شهید ‌محراب

محمد صدوقی در سال 1287 در خانواده‌ای روحانی در یزد متولد شد. علت اشتهار این خانواده به صدوقی، انتساب ایشان به فقیه و محدث عظیم‌الشان مرحوم شیخ صدوق است.

شهید صدوقی در 7 سالگی، پدر و در 9 سالگی مادرش را از دست داد و پسرعموی وی، حجت‌الاسلام والمسلمین میرزا محمد کرمانشاهی، سرپرستی او را برعهده گرفت که بعدها شهید صدوقی یکی از دختران او را به همسری برگزید.

صدوقی تحصیلات علوم‌دینی را در مدرسه عبدالرحیم‌خان یزد آغاز کرد و در سن 21 سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت اما پس از مدت کوتاهی به دلیل سرمای بی‌سابقه آن سال در اصفهان، مجبور به بازگشت به شهر یزد شد. پس از یک‌سال، شهید صدوقی به قم مهاجرت و برای مدت 21 سال در آنجا اقامت کرد.

با وفات آیت‌الله حائری موسس حوزه علمیه قم، آیات ثلاث <خوانساری، صدر و حجت (رضوان‌‌الله علیهم>)‌ سرپرستی حوزه علمیه را عهده‌دار شدند. در این دوره شهید صدوقی تولیت مدارس طلاب را عهده‌دار و توزیع شهریه طلاب برعهده ایشان بود. او در این ایام برای آن‌که از وجوهات شرعیه، در حداقل ممکن استفاده کند در اطراف قم به زراعت اشتغال داشت.

شهید صدوقی پس از تشرف به قم با امام آشنا و به زودی به یکی از یاران ایشان تبدیل شد.

وی درخصوص ویژگی‌های امام خمینی می‌گوید: امام به قدری در امور دینی و دنیوی روشن بود که اگر بخواهیم ایشان‌را مقایسه کنیم با کسانی که در ردیف عقلا و دانشمندان دنیا به شمار می‌آیند، مقایسه بین دریا و قطره است. دیگران قطره و او دریا. آنچه که در مدت رفاقتم با امام دیدم، ویژگی‌هایی بود که انسان‌‌های کامل دارند.

شهید صدوقی در طول دوران مبارزات علیه رژیم پهلوی، همواره یار و یاور امام خمینی در مبارزات بود. بخشی از فعالیت‌های وی از زبان خودش چنین است: در سال 1341 که قضیه انجمن‌های ایالتی و ولایتی شروع شد، من با امام تماس مستقیم داشتم و خیلی‌ها اینجا رفت و آمد می‌کردند و مدیریت جمع کردن آقایان روحانیون و تلگراف کردن راجع به آن انجمن‌ها تقریبا زیرنظر بنده بود. در جای دیگر از صحبت‌های شهید صدوقی آمده است: در آن موقع از طرف ساواک، یک کسی پیش ما آمد و گفت که مامور مراقب شما هستم.

شما چه نقشی دارید؟ ما هم علنا نقش خود را گفتیم و کارهایی را هم که انجام داده بودیم و اطلاعیه‌ها و تلگرافات همه را نشان دادیم و گفتیم که تا آخر نیز در این راه هستیم و هر اقدامی که قرار است از طرف ساواک نسبت به ما بشود زودتر انجامش بدهید. پس از انقلاب امام خمینی(ره)‌ طی‌نامه‌ای،‌ شهید صدوقی را به عنوان نماینده خود در شهر یزد و همچنین به سمت امام جمعه این شهر منصوب کرد.

او همچنین یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری بود که در تصویب قانون اساسی نقش داشت. در سال 58 در هنگام زلزله خراسان، امام خمینی مسوولیت کمک به زلزله‌‌زدگان این استان را به ایشان محول کرد.

در سال 1361 به دنبال بالا گرفتن عملیات‌های تروریستی منافقین و انفجار دفتر حزب جمهوری، به شهادت رساندن امام جمعه شیراز و چند عملیات تروریستی دیگر، نماز جمعه شهر یزد به مدت یکی دو هفته تعطیل شد، اما پس از این وقفه کوتاه مجددا آیت‌الله محمد صدوقی نماز جمعه را برپا کرد. در روز جمعه 11 تیر 1361 همزمان با دهمین روز از ماه مبارک رمضان، برای برگزاری نماز جمعه به مسجد ملااسماعیل رفت. پس از پایان خطبه‌ها مردم همچون همیشه برای عرض ارادت به سمت او رفتند و اطرافش را احاطه کردند. در همین میان یکی از عوامل منافقین که نارنجکی با خود داشت از میان جمعیت به سمت آیت‌الله صدوقی رفته و او را در آغوش می‌گیرد. لحظاتی بعد با انفجار نارنجک، آیت‌الله محمد صدوقی که عمری را در راه مبارزه با طاغوت سپری کرده بود به جمع شهدای محراب جمهوری اسلامی پیوست.

امام خمینی در پیامی به مناسبت شهادت آیت‌الله محمد صدوقی چنین فرمودند: این شهادت‌هاست که به ملت ما وعده پیروزی نهایی می‌دهد. مگر اسلام از شهادت 72 تن برگزیدگان خدا در حکومت جبار بنی‌امیه خسارت دید و انقلاب عظیم ایران، از شهادت هفتاد و چند تن در یک لحظه و هزاران جوان بزرگوار عاشق خدا و شهادت، خسارت دید که ما خوف خسارت در شهادت عالمی بزرگوار و بزرگی متعهد و فداکار داشته باشیم؟