طبقه بندی های طنز

گادن ، طنز را به 4دسته طنز آتوپیاییسم ، طنز برنسک ، کمدی طنز و طنز آیرونی یا کنایی تقسیم می کند.طنزپرداز در طنز آتوپیاییسم به خلق جامعه آینده با خصوصیات و ضروریات مورد نظر خود اقدام می کند.

کد خبر: ۲۷۵۷۱

کتابهای دنیای جدید و شجاع هاکسلی و 1984 جورج اورول از نمونه های طنزهای آتوپیایی ست . پارادوکس ، خیالگرایی (فانتزی) و مقایسه های عجیب و غریب نیز از رایج ترین عناصر طنز برنسک محسوب می شود. این طنز بعد از شاعر ایتالیایی ، برنی ، به این اسم نامگذاری شد. نوعی از کمدی دراماتیک را نیز که هدفش طرح انتقاد و به تمسخر گرفتن نادانی ها و جنایت ها باشد ، کمدی طنزوار می گویند. این نوع طنز ، ارتباط نزدیکی با تمسخر و لودگی دارد. اما طنز آیرونی یا طنز کنایی نیز روشی غیرمستقیم در بیان است . در این نوع طنز، حالات و لحن و همچنین شیوه نگرش به اشیائ و احساس آنها را می توان درک کرد. سادگی و بی پیرایگی ، طعنه زنی و ایجاد حساسیت از خصوصیات طنزهای کنایی است . کنایه ، معمولا سرزنش می کند ، تحقیر می کند و به تمسخر می گیرد. برخی این نوع طنزها را پر بهاترین و موثرترین سلاح طنزپرداز می دانند. برای طنز کنایی 2نوع طنز شفاهی و طنز وضعیت یا موقعیت قائل شده اند. وقتی جمله ای می گوییم که منظورمان دقیقا همان معانی کلمات نیست و جمله اصولا درباره وضعیت مورد نظر ما بی معنی می شود، به طنز کنایی روی آورده ایم . مثل این که 2نفر که همدیگر را هر روز می بینند، به هم بگویند «سالهاست که ندیدمت» و طنز موقعیت نیز هنگامی رخ می دهد که شخصی مثلا به بدشانسی کسی با صدای بلند می خندد؛ ولی در همان حال ، همان بدشانسی در خانه خودش را می زند. برخی صاحب نظران به وجود 3گونه طنز لفظی ، نمایشی و موقعیت طنزآمیز در دوره معاصر اشاره کرده اند. بعضی نیز انواع طنز را در دسته های طنزهای اجتماعی ، ژورنالیستی ، سیاسی ، فلسفی ، طنز مبتنی بر فرهنگ مردم ، طنز روانکاوانه و طنز سیاه تعریف کرده اند. اشکال اصلی این نوع تقسیم بندی ، بی توجهی به منظرهای طبقه بندی ست ؛ زیرا با چنین تقسیم بندی نمی توان طنز ژورنالیستی را از طنز اجتماعی بازشناخت و یا تفاوت های طنز اجتماعی و طنز سیاه بدرستی معلوم نیست . پس بی راه نیست اگر بگوییم بهترین تقسیم بندی برای طنز، تقسیم بندی آن از منظرهای مختلف است ؛ زیرا طنز را می توان با توجه به موضوع ، قالب ، نحوه بیان و شیوه ارائه مضمون ، درونمایه و هدف طبقه بندی کرد. همچنین طنز می تواند با توجه به سن مخاطبان نیز تقسیم بندی شود. طنز را می توان از دیدگاه موضوع به 6نوع تقسیم بندی کرد :
1- طنز اجتماعی
2- طنز سیاسی
3- طنز تاریخی
4- طنز مذهبی و عارفانه
5- طنز فلسفی
6- طنز تلفیقی
چون طنز سیاسی اجتماعی طنز را از نظر قالب می توان به 2دسته کلی طنز زبانی و طنز تصویری تقسیم نمود که طنز زبانی خود به 2دسته نظم و نثر تقسیم می شود. آثار طنزی که در قالب نظم ارائه شده اند ، بیشتر از قالبهای قصیده ، قطعه ، رباعی ، ترجیع بند ، ترکیب بند ، مثنوی و گاه غزل سود برده اند و طنز در قالب نثر نیز از داستان کوتاه ، رمان ، نمایشنامه ، فیلمنامه ، کاریکاتور و حکایت استفاده شده است . اما مهمترین قالبهای تصویری طنز عبارتند از: کاریکاتور، فیلم و نمایش . نحوه بیان یک طنز نیز ممکن است با استفاده از اغراق و مبالغه ، تضاد و تناقض و تمثیل ، وارونه نمایی باشد و بالاخره طنز را براساس محتوا و مضمون نیز می توان به 2دسته طنز تلخ یا سیاه و طنز شیرین یا سفید تقسیم کرد. در طنز سیاه جنبه خنده انگیزی طنز کمتر از نیش آن است ؛ ولی در طنز شیرین ، بذله گویی و شوخ طبعی بر تفکر و تعمق طنز برتری دارد. طنز از نظر شیوه عرضه نیز به صورت زیر طبقه بندی می شود:
1- طنز نوشتاری
2- طنز شنیداری
3- طنز دیداری (مثل پانتومیم)
4- طنز دیداری و شنیداری
طنز با هر تعریف و در هر دسته بندی ، یکی از نشانه هایش ایجاد خنده است . خنده ای که تلخ وش است و سوزنده ، پرسشی که در اینجا مطرح می شود، این است که سازوکار ایجاد خنده و تفکر چگونه حاصل می شود؛ شاید بتوان با دقت در چگونگی تاثیر طنز، به این پرسش پاسخ داد.