پیش دبستانی سرمایه گذاری برای آینده

خنده های کودکانه نخستین صدایی است که از کلاسهای پیش از دبستان به گوش می رسد نقاشی ها و کاردستی هایی با رنگ آمیزی های شاد و زیبا ستاره های رنگی آویزان از سقف کلاسها و ماه

کد خبر: ۵۸۶۹

زیبایی که در گوشه ای از سقف نورافشانی می کند، پرندگان و تصاویر گیاهان و گلهای رنگارنگ که دیوارهای کلاس را به بوستانی زیبا تبدیل کرده اند؛ همه و همه آدم را به یاد خاطرات شیرین و خوش کودکی می اندازد.خانم مربی با عده ای از بچه ها مشغول تمرین یک شعر زیباست و با اشاره او، بچه ها یکصدا می خوانند در گوشه ای دیگر، تعدادی از بچه ها خود را با کاغذهای رنگی و مداد رنگی های روی میز سرگرم کرده اند دنیای کودکی ، دنیای کوچک اما زیبا و دوست داشتنی است ؛ دنیای شعر و نقاشی و قصه و شادی است و این دنیا در دوره آمادگی پیش از دبستان ، شیرین تر و خاطره انگیزتر است.امروزه مراکز پیش دبستانی به عنوان مکانهای فرهنگی برای برقراری روابط اجتماعی با خانواده ها و تامین نیازهای طبیعی کودکان از اهمیت بسیاری برخوردارند.از آنجا که آموزش رسمی در این مقطع پایه ریزی می شود، خانواده ها باید ضرورت این دوره را درک کنند و آن را بیهوده نینگارند. در حال حاضر در بسیاری از کشورها، خانواده ها متوجه اهمیت آموزش قبل از دبستان شده اند؛ اما در کشور ما این دوره مهم کمتر مورد توجه قرار گرفته است و با آن مانند دوره ای زاید و غیرضروری برخورد می شود؛ به گونه ای که طبق آمارهای ارائه شده ، تنها15 درصد از دانش آموزان زیر پوشش دوره پیش دبستانی هستند.مدیر آموزش مقطع ابتدایی دبستان رضوان در این باره می گوید: خانواده ها این دوره را صرف وقت اضافی می دانند و یا این که آن را تجملی ، لوکس و متعلق به طبقه خاصی میانگارند.نرگس محرابی می افزاید: تنها30 تا40 درصد از والدین با آگاهی از ضرورت دوره پیش دبستانی ، فرزندان خود را به این مراکز می سپارند. برخی مادران نیز که فرزندان بازیگوشی دارند، برای این که نیمی از روز از سروصدا و شیطنت آنها در امان باشند، این بچه ها را به مراکز پیش دبستانی می فرستند.توسعه مهارت های اجتماعی یکی از مهمترین اهداف مراکز پیش دبستانی است پرورش حس مسوولیت پذیری ، تقویت اندیشه ، رعایت حق خود و دیگران ، آشنایی با قوانین و مقررات خانه ، مدرسه ، محله و جامعه و سپس رعایت آنها، شناخت نهادهای ملی و کتابخانه های عمومی ، علاقه مندی به فعالیت های گروهی ، توسعه روابط موثر با دیگران و تلاش برای برقراری ارتباط با دوستان جدید، اصلاح شیوه برخورد با دیگران و مهارت در پذیرش کارهای گروهی و مسوولیت های مشترک ؛ همه و همه از مزایای محیطهای آموزشی پیشدبستانی و آمادگی است.محرابی در این زمینه معتقد است : از نظر روان شناسی ، پیش از ورود به هر مرحله جدید، برای ایجاد انس و الفت با محیط تازه ، لازم است دوره آمادگی قبل از ورود به مرحله جدید سپری شود تا کودک با قوانین و مقرراتی که در محیط جدید حاکم است ، خو بگیرد اگر ورود به مرحله جدید، بدون آمادگی و پیش زمینه باشد، باعث به وجود آمدن اختلالاتی خواهد شد بیشتر کودکانی که روز اول مدرسه گریه می کنند، بچه هایی هستند که دوره پیش دبستانی یا آمادگی را نگذرانده اند.وی می افزاید: نباید فراموش کرد که کودک چند سال اول زندگی اش را در محیط خانه بوده و بیشتر وقت او با مادر گذشته است ؛ کسی که به هرطریقی با کودک و همه خواسته های او کنار آمده است و در نتیجه ممکن است این ذهنیت در او ایجاد شده باشد که همه باید با او کنار بیایند و تمام خواسته های او را برآورده کنند این مساله مخصوصا در مورد خانواده های تک فرزندی بیشتر صادق است به نظر من ، اگر هرمدرسه ای یک پیش دبستانی داشته باشد، در روحیه بچه ها تاثیر بیشتری خواهد گذاشت ؛ زیرا در این صورت بچه ها می توانند کلاسی را که قرار است سال آینده در آن درس بخوانند ببینند، با مدیر و معاونان آشنا شوند و با آنها ارتباط برقرار کنند و در مجموع همه چیز برایشان عادی می شود و آمادگی بیشتری برای ورود به مرحله جدید تحصیلی پیدا میکنند.اعظم کریمی مادر امیرعلی 6 ساله است ؛ او می گوید: پسر من پیش از این در خانه ، بسیار شلوغ و ناآرام بود و کنترل کردن او کار دشواری بود. با این که مدام بالا و پایین می پرید؛ اما انگار انرژی او تمامی نداشت و از طرفی به نقاشی و بازیهای سرگرم کننده و هرچیزی که باعث می شد لحظه ای یک جا بنشیند، علاقه ای نداشت او وقتی به سن پیش دبستانی رسیده و به این کلاسهای آموزشی می رفت ، رفتارش به کلی عوض شده و در خانه بسیار مودب تر و آرامتر است هرروز وقتی به خانه می آید، با خوشحالی آموخته های جدیدش را برای من تعریف می کند و از طرفی به نقاشی کردن و یاد گرفتن آیات قرآنی و شعر علاقه زیادی پیدا کرده است عزیزه عسگری نیکچه ، رئیس اداره مهدهای آموزش و پرورش ، در تعریف استاندارد مراکز پیش دبستانی می گوید: مراکز پیش دبستانی به مراکزی گفته می شود که امکانات لازم برای مراقبت ، پرورش و آموزش پیش از دبستان کودکان سالم از چهار ماهگی تا پایان شش سالگی را فراهم می آورند. منظور از کودک سالم ، طبق تعریف بالا، کودکی است که مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نیست و در صورت ابتلا به معلولیت جسمی ، توان تطبیق و همراهی با برنامه های مهدکودک را دارد. پژوهش های به عمل آمده نشان می دهد که آموزش پیش دبستانی نه تنها در سازگاری فرد با محیط اثر مثبت دارد؛ بلکه در تکامل روانی و اجتماعی و ایجاد اعتماد به نفس و پرورش حس کنجکاوی و آمادگی برای ورود به دوره آموزش رسمی نیز بسیار موثر است.عسگری در مورد تاثیر دوره آمادگی و پیش دبستانی بر شکوفایی توانمندی های کودکان می گوید: یافته ها نشان می دهد که دانش آموزانی که دوره آمادگی را گذرانده اند، از توانمندی های زیر برخوردارند:در فعالیت های انفرادی دارای پشتکار و اعتماد به نفس لازم هستند و با سایر دانش آموزان در این زمینه ها تفاوت معناداری دارند. در فعالیت های گروهی مدرسه ، تحرک بیشتری نسبت به کودکان بدون تجربه پیش دبستانی دارند و رهبری کارها را به عهده می گیرند.در فعالیت هایی که نیازمند ابتکار عمل و هدایت است ، موفقتر عمل می کنند وی همچنین می افزاید: این تصور قدیمی که آموزش رسمی از دبستان شروع می شود، باید منسوخ شود. هم اکنون برخی از خانواده ها، فرزندانشان را وقتی به 6 سالگی می رسند، به دبستان می سپارند.7 سال اول زندگی کودک ، یعنی سنین پیش دبستانی ، پایه و اساس شخصیت کودک را تشکیل می دهد و اگر این دوره با عطوفت و مهرورزی و محبت پذیری و آموزش پذیری همراه باشد، آنها را برای ورود به دوره های بعد که دوره مشورت پذیری و رایزنی با بزرگترهاست، آماده می کنند.وی درخصوص برنامه و واحد کاری ارائه شده به مراکز پیش دبستانی می گوید:آموزش و پرورش ، واحد کار را به صورت یک برنامه و هدف کلی به مربیان ابلاغ می کند و آنها می توانند هرفعالیتی را در قالب این اهداف برنامه ریزی کنند. در واقع فعالیت کودکان در قالب 5 تا6 نمونه کلی به مربیان ارائه می شود و بقیه خلاقیت ها و برنامه ها به عهده مربی است که مثلا هرگاه کودک خسته شد، با ارائه برنامه های جذاب و متنوع ، یکنواختی و خستگی را از او دور کند از آنجا که کودک ما، بچه دبستانی نیست که 45 دقیقه در کلاس بماند و فضا را تحمل کند و نهایت تمرکز کودک پیش دبستانی تا5 دقیقه است ، لذا این هنر مربیان است که هرجا کودک احساس خستگی کرد، فعالیتی جدید را جایگزین کنند. متاسفانه بعضی مراکز، فعالیت های کودکان را به رنگ آمیزی کتابهای طراحی و نقاشی محدود کرده و خلاقیت و ابتکار را از آنها گرفته اند و یا به کار بچه ها نمره می دهند که این شیوه مناسبی نیست ؛ زیرا پیش دبستانی، مدرسه نیست که نمره آوردن در آن مطرح باشد.از آنجا که یکی از مهمترین وظایف مراکز پیش دبستانی ایجاد محیطی امن ، سالم و مطلوب همچون کانون گرم خانواده برای کودکان است و تحقق چنین هدفی ، جز از طریق تامین نیروی انسانی متخصص و کارآمد میسر نخواهد شد، نقش مربیان دوره پیش دبستانی بسیار مهم است . عسگری نیز درخصوص آموزش هایی که به کارکنان و مربیان پیش دبستانی داده می شود، می گوید: آموزش ضمن خدمت کارکنان به منظور کار با کودکان به معنی ارتقای سطح آگاهی ها و دانش و مهارت های شغلی از طریق شرکت در سمینارها و کارگاه های آموزشی و استفاده از آموزش های رسمی و فیلمهای آموزشی است . مربیان کودکان باید سالانه حداقل 64 ساعت در کلاسهای آموزشی مربوط به رشد و تربیت و پرورش کودکان پیش دبستانی شرکت کنند و گواهی آن را دریافت دارند.وی همچنین می افزاید: مربیانی که برای آموزش در این مراکز انتخاب می شوند، باید اعتماد به نفس و صبر و حوصله کافی داشته باشند و از توانایی برقراری ارتباطی گرم و دوستانه با کودکان و والدین آنها و نیز قدرت تکلم و بیان قوی برخوردار باشند آنچه در انتخاب مربیان باید مدنظر قرار گیرد، در درجه اول علاقه مندی و بعد تخصص و تعهد است از آنجا که ماهر ساله با افزایش 20 درصد مهدها و مراکز پیش دبستانی روبه رو هستیم ، پیش بینی می کنیم که در5 سال آینده با بازنشستگی مربیان قدیمی ، با کمبود نیروی متخصص و مربیان مهدها مواجه خواهیم شد.رشد و تکامل کودکان خردسال مبنای توسعه انسانی است ؛ از این رو دولتهای بسیاری از کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه برای حفظ منافع جامعه خود، در این زمینه وارد عمل شده اند.