آینه پژوهش

بررسی تحولات تکتونوماگمایی آتشفشان سهند

کد خبر: ۷۱۳

عنوان فوق پژوهشی است که توسط آقای حمید صدیق به راهنمایی دکتر محسن پورکرمانی در واحد علوم و تحقیقات به بار نشسته است که خلاصه ای از آن جهت استفاده دانش پژوهان کشورمان در پی میآید.توده آتشفشانی سهند در شمال غرب ایران ، بین تبریز )در شمال ( و مراغه )در جنوب ( قرار گرفته است . در شکل گیری ناهمواری های منطقه ، رودخانه ها نقش عمده ای به عهده داشته اند که از مهمترین آنها می توان به مردق چای ، صوفی چای و قلعه چای در جنوب و غرب اشاره کرد. تیپ اقلیمی منطقه ، شاخص آب و هوای معتدل است.توده آتشفشانی سهند، در بخش مرکزی آذربایجان با امتداد شمال غرب جنوب شرق واقع شده است . این منطقه دارای بیشترین ضخامت پوسته 46 ) تا48 کیلومتر( و تعادل ایزوستازی است و ساختمان های زمین شناسی عمیق با امتداد شمال غرب - جنوب شرق در آن مشخص هستند. اندازه گیری های ثقل سنجی ، نشانگر بی نظمی ثقل سنجی مثبت در جنوب منطقه مورد مطالعه است که احتمالا به یک توده آذرین مخروطی شکل عمقی یا پی سنگ دگرگونی مربوط است . پایه رسوبی سهند متشکل از رسوبات دوران های مختلفی است که بخشی از آن در ارتفاع 3100 متری و در انتهای دره چینی بلاغ چای )دره شرقی سهند( نمایان است . در جنوب غربی سهند، بیرون زدگی هایی از رسوبات دوران های گذشته مشاهده می شود. سری یادشده با دولومیت های ضخیم لایه سلطانیه ، تناوب شیل و با رسوبات کنگلو مرایی و ماسه سنگهای سرخ زاگون شروع شده و با رسوبات کنگلو مرایی و ماسه سنگی قرمز کرتاسه خاتمه مییابد.طبقات رسوبی کرتاسه با مواد آتشفشانی سهند پوشیده می شوند.کهن ترین واحد آذرآوری سهند، سازندزینجناب است که با میوسن نسبت داده می شود. مطالعه سنگهای آتشفشانی سهند نشان می دهد که سه نوع ماگما در آتشفشانی سهند شرکت داشته اند: آندزیت های میوسن فوقانی به سن 9 تا12 میلیون سال ، ماگماهای داسیتی که به طور متناوب با آندزیت ، در اواخر فعالیت آتشفشانی سهند بیرون ریخته اند و ماگمای غنی ازSrBak '' با ترکیب لاتیت یا با تاکیت که در پایان فعالیت آتشفشانی سهند خارج شده اند.منطقه سهند نظیر دیگر مناطق فلات ایرانی - ترکی ، با آتشفشان های کالک آلکان مشخص می شود. ساختمان های تکتونیکی موجود در منطقه مورد مطالعه به طور عمده دارای روند شمال غرب - جنوب شرق هستند که تحت تاثیر نیروهای فشاری و کششی با راستای شمال شرق - جنوب غرب ایجاد شده اند. ساختمان های تکتونیکی با روند شمال شرق - جنوب غرب و شمال - جنوب نیز در منطقه دیده میشوند.مطالعات ژئومورفولوژیکی ساختمانی منطقه و بروز زلزله های شدید، حاکی از فعال بودن منطقه مورد پژوهش است . با توجه به ویژگی برشی شرق آناتولی و شمال غرب ایران و وجود گسلهای امتداد لغزکاری ، بویژه گسل تبریز در منطقه مورد بررسی ، می توان آتشفشانی توده آتشفشانی پلیو - کواترنر سهند را به حوزه های کششی لوزی شکل تشکیل شده در امتداد گسلهای فرعی رده اول گسل تبریز با روندN25 وN145 نسبت داد.کوههای جوان آتشفشانی سهند نیز در امتداد گسلهای فرعی رده دوم گسل تبریز و در طول شکستگی های با روند شمال غرب - جنوب شرق به وجود آمده اند.