گزارشی از خانه بروجردی کاشان

خانه های کاشان نمادی از تلاش پرثمر مردم دیار کویری برای طراحی مکانی زیبا و آرامش بخش در گرمای کویر است . خانه های متعددی از دوران قدیم باقی مانده است که خانه تاریخی بروجردی یکی از زیباترین خانه های تاریخی به شمار می آید. خانه بروجردی در محله سلطان امیراحمد کاشان

کد خبر: ۲۴۲۳۲

و در خیابان علوی واقع شده است . این خانه از سوی بازرگانی به نام حاج سیدحسن نطنزی در حوالی سال 1275ه.ق ، یعنی در دوره قاجاریه ساخته شده است . چون صاحبخانه کالاهای تجاری را از بروجرد وارد می کرده ، لذا به حاج حسن بروجردی مشهور شده و خانه او نیز به همین نام شهرت یافته است . معمارخانه یکی از نوابغ معماری کاشان و از طراحان معروف ساختمان به نام استاد علی مریم است . وی در ایجاد 2بنای تاریخی دیگر کاشان ، یعنی خانه طباطبایی و تیمچه امین الدوله (واقع در بازار) نقش داشته است . این خانه شامل 2قسمت بیرونی و اندرونی است و محلی که فعلا در معرض دید عموم قرار دارد، قسمت بیرونی این خانه است . در بدو ورود به خانه هشتی ورودی خانه قرار دارد که در ورود به قسمت اندرونی خانه نیز در این هشتی قرار گرفته است . پس از آن راهروی نسبتا طولانی و شیبداری قرار دارد که هشتی را به حیاط متصل می کند. در کنار این راهرو ایوان شمالی خانه قرار دارد. در قسمت شمالی ایوان یک اتاق پنج دری واقع شده که محل پذیرایی میهمانان بوده و 2طرف آن ، 2اتاق بهارخواب قرار دارد. این اتاقها به علت نور مناسب و گرمای زیاد بیشتر در زمستان مورد استفاده قرار می گرفتند.دیوار بیرونی اتاقهای این ایوان و نیز داخل اتاق پنج دری ، با گچبری های بسیار زیبا با طرح گل و مرغ تزیین شده است . در داخل حیاط یک حوض بزرگ و باغچه های وسیع در اطراف آن قرار دارد.در قسمت شمال شرقی ، مطبخ (آشپزخانه) قرار گرفته است . در قسمت شرقی بنا اتاقها و ایوان های سرپوشیده به چشم می خورد که در جلوی ایوان ها پله هایی برای رفتن به سرداب ها (زیرزمین) ساخته شده است . این سرداب ها در جبهه های مختلف بنا واقع است که به وسیله بادگیرهای بلند هوای آنها را تهویه و خنک می کند. این فضای خنک در هوای گرم تابستان محل امنی برای استراحت به شمار می آمده است . در قسمت جنوبی بنا، تالار سرپوشیده ای وجود دارد که بر پیشانی آن می توان هنرنمایی استادکار ایرانی را نظاره گر بود. به طوری که منافذ مشبکی که برای تهویه هوای تالار در این قسمت تعبیه شده با گچبری جالب و دیدنی زینت شده و چشم ناظران را خیره می کند. در بام تالار نیز نورگیرها و بادگیرهای فوق العاده جالب و منحصر به فرد خودنمایی می کند که از نظر طرح و اجرا در زمره آثار بدیع معماری سنتی است . تالار بزرگ سرپوشیده که محل برگزاری اعیاد و مراسم سوگواری بوده ، شامل یک ایوان با سقف بسیار بلند است . سقف تالار با طرح زیبای گچبری و مقرنس کاری رنگ آمیزی و تزیین شده است . سقف و بدنه داخلی سرپوشیده و تالارهای جنبی آن با نقوش گل و مرغ و شکارگاه حیوانات گچبری و یا نقاشی شده اند. نقاشی ها و گچبری های این خانه در دوره قاجاریه زیرنظر هنرمند نامدار مرحوم میرزامحمدخان غفاری کاشانی ملقب به کمال الملک ترسیم شده است .