نکته

ارزیابی اثرات زیست محیطی؛ضرورت فراموش شده

کد خبر: ۱۲۶۲

نادیده گرفتن آثار زیست محیطی طرحهای عمرانی ، محیط زیست طبیعی و انسانی را بشدت تهدید می کند. هر از چند گاه در خبرها می بینیم که پس از شروع یک طرح عظیم اعتراضات کارشناسان و علاقه مندان محیط زیست اوج می گیرد؛ در حالی که مسوولان و مجریان طرح از طریق رسانه های گروهی به ضرورت اجرای طرح تاکید می کنند و با برشمردن منافع اقتصادی آن راه را بر مخالفان می بندند. علاقه مندان حفاظت محیط زیست نیز فریاد بر می آورند و خواهان توقف طرح و جلوگیری از پیامدهای منفی بیشتر می شوند. در این زورآزمایی که البته حامیان محیط زیست بخت بیشتری برای جلب همراهی افکار عمومی دارند دو حالت رخ می دهد؛ یا مجریان با تکیه بر قدرت فائقه و بی اعتنایی به اعتراضات راه خود را می روند و حداکثر تغییری مختصر در نحوه اجرا اعمال می کنند و یا سینه چاکان محیط زیست به ضرب حمایت افکار عمومی موفق به متوقف کردن طرح میشوند.نکته قابل تامل اینجاست که در هر دو حالت نتیجه نامطلوب است ؛زیرا بی توجهی به افکار عمومی در دنیای معاصر ارزان تمام نمی شود و از طرف دیگر متوقف کردن یک پروژه عظیم به معنی اتلاف سرمایه های ملی است.ضرورت ارزیابی آثار زیست محیطی طرحهای عمرانی بویژه در کشورهای در حال توسعه اهمیت می یابد،چرا که عقل سلیم روند غیرمنطقی زور آزمایی را تایید نمی کند و درست تر آن است که هر دو طرف با هماهنگی کارها را پیش ببرند. مجریان طرحها خود نیز قرار است در همین محیط زیست زندگی کنند و حامیان محیط زیست هم دوست ندارند برای همیشه در جامعه ای توسعه نیافته روزگار خود را سپری کنند.امروزه دیگر "توجیه اقتصادی "و "به صرفه بودن " تعیین کننده نهایی نیست و ملاحظات زیست محیطی نیز جزء لاینفک طرحهای عمرانی است ؛ اما این مقوله هنوز جایگاه واقعی خود را در کشور ما نیافته است.ضعف در ارائه الگوها، فقدان متخصصان ارزیابی و نبود بانک اطلاعاتی ، مدیران و مجریان طرحها را با مشکل مواجه کرده است . از طرف دیگر تهیه گزارش ارزیابی نیز به میزان یک درصد هزینه طرح بار مالی دارد که برای برخی مجریان چندان مطلوب نیست و در حالی که براساس مصوبه شورای عالی محیط زیست ، ارزیابی آثار زیست محیطی قانونمند شده است ، در مرحله اجرا با نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.حمایت مالی دفتر برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران برای ظرفیت سازی و تقویت بنیادی ارزیابی در کشور که با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست همراه شد، موقعیت مناسبی فراهم کرده است تا شناخت مسوولان ،کارشناسان و افکار عمومی از مقوله ارزیابی آثار زیست محیطی افزایش یابد و در آینده با نهادینه شدن آن ، شاهد جامعه ای توسعه یافته و محیط زیستی سالمتر باشیم.نخستین همایش بین المللی ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران که 15 و16 آبانماه در تهران برگزار می شود، می تواند نقطه عطفی در این زمینه باشد.