شبه جزیره میانکاله در معرض خطر

تالابها دارای ویژگیهای منحصر به فردی هستند که با توجه به گمان نادرست بشر از آنها به عنوان اراضی غیر قابل استفاده، بیشترین تخریب را به خود دیده اند‌ و انسان با تبدیل آن به اراضی زراعی و شهرکهای صنعتی در محو و زوال آن کوشیده است.

به رغم همه این اقدامات تخریبی ، تالابها با اشکال مختلف حیاتی خود با توجه به شرایط و موقعیت جغرافیایی در مناطق مختلف همچنان پایدار مانده و با ایفای نقش اکولوژی خود در طبیعت و ارائه ارزشها و کارکردهای متنوع، پناهگاهی حایز اهمیت برای آخرین بازمانده‌های گونه‌های گیاهی و جانوری در حال انقراض تالابی و حفظ تنوع زیستی به شمار می‌روند.

شبه جزیره میانکاله بهشهر بخشی از آبسکون بزرگی است که روزگاری یکی از مهمترین مراکز تجاری جاده ابریشم به شمار می‌رفت و شاهد تحرکات اقتصادی فراوان در دروره‌های مختلف بود.

در سراسر ساحل جنوبی دریای خزر، تنها یک شبه جزیره به نام میانکاله وجود دارد که در منتهی الیه جنوب شرقی دریای خزر واقع شده و نام خود را از دو "کاله" (شکستگی ساحلی یا رودخانه) واقع در طرفین شمالی و جنوبی گرفته است.

شبه جزیره میانکاله به عنوان منطقه‌ای حفاظت شده در فهرست تالابهای جهان در کنوانسیون رامسر در سال 1355 به ثبت رسید و به عنوان یکی از ذخایر بیوسفری جهان که دارای ارزشهای اکولوژی و زیستی است شناخته می‌شود.

در شرق شبه جزیره میانکاله مجمع الجزایر آشوراده قرار دارد که از سه جزیره کوچک و بزرگ تشکیل شده و با پیشروی و عقب نشینی آب دریا بزرگ و کوچک می‌شوند.

علاوه بر جزایر فوق به جزیره اسمال سای نیز باید اشاره کرد که در مرداب پلنگان قرار گرفته است و یکی از بی‌نظیرترین اکو سیستم های جهانی را دارد.

مجموعه شبه جزیره میانکاله، جزایر آشوراده و اسمال سای دارای جاذبه‌های شگفت انگیز طبیعی و زیست محیطی کم نظیری هستند که عمده‌ترین آنها پوشش گیاهی ویژه و حیات وحش منحصر به فرد آن است و چشم اندازهای ساحلی، بیشه‌ای و خلیج گرگان، این بخش از استان مازندران و سواحل خزر را به یکی از جالب‌ترین نقاط گردشگری تبدیل کرده است.

فضای شبه جزیره، مرغزار نیمه شرجی است که عمده‌ترین درختچه‌های آن بوته‌های انار و تمشک وحشی است و همه ساله صدها هزار پرنده مهاجر از انواع "فلامینگو، پلیکان، قو، غازخاکستری، اردک  فرود می‌آیند و تولید مثل و زمستان گذرانی می‌کنند.

قرقاول، سار، کبوتر و حیواناتی مانند خرس، خوک، شغال و جوجه تیغی نیز در این منطقه وجود دارند.

با وجود تمام ویژگی های منحصر به فرد این منطقه تلاش مسئولان بهشهر برای احداث جاده دریا که از میان این تالاب و در نقطه‌ای که شاهد فرود بیشترین فلامینگوها و پلیکان‌ها است، زنگ خطر نابودی این میراث با ارزش را به صدا درآورده است.

مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست مازندران در خصوص احداث این جاده گفت: تا کنون استعلام رسمی بابت احداث جاده دریا که در صورت احداث آن، میانکاله به دو بخش تقسیم خواهد شد صورت نگرفته است و تنها برخی اقدامات خارج از ضوابط انجام شده که ما به دلیل اهمیت این پناهگاه با آن مخالفت کردیم.

رسول علی اشرفی پور فزود: این جاده از نظر فنی، اقتصادی و اجتماعی هیچگونه توجیهی ندارد و در صورت احداث آن علاوه بر سلب آرامش و امنیت پرندگان، راه شکار گونه‌های نادر و در خطر انقراض برای شکارچیان غیر مجاز هموار خواهد شد.

وی تاکید کرد: میانکاله سرمایه بزرگ طبیعی و میراث ارزشمندی است و هر اتفاقی در آن بخواهد رخ دهد باید بر اساس مفاد علمی و قانونی طرح تفضیلی میانکاله باشد و به دلیل اهمیت بین‌المللی آن در اجرای هر طرحی باید نکات مثبت و منفی آن در نظر گرفته شود.

علی اشرفی پور افزود: این تالاب شهرتی بین‌المللی و جهانی دارد و تنها متعلق به نسل ما نیست و برای حفظ و نگهداری این سرمایه ملی باید فرهنگ نگهداری عمومی از آن در بین مسئولان و مردم ترویج شود.

وی خاطرنشان کرد: از نظر سازمان محیط زیست، تنها مکانی که در بهشهر دارای ارزیابی زیست محیطی است، کارخانه در حال احداث کمپوست زباله است و دیگر صنایع موجود در این شهر آلاینده محیط زیست محسوب می‌شوند.

در سالهای اخیر احداث کارخانه‌ها و صنایع بزرگ در مجاورت این تالاب ارزشمند و سرریز شدن فاضلابهای صنعتی و سموم نباتی که با عدم کنترل سازمان محیط زیست همراه شده، این منطقه را که به عنوان مرکز ماهیان خاویاری دریای خزر و پناهگاه گونه‌های نادر جانوری شناحته می‌شود با تهدید جدی مواجه کرده است.
 

مهر