بررسی زمینه ها و دلایل افسردگی در زندگی آپارتمان نشینی

زندگی باحوض و باغچه،صفای دیگری داشت

کد خبر: ۵۸۱

تا دو دهه پیش وقتی فردی بندرت به یکی از برجهای بلند می رسید، دست برپیشانی با نگاهی روبه آسمان دنبال سقف بلندبرج در زیر سقف آسمان می گشت ، اما امروز این ساختمان های بلند جزو لاینفک ساخت و سازهای شهرهای بزرگ شده است.اکنون اگرچه ساخت و سازهای مرتفع و بیش از10 طبقه بشدت با مفهوم شهرهای نوین و صنعتی درآمیخته و ساکن بودن در برخی برجهای لوکس با معماری غربی استعاره ای در بسیاری موارد برای افراد متمکن شده ، اما برخی از روانشناسان می گویند در صورتی که شرایط زیست مطلوب در این گونه مجموعه ها رعایت نشود، سکونت در چنین سازه های بلندی تاثیرات نامطلوب روانی بر افراد خواهد داشت.از نگاه بسیاری از کارشناسان مسائل شهری و سازه ، چاره جمعیت زیاد و رویکرد روزافزون شهرنشینی ،تنها ساخت سازه هایی با سبکهای نوین و بنا کردن برجهای بلند در دل شهرهاست ؛ اما آیا در طرح "توسعه عمودی " شهرها جایی برای پاسخگویی به روح و روان افراد و اقناع کردن انسانها از دارا بودن یک مسکن ایده آل، وجود دارد؛برخی روانشناسان می گویند: در صورتی که ساختمان های مرتفع نیازهای روحی افراد را اقناع نسازد، ساکنان چنین مجموعه هایی در خطر ابتلا به بیماری روحی "افسردگی" قرار دارند.مریم بهرامی روانشناس ، در تعریف از یک مسکن مناسب از دو ویژگی ارتباط افقی و عمودی نام می برد و می گوید: مسکن یکی از نیازهای اساسی و اولیه انسان است که حافظ کیان خانواده و روابط بین اعضای آن است )ارتباط افقی ( و در عین حال محیط مسکونی ، روابط همسایگی و ارتباط بین خانواده ها )ارتباط عمودی( را در برمیگیرد.وی می افزاید: کارکرد اصلی مسکن علاوه بر نقش آن ، به عنوان یک سرپناه ، فراهم آوردن شرایط مطلوب زیست برای خانواده و سازماندهی یک زندگی خانوادگی خوب در واحد مسکونی و همسایگی است . بنابراین یکی از مهمترین پیامدهای مسکن ، تاثیری است که بر ثبات و همبستگی خانواده دارد.به گفته این روانشناس ، فضای مسکونی مناسب شرایط لازم را برای رشد فردی هریک از افراد خانواده فراهم آورده ، به عبارت دیگر تک تک اعضای خانواده با درک احساس امنیت کامل قادر خواهند بود برحسب نیازهای روحی و روانی و علایق خود، فضای مناسب و حریم لازم را برای انجام فعالیت ها و کسب آسایش روانی بیابند.وی تاکید می کند: محیط مسکونی مناسب ، برآورنده نیازهای مختلف روانی ، اجتماعی و زیستی است . نیازهایی مانند محافظت ، داشتن ثبات و استقلال ، احساس پیوستگی با طبیعت ، تمایل به ابراز وجود ، نیاز به زیبایی و هماهنگی اشکال و رنگها، بهره مندی از مناظر و چشماندازهای دلپذیر.بر این اساس مهمترین مساله یک محیط مسکونی ، ایجاد زمینه مناسب برای انطباق فرد با اجتماع و پیرامون وی و آماده سازی برای ورود وی به عرصه جامعه است.روانشناسان می گویند: نیازهای افراد در سنین مختلف فرق می کند و محیط مسکونی مناسب ، پاسخگوی نیازهای سنین مختلف خواهد بود. از سوی دیگر مسکن نامناسب بر شرایط روحی ساکنان خود تاثیری نامطلوب می گذارد و سبب افسردگی ، اضطراب و بروز انواع ناراحتی های روانی و هیجانات عصبی میشود.بهرامی در پاسخ به این سوال که افسردگی چیست ؛ می گوید: خصوصیت نخست و عمده "افسردگی " تغییر خلق است و شامل یک احساس غمگینی است که از یک نومیدی خفیف تا احساس یاس شدید ممکن است نوسان داشته باشد.همراه این تغییر خلق ،تغییرات مشخصی در رفتار، نگرش ، تفکر، کارآیی و اعمال بیولوژیک فرد ایجاد میشود.به گفته وی ، دو مشخصه اساسی افسردگی ، "غمگینی و ناامیدی " است . این بیماری روحی با علایمی مانند از دست دادن اشتها، بی خوابی ، کاهش انرژی یا خستگی ، احساس کم ارزشی یا بی حرمتی و مشکلات تمرکز ذهنی یا مشکل تصمیمگیری همراه است.این روانشناس حالاتی نظیر کندی در صحبت کردن و یا به عبارتی کندی روانی - حرکتی را از دیگر بیماری افسردگی دانست و گفت : در حالتهای شدید این بیماری مواردی مانند کاهش عزت نفس ، از دست دادن علایق ، عدم اشتیاق به کار و فعالیت های تفریحی و در بعضی از موارد حتی افکار خودکشی نیز در فرد وجود دارد.بهرامی در میان 100 نفر از دانش آموزان دختر دوره متوسطه ساکن در مجموعه مسکونی بیش از10 طبقه "شهرک امید" در شمال شرق تهران ، یک آزمون "تست افسردگی بک " انجام داده است.نتیجه این بررسی نشان داد که 77 درصد افراد شرکت کننده در این تحقیق دارای خلق طبیعی بودند.17 درصد از ساکنان دچار "افسردگی " خفیف ،3 درصد مبتلا به افسردگی متوسط و3 درصد از آنها نیز دارای افسردگی شدید بودند.سید رضا سرافرازی دانشجوی کارشناسی ارشد عمران و جواد مروتی دانشجوی کارشناسی عمران نیز دو محقق دیگری هستند که در زمینه مشکلات و راه حل های فرهنگی ساختمان های بلندمرتبه تحقیقی داشته اند.براساس این تحقیق ، برج نشینی مستلزم رعایت نکات مختلفی از سوی سازندگان چنین سازه های بلندی است تا به ایجاد مشکلات فرهنگی ، روحی و روانی برای ساکنان آنها منجر نشود.این محققان می گویند: ایجاد امکانات ورزشی ، تفریحی و فوق برنامه برای فرزندان ساکنان برجها، از جمله امکانات مفیدی است که سبب ایجاد شرایط مناسب برای سکونت افراد میشود.برخی روانشناسان نیز معتقدند: ساخت ساختمان های مرتفع نباید بدون توجه به مسائل فرهنگی جامعه و فقط به صورت تقلیدی از ساختمان سازی های غربی باشد، بلکه باید مشکلات فرهنگی و روحی زندگی در این گونه ساختمان ها بازشناسی و مورد آسیب شناسی واقع شود.این دو محقق دانشجو از دیگر اثرات روحی زندگی در برج نشینی در کتاب "اولین همایش بین المللی ساختمان های بلند" آورده اند: مستقل نبودن در ساختمان های بلند را می توان از مهمترین معایب آن دانست.در این تحقیق ذکر شده که هر انسانی خواهان استقلال و زیرنظر نبودن است و از کنترل شدن توسط افراد دیگر، محدود شدن به برخی از کارها که لازمه آپارتمان نشینی است ، گریزان است . شلوغ بودن مجتمع و بخصوص برای ساختمان هایی که تعداد واحد زیادی در هر طبقه وجود دارد، برای برخی از افراد ناراحتکننده است.براساس این تحقیق ، این عامل گاهی به علت وجود دیوارهای نازک ، واحدهای نزدیک به هم و زیربنای کم واحدها مساله ساز می شود. در آپارتمان ها و ساختمان های بلند، حریم خانه بدرستی مشخص نیست و صدا به آسانی منتقل می شود. این گونه خانه ها هیچ گونه حریمی ندارند و با باز شدن در، تا انتهای خانه دیده میشود.برخی از روانشناسان نیز می گویند: در خانه های قدیمی و یا با معماری سنتی ، حیاط خصوصی خانه محل مناسبی برای پرورش گل و گیاهان و یا نگهداری حیوانات خانگی و استفاده از نور مستقیم آفتاب است که در زندگی آپارتمانی حذف شده است . امری که فرصت زندگی با طبیعت را که در پرورش روح فرد تاثیر بسیاری دارد، از وی دریغ نمیکند.