‌که باید به پیشگیری بیشتر از درمان توجه شود، توصیه می‌کند: ارزیابی دقیق مشکلات اسکلتی کودکان و تشخیص و درمان بموقع آنها، مهم‌ترین موضوع است که باید مورد توجه والدین نیز باشد.

از زمانی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند، باید ناهنجاری‌های احتمالی که در ستون فقرات و اسکلت او وجود دارد، مورد بررسی قرار گیرد.

کف پای صاف، انحرافات مخفی در زانو یا ستون فقرات، پای پرانتزی، راه رفتن روی پنجه و مواردی از این دست مشکلاتی است که اگر در کودکی تشخیص داده شوند، می‌توانند با درمان‌های توانبخشی نظیر حرکات اصلاحی یا درمان‌های ارتوتیک مانند انواع بریس‌های اصلاحی یا کفش طبی درمان شوند و باعث انحرافات جدی‌تر و عوارض بیشتر در سنین بالاتر نشود.

اما متاسفانه به‌رغم این‌که در مواردی مانند معاینه چشم یا گوش و دندان، چکاپ‌های سالانه در خانواده‌ها جاافتاده هنوز در بحث اسکلتی عضلانی این فرهنگ وجود ندارد و همین موضوع باعث شده انحرافات ستون فقرات و جراحی‌هایی که برای رفع این مشکلات در کشور ما صورت می‌گیرد، آمار بالایی داشته باشد. علاوه بر کودکان یکی از گروه‌های مورد آسیب، زنان باردار هستند.

در دوران بارداری تغییراتی در ستون فقرات خانم‌ها ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد کمر درد در این دوران و پس از آن شود و بهتر است زنان باردار در این خصوص زیر نظر پزشک باشند.

سیستم‌های جدیدی برای ارزیابی انحرافات مختلف مفاصل از کف پا تا ستون فقرات وجود دارد که درست قرارگیری مفصل را چک می‌کند و انحرافات را نشان می‌دهد. این سیستم‌ها در کشور ما نیز وجود دارد.

در برخی مواقع تنها ورزش‌های اصلاحی به بیمار داده می‌شود و گاهی هم مداخلات دیگری صورت می‌گیرد.

به‌گفته مدیر گروه بیومکانیکال مرکز علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی تهران، اگر ما به پیشگیری بیشتر از درمان توجه کنیم، مطمئنا می‌توانیم تا حدود زیادی از هزینه‌های سربار درمان بکاهیم، بویژه این موضوع زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که می‌بینیم درصد بیماری‌های اسکلتی عضلانی یا ازکارافتادگی در کشور ما بالاست.

او ادامه می‌دهد: البته باید به این مساله هم توجه داشت که اقدامات پیشگیرانه لزوما مانع از بروز آسیب‌ها و عوارض بعدی نمی‌شود، یعنی افرادی هم هستند که با وجود همه اقدامات پیشگیرانه باز هم دچار کمردرد یا دیسک کمر و مشکلات دیگر می‌شوند، اما درصد بروز آسیب در این افراد کمتر است و همچنین باعث کاهش میزان جراحی‌ها می‌شود.

مستوره برادران نصیری - گروه سلامت