نگاهی به تاریخچه 72 ساله یونسکو

جام جم آنلاین- این سازمان که باهدف کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی، علمی، فرهنگی و تربیتی به‌منظور افزایش احترام به عدالت، قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد تأسیس گردید، در حال حاضر عضویت 195 کشور را به همراه دارد.

ایران در سال 1975، سه سال بعد از تصویب اجلاس عمومی یونسکو به این سازمان ملحق شد. همچنین دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران در سال 2003 تأسیس‌شده و چهار کشور افغانستان، ایران، پاکستان و ترکمنستان را پوشش می‌دهد.

تاریخچه و اهداف

تاریخچه تأسیس یونسکو به سال 1945 هم‌زمان با پایان جنگ جهانی دوم برمی‌گردد، زمانی که اجلاس بزرگی در لندن با مشارکت نمایندگانی از 40 کشور تشکیل شد. در میان این کشورها، فرانسه و انگلستان به‌عنوان دو کشوری که بیشترین صدمات را از جنگ جهانی دوم تحمل کرده بودند، پیشنهاد کردند سازمانی باهدف نهادینه ساختن فرهنگ صلح به معنای واقعی کلمه تأسیس شود.

در ادامه 37 کشور با اساسنامه یونسکو که مبنی بر پیشبرد هر چه بیشتر صلح و رفاه همگانی در جهان بود، موافقت کرده و بدین ترتیب سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد تأسیس شد.

یونسکو برای ایجاد هماهنگی بین مؤسسات ذی‌ربط، کشورهای عضو سازمان را موظف به ایجاد کمیسیون‌های ملی کرد. در حال حاضر 190 کمیسیون ملی یونسکو وجود دارد که از این تعداد 157 کشور دفتر نمایندگی این سازمان را پوشش می‌دهند.

5 رسالت اساسی یونسکو

یونسکو برنامه‌ها و فعالیت‌های اساسی خود را در 5 زمینه آموزش(آموزش همگانی، سوادآموزی، آموزش برای توسعه پایدار و ...)، علوم طبیعی (مدیریت آب و اکوسیستم، تنوع زیستی، محیط‌‌زیست، اقیانوس‌ها و ...)، فرهنگ (تنوع فرهنگی، میراث جهانی، میراث ملموس و غیرملموس و...)، علوم اجتماعی و انسانی (آیین رفتاری، حقوق بشر، فلسفه، فقرزدایی و تحول اجتماعی) ، ارتباطات و اطلاعات (دسترسی به اطلاعات، توسعه کیفی، آزادی بیان، توسعه رسانه‌ها) بنانهاده است .

از مهم‌ترین برنامه‌های آموزشی این سازمان می‌توان به حفاظت از کره زمین، مدیریت منابع آب، پروژه‌های مربوط به تنوع زبان وزنده کردن زبان‌های در حال انقراض، حفظ شاهکارهای میراث نامکتوب و نامحسوس بشر، ثبت بین‌المللی حافظه جهانی از سال ۱۹۹۷ و حفظ مکان‌های میراث جهانی اشاره کرد.

همچنین این سازمان در حوزه رسانه و اطلاعات نیز فعالیت‌های مثمر ثمری اعم از ترویج جریان آزاد اندیشه بر اساس کلام و تصویر، ارتقای آزادی بیان، آزادی مطبوعات و دسترسی آسان به اطلاعات، ارتقای دسترسی آسان و فراگیر به فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارتقای تکثرگرایی و تنوع فرهنگی در رسانه‌ها انجام داده است.

آشنایی با آثار ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو

یکی دیگر فعالیت‌های این سازمان ثبت میراث فرهنگی هر کشور است. فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۲۳ مکان بوده و جالب است بدانید ایران یازدهمین رده را در جدول میراث جهانی یونسکو به خود اختصاص داده است.

در لیست 23 آثار ثبت‌شده توسط ایران مکان‌های بنامی چون میدان نقش‌جهان، تخت سلیمان، پاسارگاد، کاخ گلستان و... نیز به چشم می‌خورد. همچنین ایتالیا، چین و اسپانیا ستون‌های اول تا سوم این جدول را به نام خود ثبت نمودند.

بطور کلی 158 کشور در فهرست آثار میراث فرهنگی یونسکو وجود داشته و پیش‌بینی‌شده تا سال 2023 حداقل 18 آثار دیگر نیز به این لیست اضافه خواهد شد.

در آخر

یونسکو به‌عنوان اصلی‌ترین مرجع اجراکننده صلح، قدرت و نفوذ زیادی در سراسر جهان پیداکرده است اما به نظر می‌رسد برخی از سیاست‌های این مقر همانند سازمان ملل تحت تأثیر برخی از سیاست‌های منفعت طلبانه قدرت‌های برتر دنیا همانند آمریکا یا بریتانیا قرارگرفته است.

بااین‌وجود یونسکو همچنان در حال گسترش است و کشورهای عضو آن نیز در حال بیشتر شدن هستند. باید به این موضوع دقت کرد که افزایش تعداد کشورها در کنار سیاست‌های قدرت طلبانه برخی از کشورها چقدر در روند اجرای صلح در دنیا سرعت بخش خواهد بود.