اجلاس سارک ؛ تقویت رقابت های مولد

پدیده جهانی شدن که در شکل نوین آن از دهه نود میلادی آغاز شده ، با تحولات عمیق و گسترده در عرصه های گوناگون همراه بوده است. تمایل کشورها به توسعه همکاری ها و مبادلات منطقه ای نیز ذیل این پدیده مفهوم پیدا می کند.

کد خبر: ۱۲۹۹۵۵

امروزه کشورهای مختلف به این باور صحیح رسیده اند که باید تحقق بخشی از برنامه ها و سیاست های خود را از طریق بهره مندی از قابلیت های فراملی و توانایی های منطقه ای با مصروف کردن هزینه های محدودتر ملی در بخشهای سیاسی ، اقتصادی و امنیتی دنبال کنند. بر این شاهد هستیم که در دهه های اخیر سازمان های همکاری های منطقه ای در قاره های مختلف ازجمله آسیا شکل یافته است که تشکیل سازمان هایی همچون اکو، آسه آن ، اپک ، شانگهای و سارک در این چارچوب ارزیابی می شوند. این سازمان ها با برگزاری نشست های سالیانه در کشورهای عضو با بررسی جدیدترین تحولات درون سازمانی ، منطقه ای و بین المللی به اتخاذ راهبردهای جدید برای نیل به اهداف تعریف شده در بدو شکل گیری در شرایط فعلی مبادرت می کنند.
سازمان همکاری های اقتصادی جنوب آسیا موسوم به سارک نیز که از دسامبر 1985با حضور 7کشور هند، پاکستان ، نپال ، بنگلادش ، بوتان ، سریلانکا و مالدیو با هدف تقویت همکاری های اقتصادی تشکیل شد، ازجمله سازمان های آسیایی است که در روزهای سوم و چهارم آوریل اجلاس سالانه خود را با حضور سران کشورهای عضو و نمایندگان تعدادی از کشورهای جهان ازجمله ژاپن ، چین ، امریکا، اتحادیه اروپا و کره جنوبی در دهلی نو برگزار کرد.
اعلام رسمی پذیرفته شدن افغانستان به عنوان هشتمین عضو سارک و بررسی درخواست ایران برای کسب جایگاه داخلی ازجمله دستورات کاری این سازمان در نشست چهاردهم بوده است. همچنین تشکیل کمیته ویژه برای ممانعت از قاچاق انسان ، مبارزه با تروریسم ، تاسیس دانشگاه سارک ، چگونگی تامین انرژی ، تقویت تماس بین مردم کشورهای عضو و تقویت روابط اقتصادی اعضای سارک از دیگر مباحث مطرح در اجلاس به شمار می رود.اجلاس اخیر سارک می تواند علاوه بر دستاوردها و نتایج اقتصادی ای که مبتنی بر ماهیت پدیداری آن می باشد، در کاهش تنشهای موجود میان اعضا و تقویت صلح و آرامش منطقه ای در پرتو همزیستی مسالمت آمیز بسیار موثر باشد. اختلافات تاریخی هند و پاکستان بر سر مساله کشمیر که با تبعات منفی برای دو کشور و حتی منطقه همراه بوده ، از طریق قاعده همکاری در سارک ، امکان تعدیل یافته و مقامات اسلام آباد دهلی نو می توانند از طریق سارک همزمان با کاهش تنشهای دوجانبه به بهبود مناسبات سیاسی و اقتصادی همت گمارند. بی تردید حل و فصل اختلافات هند و پاکستان که به تبلور فضای امن در منطقه جنوب شرق آسیا منجر می شود، می تواند به تحقق هدفهای سترگ سارک نیز بدل گردد. امروزه کشورهای کمتر توسعه یافته عضو سارک برای حرکت در مسیر رشد و توسعه اقتصادی نیازمند جذب سرمایه گذاری خارجی هستند. بنابراین کاهش تنش در روابط دو قدرت اتمی جنوب آسیا یعنی هند و پاکستان ، می تواند ترغیب کشورهای دیگر به سرمایه گذاری در این منطقه را حاصل کند. هرچند که برخورداری این کشورها از شاخصهای مطلوب امنیت سرمایه گذاری که در پرتو ثبات سیاسی پدید می آید، از ضرورت های تکاپوهای داخلی برای توسعه مولفه امنیت در مسیر رشد حکایت دارد.
باید به این نکته توجه داشت که عضویت افغانستان در سارک در ایجاد رقابت بین پاکستان و هند نیز از جهت دیدگاه های اقتصادی و سیاسی دو کشور حائز اهمیت است.
ذهنیت تاریخی مردم افغانستان به دلیل تمایلات نفوذ از سوی مقامات پاکستان برای توسعه روابط کابل اسلام آباد چندان مناسب نیست ، خصوصا حمایت از گروه طالبان و به رسمیت شناختن حکومت طالبان در سالهای اخیر، بشدت جایگاه پاکستان در میان مردم و دولت افغانستان را متزلزل کرده است.
در چنین فضایی این امکان برای دهلی نو به وجود آمده که روابط خود را با کابل عمق بخشد و در شرایط بازسازی افغانستان شرکتهای هندی نقش ویژه ای را به عنوان یک همسایه مقتدر و عضو موثر سارک ایفا کنند. لذا به نظر می رسد این فضا می تواند دولت مشرف را به تلاش برای کاهش تنش جهت گسترش روابط با افغانستان برای ماندن در کورس رقابت با هند سوق دهد.
بنابراین نگاه تحلیلی به تحولات احتمالی منتج از اجلاس سارک بیانگر جایگزینی «رقابت مولد» به جای «اختلاف مخرب» در میان اعضای سارک خصوصا هند و پاکستان است.