واکنش سردار به پرچم‌های سفید سکولار/ تبریز در مه،پروژه‌ای برای دیروز و امروز

حمیدرضا ترقی در گفت‌وگو با جام جم آنلاین بابیان اینکه ستارخان در ماجرای جنبش مشروطه به جریان مذهبی و پیروی از علمای دینی پرداخت، اظهار کرد: البته جریان سکولاری هم در مشروطه وجود داشت که ستارخان چون خود را در خدمت مبارزه با سلطنت محمدعلی شاه می‌دید با آن‌ها نیز همکاری کرد اما درمجموع بارقه‌های اسلامی در سراسر حرکت وی و هم‌رزمانش از ابتدا هویدا بود.

وی با نگاهی به یکی از رخدادهای مهم دوران مبارزاتی سردار ملی تبریز ستارخان خان، افزود: با به شهادت رساندن آیت‌الله بهبهانی از علمای برجسته مشروطه، شرایط در کشور تغییر کرد و محمدعلی شاه تلاش کرد مشروطه را سکولاریزه کند، یعنی مشروطه کاملاً غربی و غیردینی.

این فعال سیاسی دراین‌باره تصریح کرد: برای تحقق چنین هدفی محمدعلی شاه از روس و انگلیس کمک گرفت و عملاً یک دیکتاتوری موسوم به استبداد صغیر را رقم زد. در همین حال ستارخان با مشاهده شدت گرفتن خودکامگی دستگاه قاجار انجمن تبریز را به‌منظور مقابله با افسارگسیختگی قدرت در دربار به راه انداخت. در این انجمن ستارخان به همراه باقر خان سالار ملی و گروهی از مردم عدالت‌خواه خطه آذربایجان تعلیمات روشنگرانه‌ای از سوی مجتهدان و فضلا گذراندند.

ترقی با اشاره به شعار آرمان‌گرایانه این انجمن خاطرنشان کرد: خروجی سلسله جلسات ستارخان با علمای دینی در این مضمون خلاصه شد که گفتند: «ما از تمام هستی خود می‌گذریم برای اینکه شریعت اسلامی در جامعه ایرانی جاری و ساری گردد. و لذا شما شاهد هستید به وصیت او روی سنگ‌قبرش نوشته‌شده،«این بنده عاصی ستار برای اجرای احکام شریعت احمدی مطابق احکام صادره علمای دین از جان و مال خود صرف‌نظر کرده تا دولت جابره به دولت عادله تبدیل شود.

وی قیام ستارخان و هم‌رزمانش را قیام پیاده کردن اسلام در کالبد جامعه ستم دیده دوران قاجار خواند و افزود: مجاهدین آذربایجان به همراه سایر مردم حق‌طلب تلاش داشتند با اجرای قوانین شرع مقدس اسلام دست اجنبی را از منابع این کشور کوتاه و به حضور غیرقانونی قدرت‌های آن زمان در کشور یعنی روس و انگلیس پایان دهند.

ترقی شاخصه بارز حرکت ستارخان در به زیر کشیدن استبداد محمدعلی شاه را بسیج همگانی ملت در این مسیر دانست و عنوان کرد: پس‌ازاینکه تبریز علیه شاه قاجار و نفی سلطه بیگانگان قیام کرد، بعدازاین رخداد شهر قم، قزوین، رشت، اصفهان، خراسان و البته تهران به‌صف مجاهدان پیوستند. در چنین شرایطی بود که عملاً کمر استبداد محمدعلی شاه شکست و پس از گذشت 11 ماه مشروطه مدنظر ستارخان ویارانش را پذیرفت.

وی در ادامه به نقل از علامه قزوینی ادیب و تاریخ‌شناس دوره معاصر اظهار کرد: مشروطه خواهان سکولار به نشانه تسلیم پرچم‌های سفید را در شهره ا نصب‌کرده بودند و اگر مقاومت و ایستادگی ستارخان نبود امروز از مشروطه تنها یک نام مانده بود و دیگر هیچ. بنابراین باید ستارخان را احیاگر نهضت مردمی نفی سلطه شاه و حضور قدرت‌ها در ایران دانست و این درس بزرگی برای جامعه کنونی ما چه در بین مردم و چه در بین نخبگان سیاسی موردتوجه قرار گیرد.

عضو ارشد حزب موتلفه اسلامی بابیان اینکه کید و فریب دشمنان اجازه نداد قیام ستارخان آن‌طور که باید به منصه ظهور برسد، تصریح کرد: متأسفانه عناصر داخلی وابسته و قدرت‌های خارجی حاضر در تهران با طراحی یک فرمول فریب‌کارانه فاتحان مشروطه یعنی ستارخان – باقر خان و هم‌سنگرانش را به بهانه تودیع و تجلیل به پایتخت دعوت کردند و متأسفانه پایگاه مقاومت تبریز با عدم دوراندیشی در این تله گرفتار آمد و ستارخان در باغ اتابک توسط رئیس نظمیه «یپرم خان» که ازقضا دوست قدیمی وی بود محاصره و سپس دستگیر و به خانه‌نشینی اجباری محکوم شد.

وی در خصوص اینکه قیام ماندگار ستارخان علیه دستگاه جور قاجار برای جامعه امروز ما حامل چه پیامی است، گفت: اولاً انقلاب و مبارزه را تا کاملاً به نتیجه نرساندیم به‌هیچ‌وجه رها نکنیم. در ثانی نباید از حیله و پروژه ترفند دشمنان و گروه‌هایی که ماهیتاً با انقلاب عدالت‌خواهانه اسلامی مردم مخالف هستند غفلت کرد.

ترقی خاطرنشان کرد: نخبگان سیاسی و فعالان اجتماعی ما باید از کسانی که دست در دست بیگانگان می‌گذارند به‌شدت دوری کنند و هرگز وارد بازی آن‌ها نشوند چون به‌احتمال فراوان قربانی مطامع آن‌ها خواهند شد. تنها راه مقابله با دشمنان و بیگانگان مبارزه و بیرون ریختن آن‌ها از کشور است.

وی در پایان به این مسئله اشاره کرد و گفت: در جریان‌های انقلابی شرح‌حال کنونی افراد و انقلابیون باید مدنظر باشد و نه صرفاً گذشته آن‌ها چون این احتمال وجود دارد جاه‌طلبی، نفسانیات و نفوذ دشمنان فرد را به عامل بیگانه تبدیل می‌کند و همین امر موجب می‌گردد یک حرکت ، یک انقلاب و یک نهضت همچون قیام ستارخان درنهایت به نفع نظام سلطه مصادره شود.

محمدرضا شجاعیان/جام جم آنلاین