سیستم بانکی ایران به بلاتکلیفی رسیده است

دکتر کامران ندری درباره مشکلات سیستم بانکی کشورمان به جام جم آنلاین گفت: اگر بخواهیم مشکلات سیستم بانکی ایران را آسیب‌شناشی کنیم، باید این سیستم را همانند فردی که دچار تب شدید شده در نظر داشته باشیم. چون تب نشان وجود بیماری و مشکل در کل سیستم بدن فرد است.
ندری با اشاره به نشانه‌های بیماری سیستم بانکی کشورمان در ادامه افزود: اصلی‌ترین نشانه بیماری سیستم بانکی ایران درواقع اضافه برداشت روزانه بانک‌های کشور از بانک مرکزی است. به‌این‌ترتیب وقتی بانک‌ها روزانه از منابع بانک مرکزی بدون هیچ چارچوب یا قاعده‌ای مشخص برداشت دارند، کاملاً مشخص است که مشکل عمده‌ای در سیستم بانکی ایران ایجاد شده است.
وی درباره دلایل ایجاد چنین بحرانی نیز معتقد است، اصلی‌ترین نکته نبود چارچوب مقرراتی مشخص در سیستم بانکی کشورمان است. به همین دلیل بانک‌ها رفته‌رفته با فاصله گرفتن از قواعد و مسیرهای قانونی مشکلاتی را به‌کل اقتصاد کشورمان تحمیل کردند که امروز تجربه می‌کنیم. پس در نگاه اول معضل قانون بوده که باعث بروز مشکلات شده درحالی‌که واقعیت این نیست.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: اگر با نگاه دقیق‌تری مشکل فعلی را بررسی کنیم درخواهیم یافت که قانون داریم، اما در بخش اجرایی و نظارتی دچار مشکل بزرگی شده‌ایم که امروز سیستم بانکی کشورمان را به‌نوعی زمین‌گیر کرده است. به‌این‌ترتیب نتوانسته‌ایم در چارچوب قانون با متخلفان برخورد کنیم. اینجا که مساله پیچیده‌تر شده به این دلیل که نفوذ گروهی خاص در دستگاه‌های دولتی باعث شده تا نتوانیم بنگاه‌ها را خوب مدیریت کنیم و بانک‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی تأکید کرد: برای بر‌طرف شدن این معضل اگر واقعاً تصمیم گرفته‌ایم کاری کنیم، باید بپذیریم که هزینه‌ای باید پرداخت شود و متأسفانه اصلاح ساختارهای ایجادشده بعضاً هزینه‌ای سنگین در اقتصاد، اجتماع و هم از نظر سیاسی ایجاد می‌کند که همین نکته باعث تعامل بیشتر مسئولان شده است.
ندری به خبرنگار ما گفت: اینجاست که به بلاتکلیفی و نقطه بی تصمیمی‌ رسیده‌ایم. یعنی مسئولان نمی‌توانند تصمیم بگیرند که آن اقدام لازم برای برخورد یا اصلاح این پدیده‌ نگران‌کننده در نظام بانکی کشورمان که به وجود آمده را انجام دهند. پس واضح است که راهکار داریم ولی باید درباره تبعات آن تصمیم‌گیری کنیم.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: منظور از هزینه در بخش‌های مختلف این است که هزینه سیاسی برای مسئولان مجری این راه‌حل‌ها ایجاد می‌شود و به دنبال آن مردم نیز باید هزینه تبعات اجتماعی را متحمل شوند. به همین دلیل چون این هزینه‌های سیاسی و اجتماعی سنگین شده، متوجه می‌شوید مسئولان اقتصادی به این صرافت افتاده‌اند که فعلاً کاری با این وضعیت نداشته باشند و منتظرند ببینند در آینده چه اتفاقی انشا الله خواهد افتاد.
وی تأکید کرد: البته شدت روزمرگی امروز با توجه به شرایط اقتصادی بیشتر شده است. چون اگر بخواهیم دست به یک جراحی عمیق نظام بانکی کشورمان بزنیم، شاید کمی نگران‌کننده باشد و تصمیم‌گیری درباره اینکه آیا این جراحی در وضعیت فعلی انجام شود یا خیر، کار بسیار دشواری است.
ندری معتقد است علی‌رغم اینکه مقام معظم رهبری چندین بار در این زمینه تأکید فرموده‌اند؛ مسئولان اجرایی لایه‌های میانی واقعاً نگران از تحمل این هزینه‌ها به دلیل گسترش معضل در بخش‌های مختلف هستند و به‌نوعی اجرای این فرمان را به تعویق انداخته‌اند تا نفر بعدی مسئولیت را بر عهده بگیرد.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی تصریح کرد: کارشناسان اقتصادی، بانکی دقیقاً مشکل را شناسایی کرده و برای آن راهکارهای اصولی و عملی در نظر دارند، اما با توجه به اینکه احتمال ورشکستگی در برخی بانک‌ها وجود دارد و این افراد هنوز تجربه رویارویی با این شرایط را ندارند کمی بیشتر احتیاط می‌کنند.
ندری تأکید کرد: امروز مساله اصلی این است که نمی‌توانیم در این زمینه تصمیم بگیریم؛ چون برای مدیران خیلی سخت است که بخواهند هزینه‌ها یادشده را متقبل شوند. به همین دلیل در بهترین حالت، مدیران ما تلاش می‌کنند حفظ وضع موجود کنند. یعنی همین وضعیت را کج دار و مریض ادامه دهند تا مسئولیت را به دیگری انتقال دهند.
وی به خبرنگار ما گفت: در برخی از کشورها چنین تجربه‌هایی وجود دارد و کارشناسان این کشورها می‌توانند با کمترین هزینه درواقع دست به اصلاح ساختار زده و شرایط را به سمت بهبودی اوضاع هدایت کنند، به همین دلیل بد نیست به این تجارب هم توجه داشته و زمینه استفاده از آنها را مهیا کنیم.
عماد عزتی / جام جم آنلاین