لار؛ همسایه خوش نقش دماوند

شاید به همین دلیل بر خلاف بسیاری از پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده، گردشگر بیشتری به این ناحیه می‌رود.

این منطقه دریاچه پشت سد لار، دره رود لار و کوه‌های 2 سوی این دره را شامل می‌شود و در مجموع حدود ۲۸ هزار هکتار وسعت دارد. دریاچه لار بسیار دیدنی و زیبا و نقطه عطف گردشگر‌پذیری این پارک است؛ دریاچه‌ای با طول حدود ۲۰ کیلومتر که ساخت آن ‌سال ۱۳۵۹ به پایان رسید و از آن تاریخ تا امروز بخشی از آب تهران را تأمین می‌کند.

وجود انواع ماهی‌ بویژه قزل‌آلای خال قرمز، لار را به یکی از مناطق مناسب برای دوستداران ماهیگیری ورزشی تبدیل کرده‌است. در فصل ماهیگیری که هر سال از خرداد یا تیر آغاز می‌شود و تا شهریور ادامه دارد، می‌توان در این دریاچه ماهیگیری هم کرد. پروانه صید را باید در محل سد بگیرید؛ قیمت این پروانه امسال 8 هزار تومان اعلام شده که با آن می‌توان حداکثر 5 ماهی صید کرد. اما اگر بخواهید این ماهی‌ها را بخرید باید تا حدود 40 هزار تومان پول بدهید. ‌یک نکته جالب‌ این که هر سال مسابقه ماهیگیری هم کنار این دریاچه برگزار می‌شود و به کسی که بزرگ‌ترین ماهی را صید کند جایزه‌ای می‌دهند. البته اگر نگران کاهش جمعیت این ماهی‌ها هستید می‌توانید ماهی‌ها را پس از صید در دریاچه رها کنید. این روش ماهیگیری در بین ماهیگیران دوستدار محیط‌زیست روزبه‌روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند.

برای بازدید از این منطقه باید از تهران به جاجرود و جاده هراز رفت. در جاده هراز مراقب باشید سه‌راهی پلور را رد نکنید؛ مجسمه سربی رنگ یک کوهنورد در سمت چپ‌تان نشانه خوبی است؛ در روستای پلور هم یک سه راهی هست که مسیر غربی‌اش به سد لار و محیطبانی دلیچای و پارک ملی می‌رسد. فاصله این نقطه تا تهران ۷۵ کیلومتر و تا آمل ۱۰۰ کیلومتر است. راه‌های خاکی و صعب‌العبور دیگری هم وجود دارد که لواسانات و شمیرانات را به جنوب پارک ملی لار مرتبط می‌کند.

گردشگرانی که علاقه‌مند به دیدن گونه‌های مختلف حیوانات و گیاهان هستند حتما باید سری به لار بزنند. آنجا حیوانات متعددی زندگی می‌کنند که از پستانداران می‌توان قوچ و میش، خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، سمور، خرگوش، گراز، روباه، شغال، تشی و سیاه‌گوش و مهم‌تر از همه کل ‌و بز را نام برد؛ این منطقه بهترین زیستگاه کل و بز در کشور است. انواع پرندگان شکاری مثل عقاب طلایی، انواع کرکس و پرندگان دیگری مثل کبک، کبک دری، درنا، فلامینگو، باکلان، حواصیل و کوکر را می‌توان در این منطقه دید که با توجه به سرمای منطقه، بیشتر این پرندگان در زمستان به نقاط دیگر مهاجرت می‌کنند.

لار تنوع خوبی هم از نظر دوزیستان و خزندگان دارد. برخی از انواع نادر و در خطر انقراض افعی از جمله افعی دماوندی و افعی البرزی به همراه انواع مختلف مار، مارمولک، بزمجه و لاک‌پشت در این منطقه جمعیت مناسبی دارند. آبزی معروف منطقه هم قزل آلای خال قرمز است.

گل‌ها و گیاهان دارویی متنوعی هم در این منطقه وجود دارد. گیاهانی چون آلاله، شقایق، چای کوهی، گلپر، باریجه، موسیر، سریش، شیرین‌بیان، کاسنی، آویشن، پیازک، استبرق، کنگر، چوبک، بارهنگ، زبان طلا، آویشن، گل گاو زبان و درخت ارس همراه انواع قارچ از جمله این گیاهان است.

این نکته را هم بدانید که وجود گل‌های متنوع و مناسب برای زنبور عسل موجب شده زنبورداری هم در این منطقه رونق زیادی بگیرد و یکی از بهترین عسل‌های کشور در لار تولید شود. پس سوغات این گردشگری هم جور شد.

لار منطقه‌ای بسیار مرتفع و سردسیر با بارش قابل ملاحظه برف است. حتی سد لار که پست‌ترین بخش منطقه است، بیش از ۲۵۰۰ متر ارتفاع دارد و از مرتفع‌ترین سدهای جهان است.

به دلیل همین ارتفاع و کوه‌های بلند است که حیواناتی همچون بز کوهی و هما جمعیت خوبی در این منطقه دارند و هوای مناسب تابستانی هم انواع پرندگان را به این منطقه می‌کشاند. نزدیکی به قله دماوند هم چشم‌انداز زیبایی را برای این پارک ملی ایجاد کرده که همین موضوع دلیلی برای جذب گردشگران طبیعت به پارک ملی لار شده، واضح است که فصل مناسب برای بازدید از این منطقه تابستان‌‌ است.

حفاظت از این منطقه از سال ۱۳۵۴ و با تعیین آن به عنوان پارک ملی آغاز شد. مسوولان محیط‌زیست کشور ‌‌سال ۱۳۶۱ آن را به منطقه حفاظت‌شده تبدیل کردند، اما در سال ۱۳۸۰ دوباره به پارک ملی ارتقا دادند.

این منطقه با قرار داشتن کوهستان، دریاچه و رودخانه در کنار یکدیگر، فاصله نزدیک به پایتخت و تنوع جانوری و گیاهی بسیار بالا، استعداد مناسبی برای جذب گردشگران علاقه‌مند به طبیعت‌گردی، کوهنوردی، ماهیگیری و کمپینگ دارد و از ریه‌های تنفسی شهر تهران محسوب می‌شود. اما باید در بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها دقت کرد تا موجب تخریب این محیط نشود؛ یکی از مشکلات اصلی این منطقه در حال حاضر چرای بی‌رویه دام‌های عشایر است که به ۱۲۰ هزار رأس در سال می‌رسد، آن‌هم در حالی که بیشتر بخش‌های این منطقه با توجه به ارتفاع بالا توان چندانی برای رویش گیاهان ندارد و با تخریب پوشش گیاهی، بازگشت آن به حالت اولیه بسیار دشوار است.

محسن کاظم‌پور