تعدد زوجات نه واجب است، نه مستحب!

این نگاه را می‌توان در اطلاعیه‌ای که دیروز از سوی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌ا...‌العظمی خامنه‌ای نیز منتشر شد، به خوبی مشاهده کرد.

به‌خصوص آنجا که از قول ایشان آورده شده است «در جامعه و کشور ما ازدواج مجدد مردان غالبا به ضرر استحکام خانواده و موجب تضعیف محبت زوجین و گاه فروپاشی خانواده است.» این نظر رهبری به عنوان فصل‌الخطاب امت در امور مختلف مذهبی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، خود مهم‌ترین ملاک برای ارزیابی مساله چندهمسری است.

از سوی دیگر، وقتی از نظر شرعی نیز به بحث تعدد زوجین می‌پردازیم، باید گفت که ازدواج مجدد به صورت کلی و در حالت طبیعی، نه واجب است و نه مستحب. زیرا در شرایط عادی جامعه هیچ دلیلی از منظر عقلی و شرعی برای این مساله وجود ندارد بنابراین وقتی مساله‌ای واجب و مستحب نباشد و همچنین جزو امور حرام و مکروه نیز قرار نگیرد، حکم شرعی مباح برای آن صادق است.

اما درباره همین مساله مباح نیز باید دقت داشت که در جامعه امروز با توجه سبک زندگی کنونی مردم که در آن آحاد جامعه به‌خصوص آقایان ساعت‌های زیادی را درگیر مسائل شغلی هستند، بنابراین وقتی پای زن دوم به زندگی مرد باز می‌شود، او دیگر نمی‌تواند به اندازه کافی برای همسر اول خود وقت بگذارد که این مساله باعث آسیب دیدن او به لحاظ روحی، عاطفی و حتی نیازهای جسمی و جنسی می‌شود. بنابراین وقتی در یک امر مباح احتمال آسیب دیدن فردی دیگر وجود دارد، می‌توان گفت که از نظر شرعی اساسا بهتر است که این اتفاق نیفتد.

البته افرادی که در شرایط کنونی بحث تعدد زوجات را مطرح می‌کنند، برای این اظهارات خود دلایل مختلفی را بیان می‌کنند، از جمله این که در جامعه امروز زنان مجرد بسیاری وجود دارند که سن آنها بالا رفته و در آستانه تجرد قطعی هستند و افزایش تعداد این افراد می‌تواند زمینه‌ساز بروز فساد در جامعه باشد.

اما در مقابل این اظهار نظرها باید گفت تعداد مردان مجرد در کشور ما آنقدر هست که نیاز به ازدواج مجدد مردان متاهل برای سرپرستی از این زنان مجرد نباشد.

حال اگر عده‌ای معتقدند که بسیاری از این مردان مجرد هنوز شرایط ازدواج را پیدا نکرده‌اند، باید گفت بهتر است برای تسهیل ازدواج این مردان چاره‌ای اندیشیده شود، نه این که مردان متاهل به ازدواج مجدد سوق داده شوند. زیرا اتفاقا هرچقدر تعداد مردان مجرد که سن ازدواج آنها گذشته است، بیشتر شود، این خانم‌های متاهل هستند که در معرض خطر قرار می‌گیرند و از این لحاظ، احتمال بروز فساد در جامعه خیلی بیشتر از مجرد ماندن زنان میانسال می‌شود.

از سوی دیگر، مساله چندهمسری حتی به خود آقایانی که به تعدد ازدواج دست می‌زنند نیز آسیب وارد می‌کند. زیرا قسمت عمده لذت از زندگی مشترک، لذت روحی و آرامش از رابطه با همسر است که با توجه به عرف جامعه ما، معمولا وقتی پای زنی دیگر به زندگی مشترک یک زوج باز می‌شود، این لذت و آرامش روحی از بین می‌رود و رابطه این زوج حتی اگر پایدار بماند، دچار نوعی طلاق عاطفی می‌شود که خود مهم‌ترین تهدید برای تحکیم بنیان خانواده است.

بنابراین چندهمسری در شرایط کنونی جامعه، اتفاقی است که در مجموع هم به آقایان آسیب می‌زند و هم به خانم‌ها و از این لحاظ، بهتر است هیچ تبلیغ و ترویجی برای آن صورت نگیرد.

حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمدیوسف افروغی - مدرس حوزه و دانشگاه / روزنامه جام جم