در گذشته ، کانون تمرکز اصلاحات بر تغییرات و نوآوری سراسری بویژه در نظام برنامه ریزی درسی بوده ، ولی اینک به مدرسه معطوف شده است .
کد خبر: ۳۱۱۳۷
هدف تمامی نظامهای آموزشی برپاکردن مدارس خوب و ثمربخش است . ثمربخشی مدارس مستلزم تلاش و کار جمعی و هماهنگی کلیه متغیرها و پارامترهای نظام مدرسه است . چنانچه برنامه ریزی آموزشی را کاربرد روشهای تحلیل در نظام آموزشی به منظور شناخت اجزای نظام و استقرار نظام آموزشی کارآمد بدانیم ، مدرسه نیز باید برای بهبود اجزا و پارامترهای خود برنامه ریزی کند. روشهایی که تا امروز در مدیریت آموزشی در کلیه سطوح به کار گرفته شده است ، به دلیل تحقق نیافتن بخش عمده ای از هدفهای نظام آموزشی ناکارآمد بوده است ؛ بنابراین باید با مهندسی مجدد مدارس به عنوان مکان رسمی تعلیم و تربیت تلاش کنیم . با بهره گیری از روشهای جدید مدیریت توسعه ، کیفیت کلی ارائه خدمات آموزشی و پرورشی مدرسه را ارتقاء بخشیم و این میسر نخواهد شد مگر در سایه تلاش جمعی و از طریق رهیافت پژوهش مشارکتی کارکنان مدرسه ، انجام مطالعات آسیب شناختی ، طراحی و تولید برنامه رشد برای مدرسه در مدرسه . سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با درک عمیق رسالت و وظایف خود، پس از 3سال مطالعه و تحقیق در زمینه ماهیت مدرسه و مدرسه داری و حرکت به سوی تجربه علمی کاربردی مدرسه محوری ، پژوهشی شبه تجربی در زمینه غنی سازی مدیریت مدرسه برای رشد، تهیه و در مراحل مختلف به اجرا درآورده است . روح اصلی این طرح ، توسعه توانمندی ها و قابلیت های مدیران ، کارکنان و اولیای دانش آموزان برای این که بتوانند در شرایط کنونی دست به برنامه ریزی بزنند و عملکرد مناسبی در اجرای طرحها داشته باشند. طرح تجربی غنی سازی پنج محور عمده و اساسی را مورد توجه و تاکید قرار داده است:
1- غنی سازی برنامه درسی مدرسه (مجموعه فعالیت ها و تجارب یادگیری).
2- غنی سازی مدیریت مدرسه.
3- غنی سازی کارکنان مدرسه.
4- غنی سازی فضای آموزشی.
5- غنی سازی اولیای دانش آموزان.

همگی اذعان داریم که هدفهای آموزشی و پرورشی غالبا به صورت کلی و آرمانی بیان می شوند و دقت و صراحت لازم را برای تبدیل شدن به برنامه های دقیق و عملیاتی ندارند. از این رو همواره برنامه ریزی آموزشی در سطوح مختلف بویژه در سطح مدرسه با مشکلات و دشواری هایی مواجه است .

پیامدهای نگاه متفاوت به تعلیم و تربیت

نکته مهم دیگر در فرآیند تعلیم و تربیت این است که میان مسوولان و دست اندرکاران تا چه اندازه بر سر هدفهای آموزشی و پرورشی توافق جدی و اصولی وجود دارد. طبیعی است اگر مدرسه درک و فهم درستی از هدفهای آموزشی نداشته باشد و هدفها را آن گونه تفسیر کند که خود درک می کند ، تحقیق هدفها با مشکل جدی مواجه خواهد شد. به یقین نگاه متفاوت به هدفها ، اصول و روشها ، ضایعه ای جبران ناپذیر خواهد بود و تمامی سرمایه گذاری های آموزشی را با اتلاف مواجه خواهد کرد. باید نگاهمان را به مدرسه و معلم عوض کنیم ، آنها را در فهم مسائل آموزش و پرورش شریک کنیم ، در سایه چنین نگاهی است که می توانیم انتظار داشته باشیم . مدیر ، دانش آموز و معلم به تولید فکر کرده ، از توانمندی ها و قابلیت های بالقوه خود استفاده کنند و تولیدکننده باشند. باید اجازه داد که مدیران ، معلمان و دانش آموزان مدارس دست به تولید بزنند. برای گسترش فرهنگ تولید و مشارکت مدرسه و درک و فهم رسیدن به زبان مشترک ، توافق جدی و اصولی بر سر هدفها، اصول و روشها باید بیشتر به سوی تمرکززدایی حرکت کرد و به مدرسه و مدرسه داری نگاهی متفاوت از گذشته داشت ؛ همچنین لازم است آموزش های مدیران و معلمان و کسانی را که در امر مدرسه ، مدرسه داری و کلاس داری مسوولیت دارند ، در سطوح دانش پایه و حرفه ای به شیوه ای کاربردی طراحی و اجراکرد ، به گونه ای که مقابل شرایط و پدیده ها توان تولید و عمل کردن داشته باشند و تنها واکنش نشان ندهند. امروزه مدارس نمی توانند و نباید خود را اسیر فعل و انفعالات و رفتارهای نامطلوب فرهنگی کنند ، بلکه آنان برای توسعه و ترویج ارزشهای فرهنگی و اجتماعی باید برنامه داشته باشند. براین اساس ، مدیریت اثربخش از محرکات بسیار مهم راهبری مثل توجه به مشتریان و نیازهای آنان ، رقابت برای بهبود کیفیت و تحول ، بهره مند خواهند شد و مدرسه را به سمت تجدیدنظر و طراحی تحول گرایانه در فرآیندهای مدیریت مدرسه تعریف و بازسازی می کند. توجه داشته باشیم که مراد ما از بازسازی و نوسازی اولا تاکید بر بازسازی و فرآیندهای آموزشی است و ثانیا بازسازی طرز تفکر افراد است . باید طرز تفکرها را دگرگون کرد. ما عادت داریم به موانع بیش از راه حل ها بیندیشیم . عادت کرده ایم نیمه خالی لیوان را ببینیم و به جای توجه و تاکید بر توانایی ها و قابلیت ها به کمبودها ، ضعفها و محدودیت ها توجه و تاکید کنیم . برای کنار گذاشتن دیدگاه های عادتی ، فعلی و ایجاد تحول ، 2پرسش اساسی را باید پاسخ داد؛ کدام مهارت های مدیریتی را باید متحول کرد؛ برای تحول تا چه حد باید به مدارس اختیار عمل داد؛ از طرفی برای موفقیت مدرسه به 2مفهوم توانایی و قابلیت و تفاوت های آن دو باید توجه کرد. توانایی به معنای انجام یک کار خاص تلقی می شود، ولی قابلیت ، انجام وظیفه در طیف گوناگون از موقعیت ها با نتایجی بهتر است . توانایی مدیریتی به شکل روزافزونی بر توسعه دیدگاه ها ، ارزشها و نگرشهایی استوار است که به مدیران امکان می دهد تا طیف وسیعی از نیروهای داخل و خارج مدرسه خود را شناخته ، آنها را شرکای خود بدانند و با آنها رابطه ای معنادار و مشارکت جویانه برقرار کنند. براین اساس ، مدیران مدارس باید از اصول جدیدی در تبیین روابط با شرکای خود تبعیت کنند و همچنین با افزایش شرکا از وضعیت محدود فعلی به دیگر شرکای خود که به صورت بالفعل در محدوده عمل آنها قرار دارند بیندیشند و تعریف مجددی از روابط خود با دیگر شرکا به عمل آورند؛ به عنوان مثال ادارات آموزش و پرورش از نقش تحمیل هنجارهای مدون (بخشنامه ها) به نقش جدید خود یعنی حمایت و پشتیبانی از خلاقیت و نوآوری و ابتکار عمل مدیران و کارکنان مدارس تغییر نقش یابند.

ایجاد ساختار فرهنگی

کشف علل عدم کارایی سازمانی و پیدا کردن درمان ها، اقدام مهمی است که برای بازسازی و نوسازی مدرسه باید پرداخت . مطالعات آسیب شناختی رفتار، عملکرد و مناسبات دانش آموزان ، برنامه درسی ، نیازهای دانش آموزان و جامعه محلی ، الگو و سبک مدیریت مدرسه ، رفتار، عملکرد و مناسبات کارکنان مدرسه ، فضا و سبک معماری و جو روانی مدرسه و اولیای دانش آموزان و مناسباتشان با خودشان ، فرزندشان و مدرسه و برنامه درسی او از اقدامات مهمی است که کارکنان مدرسه بارهبری اثربخش و بهره گیری از پژوهش مشارکتی انجام می دهند. اولین اقدام عملی در سازماندهی و مهندسی مجدد مدرسه ، طراحی و اجرای فرآیند ایجاد ساختار فرهنگی است . برای ایجاد این ساختار، صحبت کردن و حرکت به سمت درک مشترک و زبان مشترک ، تنظیم نقش هر یک از افراد گروهها، پیش بینی وقت آزاد برای تفکر و اندیشیدن کارکنان و بالاخره حرکت به سمت اجرای اصول مدیریت کیفیت جامع و اعمال برخی اصلاحات در آموزش ، یادگیری ، مناسبات مدرسه و تنظیم بودجه هر گروه در چارچوب بودجه مدرسه ضرورت دارد. گامهای بعدی دیگر شامل گروههای کاری برای پژوهش های مشارکتی و مطالعات آسیب شناختی ، طراحی ، اجرا و ارزیابی برنامه های تولیدی کارکنان در چارچوب برنامه های رسمی و ملی نظام آموزش و پرورش ، ایجاد شرایط مناسب برای دستیابی به کارکرد بالا و اتحاد گروه درباره هدفهای مشترک ، در امتداد قرار دادن پاداش ها و انگیزه ها با کارکرد گروهی و مشارکتی که متاسفانه کمتر موردتوجه قرار گرفته و بالاخره ایجاد مکانیسم و ساز و کارهای بازخورد برای گروههای ذی نفع در مدرسه است .

اهداف طرح غنی سازی مدیریت مدرسه

سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در یک اقدام عملی ، پژوهش تجربی در حوزه مدرسه که در تاریخ تحقیقات پژوهشی کشور کم سابقه است ، طرح غنی سازی مدیریت مدرسه را برای رشد مدرسه را برای رشد مدرسه مشتمل بر هدف ، دروندادهای بنیادی مورد نیاز، مواد آموزشی و کارگاه های آموزشی ، فرآیند و مراحل انجام فعالیت های غنی سازی را به شرح زیر انجام داده است و در دست اقدام دارد: تدوین برنامه پنج ساله رشد در مدرسه به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در ساختار و عملکرد آن از طریق تدوین هدفهای واقع بینانه براساس شناخت دقیق وضع موجود و بررسی های آسیب شناختی و مطالعات تطبیقی با همکاری فعالانه کارکنان و مشتریان مدرسه و در نهایت تجربه و ارائه مدل و بینشی نو برای ارتقاء و بهبود کیفیت جامع مدرسه.

دروندادهای بنیادی مورد نیاز

1- یک مدرسه ابتدایی در مرحله اول و پس از اجرای آزمایشی طرح و ارزیابی نتایج و اصلاحات لازم هم اینک در 38 مدرسه از مناطق 19 گانه شهر تهران در دست اجراست.
2- مواد آموزشی مختلف و متنوع علمی - کاربردی کارگاه های آموزشی
(23 کارگاه آموزشی) برای معلمان ، مدیران و اولیای دانش آموزان.
3- ابزار جمع آوری اطلاعات ، پرسشنامه ها و فرمهای ویژه مطالعات آسیب شناختی و مشکل یابی رفتاری مدیران ، دانش آموزان ، معلمان ، اولیای دانش آموزان ، فضا، شیوه ها و سبکهای معماری مدرسه .

رویکردهای مهم طرح

1- با فعالیت های جاری مدرسه ادغام شده تا بتواند خود را تثبیت کند.
2- فشار زیادی بر معلمان که هم اکنون با فشارهای کاری آموزشی ، پرورشی و اداری مواجهند وارد نیاورد.
3- دانش آموزان را تا حد امکان در یادگیری فعال مشارکت دهد به طوری که آنها بیاموزند در توسعه اجتماعی فعالتر شوند و ظرفیت های یادگیری و رهبری خود را تا بالاترین درجه تقویت کنند.
4- کلیه کارکنان مدرسه را در فرآیند پژوهش مشارکتی برای تدوین هدفها و برنامه رشد .
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها