مروری بر سه دهه تاریخ پر تلاطم افغانستان

هنگامی که محمد داوود، عبدالعلی شاه را اعدام می کرد هرگز تصور نمی کرد که 5 سال بعد خود و خانواده اش به دستنور محمد تره کی به قتل می رسند

کد خبر: ۲۲۵۵

افغان ها در سه دهه اخیر پرتلاطم ترین مقطع تاریخ حیاتشان را پشت سرگذاشته اند. آنها در کمتر از3 دهه ،5 نوع شکل حکومت را به خود دیده اند،20 سال اشغال نظامی و جنگ آزادیبخش را علیه ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی تجربه کرده اند، شاهد به حکومت رسیدن یک پادشاه ،7 رئیس جمهور و یک خلیفه بوده اند،10 سال جنگ داخلی و برادرکشی داشته اند، چند بار قانون اساسی و رنگ و طرح پرچم کشور را عوض کرده اند، با5 کودتای نظامی و4 رئیس جمهور مقتول و2 رئیس حکومت در تبعید، مواجه بوده اند، بیش از10 میلیون مین کاشته شده در دشتها و ارتفاعات و شهر و روستا مشاهده کرده اند و مهمتر از همه این که میلیون ها نفر کشته و مجروح و گرسنه و آواره و پناهنده داشته اند.در سال 1973 ، هنگامی که با برکناری پادشاه افغانستان ، رژیم سلطنتی ملغا شد، و حکومت جمهوری برقرارگردید، کورسویی از امید، دل مردم رنج دیده افغان را روشن کرد.تصور آنان این بود که از استبداد سلطنت و ظلم پادشاهی ، رهایی پیدا کرده اند؛ اما این امید خیلی زود به یاس تبدیل شد؛ چرا که اقداممحمد داوود خان ، ژنرال و نخست وزیر سابق ، در حقیقت یک انقلاب درباری و جنگ قدرت داخلی بود، کودتایی از یک ژنرال که با اعدام ژنرال دیگر، عبدالعلی شاه ، ژنرال وفادار به محمد ظاهر شاه ، رنگ خون گرفت و سرآغاز کودتاهای خونین دیگری شد که تاکنون قتل 4 رئیس جمهور را در برداشته است.ژنرال محمد داوود خان در سال 1973 با یک کودتا پسر عمر و شوهر خواهر خود محمد ظاهر شاه را که 40 سال قبل به دنبال ترور پدرش محمد نادر شاه از پادشاهان سلسله بارکزایی در19 سالگی به تخت سلطنت جلوس کرده بود، بر کنار کرد و با اعلام تغییر حکومت از پادشاهی به جمهوری خود را رئیس جمهور نامید. او همچنین قانون اساسی سال 1964 این کشور را ملغا اعلام نمود و فرامین ریاست جمهوری را جایگزین آن کرد. او چند سال بعد در سال 1978 توسط نور محمد تره کی در یک کودتای خونین به همراه خانواده اش به قتل رسید. این کودتای کمونیستی با کمک روسها شکل گرفت و به غلط آن را "انقلاب ثور" یا انقلاب اردیبهشت نامیدند و از آن پس حکومت افغانستان با عنوان "جمهوری دمکراتیک افغانستان " با یک نظام سوسیالیستی توسط حزب خلق اداره می شد.درسال 1979 حفیظ الله امین با یک کودتا تره کی را به قتل رساند و خود به جای او به کاخ ریاست جمهوری رفت و قدرت را در دست گرفت.امین هنوز لذت پیروزی در کودتا و رسیدن به حکومت را بخوبی نچشیده بود که دست روزگار سرنوشت شومی را برای او رقم زد. دقیقا صد روز بعد ازکودتای او، خود او در یک کودتا توسط "بیرک کارمل " به قتل رسید. کارمل کمونیست از حزب پرچم علیه حزب خلق قیام کرد و توانست با حمایت اتحاد جماهیر شوروی که افغانستان را اشغال کرده بود به مدت 7 سال در مسند ریاست جمهوری دوام بیاورد. او تغییرات زیادی در ساختار حکومت و دولت ایجاد نمود، تغییر قانون اساسی و طرح پرچم کشور از جمله این دگرگونی ها به شمار می رود. در سال 1986 تاریخ مصرف او نیز به اتمام رسید و محمد نجیب الله عضو سابق دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب دمکراتیک خلق با یک کودتای خزنده او را بر کنار کرد و خود به مسند قدرت نشست ؛ در حالی که مردم مسلمان افغان در این سالها، فقط شاهد دست به دست شدن حکومت در بین ملحدین قدرت پرست وابسته به شوروی به واسطه کودتاهای پی در پی بودند و روز به روز بر محنت و درد و فقر و فلاکت آنان افزوده می شد، آخرین رئیس جمهور مارکسیست دکتر نجیب الله ، هم بعدها با روی کار آمدن طالبان در حالی که در مقر سازمان ملل پناه گرفته بود، توسط آنها اعدام شد. در سال 1992 بعد از شکست ارتش سرخ شوروی از نیروهای مقاومت اسلامی و خروج نیروهای آن کشور از افغانستان حکومت اسلامی مجاهدین به رهبری صبغه` ` الله مجددی تشکیل شد؛ اما به وجود توافقات انجام شده ، با اوجگیری اختلاف بین ربانی و حکمتیار، جنگ داخلی خانمانسوز این کشور بین احزاب و گروههای مبارز آغاز شد، قدرت طلبی سران احزاب وقبایل وبی ثباتی سیاسی ، درگیری های بحرانزا باعث ظهور طالبان در سال 1996 در صحنه سیاسی و نظامی این کشور شد. این جنبش نوپا که از ناحیه پاکستان ، عربستان و امریکا حمایت و پشتیبانی سیاسی ، مالی ، ایدئولوژیکی و تسلیحاتی می شد، بسرعت توانست با برتری نظامی 90 درصد از خاک افغانستان را از دست نیروهای طرفدار دولت ربانی بگیرد و سعی در تثبیت وضعیت خود نماید. طالبان حکومت از نوع "خلافت " و "امارت " به راه انداختند و ملامحمدعمر را به رهبری منصوب کردند.هنگامی که محمد داوود، عبدالعلی شاه را اعدام می کرد هرگز تصور نمی کرد که 5 سال بعد خود و خانواده اش به دست نور محمد تره کی به قتل می رسند، هنگامی که نور محمد تره کی ، داوود خان را به قتل می رساند، هرگز انتظار نداشت که یک سال بعد خود توسط حفیظ الله امین کشته شود امین نیز نمی توانست حتی این فکر را در مخیله اش بگنجاند که تنها100 روز رئیس جمهور باشد و در کودتایببرک کارمل کشته شود نجیب الله نیز به دست طالبان کشته شد، رئیس طالبان را چه کسی می کشد؛ معلوم نیست کشنده او چگونه کشته می شود؛ در آینده مشخص می شود تاریخ چه رخدادهای شگفت انگیز و عبرت آوری دارد قاتلان مقتول واقع می شوند و اعدام کنندگان، اعدام.کودتاگران به دست کودتاچیان سقوط می کنند و هر کودتا، کودتایی دیگر را می زاید تاریخ واقعاعبرت انگیز است