ظاهرا مناره کمی پس از ظهور مساجد به وجود آمد و اولین مسجدی که دارای مناره شد، مسجد جامع بصره بود که سال 44 یا 45 هجری قمری ساخته شده است. در لغت ، مناره یا منار به معنای جای نور است
کد خبر: ۴۲۸۴۷
و به بنای کشیده و بلندی گفته می شود که عموما در بناهای مذهبی مانند مسجد و مدارس استفاده می شود.
قدیمی ترین مناره ای که پابرجاست ، به مناره مسجد جامع دمشق مربوط است و مناره مسجد جامع سمنان و دامغان نیز از قدیمی ترین مناره های ایران به شمار می آیند.
به طور کلی مناره از 4 جز تشکیل شده است: پایه ، ساقه ، سرپوش و راس. پایه مناره به صورتهای 4، 7، 8 یا 12 گوشه ساخته می شود و ساقه یا پیکر روی آن قرار می گیرد و در انتهای ساقه نیز سرپوشی قرار دارد.
گاهی از طریق یک پلکان می توان به بخش بالای مناره یا سرپوش رسید. بخش راس نیز سایبانی است که به اشکال مختلف بر سر مناره ساخته می شود.
مناره ها ابتدا ساده و عاری از تزیینات بودند اما بتدریج مانند دیگر عناصر معماری با تزییناتی مانند آجرکاری ، کاشیکاری ، مقرنس و کتیبه آراسته شدند.امروزه مناره ها از عناصر تاریخی قابل توجه و زیبایی به شمار می آیند که توجه گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جلب می کنند.
شهر اصفهان به لحاظ وجود مساجد زیبا و مناره های جالب و قابل توجه از این نقطه نظر، یک فضای گردشگری دیدنی به شمار می آید. ازاین رو برخی مناره های تاریخی اصفهان معرفی می شوند.


منارجنبان
یکی از مشهورترین مناره های شهر اصفهان ، منارجنبان است. در سه راه اصفهان به نجف آباد، قریه ای است که آن را کاردلان می گویند. امروز این روستا جزیی از شهر اصفهان به شمار می آید.
در این محل بنایی وجود دارد که مزار یکی از صلحا و زهاد مشهور قرن هشتم هجری به نام عموعبدالله کاردلانی است. تاریخی که بر فراز سنگ قبر وی نوشته شده ، سال 716هجری قمری را نشان می دهد و بیانگر آن است که این عارف بزرگ زمان سلطان محمد خدابنده ، ایلخان مسلمان می زیسته است.
ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است ؛ اما برخی محققان عقیده دارند که مناره ها بعدا به ایوان افزوده شده است.
نکته ای که باعث شهرت منارجنبان شده و هر مسافری را برای بازدید آن ترغیب می کند، این است که حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر را به حرکت درمی آورد، بلکه تمامی ساختمان نیز مرتعش می شود.
جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند، در مشاهدات خود مناره هایی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشته اند؛ اما قدر مسلم این که منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با دیگر مناره های متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت مناره ها دیگر قسمتهای بنا نیز حرکت می کند.
ارتفاع ایوان مقبره عموعبدالله از سطح زمین بقعه 10 متر و ارتفاع هر یک از دو مناره 5/7 متر است. در این ایوان ، مزار عموعبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره ها نیز به وسیله درگاه کوچکی است که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می شود.


مناره باغ قوشخانه
یکی دیگر از مناره های مشهور اصفهان ، مناره باغ قوشخانه است. این مناره که با نام مناره طوقچی هم شناخته می شود، روزگاری بیرون از دروازه طوقچی قرار داشت.
این مناره در قدیم یکی از 2 مناره ای بوده که در طرفین مسجدی به نام مسجد باباسوخته یا مصلی قرار داشته و یکی از آنها از میان رفته است.
علت آن که این مناره به نام باغ قوشخانه معروف شده ، این است که در دوره قبل از صفویان و هنگامی که اصفهان مرکزیت داشته و پایتخت بوده است ، در این محل باغی واقع شده بوده که قوشهای سلطنتی را در آن نگهداری می کرده اند. ارتفاع این مناره حدود 40 متر و پلکان آن معمولی است.
کتیبه مناره به شکل گردنبند است که قسمتی از آن خراب شده و با خط نسخ و کاشیهای معرق سفید و لاجوردی و فیروزه ای تزیین شده است. با توجه به تزیینات و معماری ، زمان ساخت آن را به دوران مغول مربوط می دانند.


مناره مسجد سین
مناره دیگر، مناره مسجد سین است. در قریه سین از روستای بخش برخوار است که در 6 کیلومتری شمال گز قرار دارد. در این قریه مسجدی وجود دارد که مناره اش به زمان سلجوقی مربوط است.
این بنا قدیمی ترین بنای اسلامی دارای تاریخ با نمای کاشیکاری است که تاکنون در ایران شناخته شده است. مناره سین از نظر فنون به کار رفته در ساختمان شباهت بسیاری با مناره غاز دارد (این مناره در دهکده گار در 22 کیلومتری مشرق اصفهان واقع شده است) بر این مناره 2کتیبه به خط کوفی نقش بسته شده است.
یکی بالای منار با کاشی آبی و دیگری در پایین با آجر تراشیده. اهمیت دیگر این مناره براساس نظر کارشناسان آن است که بر کتیبه مناره تاریخ 526 هجری قمری درج شده که این تاریخ قدیمی ترین تاریخی است که تاکنون بر بنایی ایرانی با تزیینات مینایی رنگ کشف شده است.


مناره ساربان
یکی دیگر از مناره های مشهور اصفهان ، مناره ساربان است. این مناره در 3 طبقه و بدون پایه ساخته شده و ارتفاع مناره 42 متر است که از قسمت بخش پایینی ، بخش میانی و بخش فوقانی تشکیل شده است.
مناره ساربان با آجر چینی برجسته و همچنین آجرهای تراشیده و کاشیکاری معرق به سبک خط کوفی ریحان تزیین شده است. کتیبه های موجود در مناره ساربان 3 عدد هستند که با خط کوفی نوشته شده اند. مفاد کتیبه اول که با کاشی آبی رنگ ساخته شده عبارات مذهبی است.
در دومین کتیبه که آن نیز به کاشی آبی مزین است ، آیه 33 از سوره فصلت آمده است. ظاهرا این مناره در سالهای 525 تا 550 هجری قمری ساخته شده است.
مناره های قابل توجه دیگری نیز در استان وجود دارند. مانند مناره مسجد شعیا، مناره زیار، مناره مسجد علی (ع)، مناره غار، مناره چهل دختران ، مناره برسیان و 2مناره دارالضیافه.
وجود تعداد قابل توجه مناره ها که غالبا به قبل از قرن هشتم هجری مربوط هستند، یکی از ویژگی های برجسته تاریخی و گردشگری استان اصفهان به شمار می آید که بدین لحاظ این شهر را از نظر اهمیت گردشگری قابل توجه می داند.

حسن محرابی
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها