پوشیدن روپوش سفید به هر قیمت

اصرار برخی داوطلبان مردود شده در کنکور علوم پزشکی، برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور، خانواده، وزارت بهداشت و درمان و خودشان را وارد بحران تازه‌ای کرده است. تجمع هفته گذشته داوطلبان شرکت‌کننده در کنکور رشته‌های علوم پزشکی مقابل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای رساندن اعتراضشان به گوش وزیر بهانه‌ای شد تا روند ادامه تحصیل علاقه‌مندان گروه علوم پزشکی بار دیگر توجه رسانه‌ها را به خود جلب کند.

انتخاب اشتباه

مقابل وزارت بهداشت تجمع کرده اند 18 تا 22 بهار از عمرشان گذشته، شانس‌شان را در کنکور سراسری امتحان کرده‌اند، اما نتوانسته‌اند به صندلی‌های پزشکی تکیه بزند، بی‌خیال هم نمی‌شوند، تصمیم دارند برای درس خواندن سفر کنند، به دانشگاه‌های خارج از کشور تا مدرکی به قول خودشان بین‌المللی دریافت کنند. اما ظاهرا با وزارت بهداشت و درمان به مشکل خورده‌اند. در حالی که دور یکی از مسئولان حراست وزارتخانه جمع شده‌اند برای او توضیح می‌دهند چرا اینجا هستند. محمد یکی از این داوطلبان است که بعد از دو بار شرکت در کنکور و رد شدن تصمیم گرفته است به یکی از کشورهای جنوب شرق آسیا برود و آنجا در رشته دندانپزشکی درس بخواند. آن‌طور که او توضیح می‌دهد در حال حاضر دانشگاهی را که او برای ادامه تحصیل انتخاب کرده است، معاونت آموزش وزارت بهداشت و درمان معتبر نمی‌داند. مهسا یکی دیگر از این داوطلبان است، او از کرج آمده و از طریق یکی از موسسات اعزام دانشجو کارهای اقامت برای تحصیلش در یکی از دانشگاه‌های هند جفت و جور شده است. اما به قول خودش کارش گیر وزارت بهداشت است، آن‌طور که توضیح می‌دهد قرار نیست مشکلش حل شود، مشکلی که به قول وزارتی‌ها خود داوطلبان ایجاد کرده‌اند. حمید اکبری، قائم‌مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: داوطلبان رشته‌های پزشکی باید بدانند هر دانشگاهی در خارج از کشور معتبر نیست و این معاونت اجازه تحصیل در آن را صادر نمی‌کند. این داوطلبان خودشان دانشگاهشان را اشتباه و بدون اطلاع از اعتبار آن انتخاب کرده‌اند.

ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم در جمع خبرنگاران قبل‌تر اعلام کرده بود که داوطلبان برای ادامه تحصیل فقط دانشگاه‌هایی را که اسامی آنها در فهرست دانشگاه‌های معتبر وزارتخانه قرار دارد، انتخاب کنند.

با وجود این اطلاع رسانی‌ها و اعلامیه‌هایی که وزارت بهداشت و درمان درباره دانشگاه‌های خارجی و نحوه ورود به آنها داده است، اما داوطلبان با وعده بعضی از موسسات اعزام دانشجو بر رفتن به این دانشگاه‌ها پافشاری می‌کنند. سوال اصلی داوطلبان جمع شده جلوی وزارت بهداشت ودرمان این است که وزارتخانه براساس چه معیاری اعتبار دانشگاه‌های خارجی را می‌سنجد. قائم‌مقام معاونت آموزش وزارت بهداشت در جواب این سوال می‌گوید: اعتبارسنجی دانشگاه‌های خارجی از چهار سال پیش براساس ملاک‌های در نظر گرفته در سیستم‌های رتبه‌بندی شناخته شده بین‌المللی انجام می‌شود. به این شکل نیست معاونت آموزشی تک‌تک این دانشگاه‌ها را بررسی کند، بلکه براساس امتیاز و رتبه‌ای که سیستم‌های رتبه‌بندی به آنها می‌دهند، آنها را انتخاب می‌کنند. در واقع این سیستم‌ها بر اساس شاخص‌هایی که از قبل تعیین و به دانشگاه‌های تمام کشورها اعلام شده است، اعتبارسنجی را انجام می‌دهند و رتبه دانشگاه‌ها را مشخص می‌کنند. این رتبه‌بندی براساس شاخصه موسسات بین‌المللی شناخته شده نظیر رتبه‌بندی تایمز، QS و شانگهای تعیین می‌شود.

اصرار نابجا

از قدیم گفتند سنگ بزرگ نشانه نزدن است. داوطلبان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های سطح پایین کشورهای جنوب شرق آسیا اگر از نظر علمی و هوش استعداد بالایی داشتند، قطعا در دانشگاه‌های خارجی بهتری قبول می‌شدند، اکبری درباره شرکت دوباره داوطلبان در کنکور سال بعد و انتخاب مسیر درست ادامه تحصیل می‌گوید: توصیه می‌شود داوطلبان ادامه تحصیل خود را در دانشگاه‌های داخلی دنبال کنند، چراکه اگر فردی از میزان متوسطی از توانمندی علمی بهره‌مند باشد می‌تواند براحتی وارد دانشگاه‌های داخل کشور شود و لزومی ندارد به این منظور به خارج از کشور عزیمت کند.

وعده‌های بی‌اساس

همه داوطلبان از اطلاعیه‌ها و قوانین وزارت بهداشت راجع به اعزام دانشجو بی‌خبر نیستند. در بین داوطلبان خیلی‌ها هستند که قوانین مربوط به پذیرش و تایید دانشگاه‌ها را بخوبی می‌دانند، اما این موسسات اعزام دانشجو هستند که به داوطلب وعده الکی می‌دهند. موسسات با تفسیرهای غلط درباره شرایط اعزام دانشجو به‌دنبال سوءاستفاده مالی و رسیدن به مقاصد خود از این طریق هستند. قائم‌مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت اخبار و اطلاعاتی را که از طریق موسسات اعزام دانشجو به خارج از کشور منتشر می‌شود بی‌اساس می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: به‌هیچ‌عنوان اطلاعیه‌های موسسات درباره اعزام، انتقال یا فهرست دانشگاه‌های معتبر مورد تایید وزارت بهداشت نیست.

رویای انتقال

داوطلبانی که در دانشگاه‌های داخل کشور پذیرفته نمی‌شوند، معمولا از رفتن به دانشگاه‌های خارج از کشور به‌دنبال بازگشت دوباره به دانشگاه‌های داخلی هستند. در واقع همه داوطلبان با وجود افزایش قیمت ارز به‌دنبال این نیستند که تحصیلات خود را در دانشگاه‌های خارجی به پایان برسانند بلکه بیشتر به امید انتقال به دانشگاه‌های داخلی بعد از گذراندن یکی‌دو ترم هستند.

اما مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت همین ابتدا تکلیف را روشن کرده است و باتوجه به این ضرب‌المثل که جنگ اول به از صلح آخر است، تمام گفتنی‌ها را گفته و به دانشجویان تاکید کرده انتقالی در کار نیست .

وزارت بهداشت در توضیح مساله انتقال می‌گوید: با اشاره به اطلاعیه قبلی درخصوص شرط گذراندن حداقل 36 واحد با معدل بالای 15 در دانشگاه‌های خارجی مورد تایید برای انتقال به داخل ایران و همچنین با توجه به برخی اطلاعیه‌ها که از طریق موسسات اعزام دانشجو به خارج از کشور منتشر می‌شود، داوطلب تا پیش از اعزام به خارج از کشور توجه داشته باشد که درخصوص موضوع انتقال از دانشگاه‌های خارج به داخل کشور در رشته‌های علوم پزشکی، شرط گذراندن 36 واحد درسی صرفا برای افرادی است که قبل از تیر امسال تحصیل خود را شروع کرده‌اند. همچنین انتقال، صرفا از دانشگاه‌هایی صورت می‌گیرد که مورد تایید وزارت بهداشت است. اکبری ادامه می‌دهد: برای انتقال، داشتن شرایط حداقل معدل، شامل معدل کتبی دیپلم حداقل 16 و معدل پیش‌دانشگاهی حداقل 17، لازم است و افرادی که معدل دیپلم و پیش دانشگاهی لازم را ندارند واجد شرایط نبوده و از تحصیل در دانشگاه‌های خارجی به امید انتقال به دانشگاه‌های داخلی خودداری کنند.

مجلس بررسی می‌کند

داوطلبانی که موفقیتشان را فقط در پزشک شدن می‌دانند، به هیچ قیمتی حاضر نیستند از خواسته‌شان دست بکشند. آنها برای کسب اجازه ورود به دانشگاه مورد نظرشان پا را فراتر از اصرار به وزارت بهداشت گذاشته‌اند، چند نفر از داوطلبان به ما می‌گویند به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم مراجعه کرده‌ایم و در خواست‌مان را به گوش آنها رسانده‌ایم.

اما خبرهای رسیده حاکی است که مجلس حق را به وزارتخانه داده است و از دانشجویان خواسته طبق خواسته و راهنمایی مجلس عمل کنند. جواد ساداتی‌نژاد، عضو کمیته آموزش عالی و علوم پزشکی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس به جام‌جم می‌گوید: علاوه بر داوطلبان تحصیل در دانشگاه‌های پزشکی خارج از کشور، ما به‌طور کلی در تامین ارز برای تحصیل در خارج از کشور با مشکل روبه‌رو هستیم. در واقع ما در مجلس به‌دنبال حمایت از وزارتخانه‌هایی هستیم که برای ماندن و ادامه تحصیل دانشجویان در داخل کشورقدم بر می‌دارند. ساداتی‌نژاد ادامه می‌دهد. مجلس هفته آینده روند اعزام دانشجو به خارج از کشور در مقطع کارشناسی را بررسی می‌کند.

حق با داوطلب است یا وزارتخانه؟

طبق گفته‌های متقاضیان، دانشجویانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند، بعد از بازگشت به ایران برای تایید مدرک خود در یک آزمون که وزارت بهداشت آن را برگزار می‌کند شرکت می‌کنند. طبق نمره به دست آمده در این آزمون سطح دانشجو مشخص می‌شود، این گفته‌ها را معاونت آموزش وزارت بهداشت هم تایید می‌کند و می‌گوید: اگر دانشجو در این آزمون نمره مورد نظر را دریافت نکند برای گذراندن دوره‌های یکساله در داخل یا حتی آموزش‌های بیشتر به دانشگاه‌های پزشکی کشور معرفی می‌شود.

با وجود این آزمون، داوطلبان می‌گویند وزارت بهداشت نباید هیچ محدودیتی را در سر راه دانشجو قرار دهد، بلکه باید اجازه دهد دانشجو به تحصیل در دانشگاه مورد علاقه خود ادامه دهد. لذا این آزمون بهتر می‌تواند تکلیف سطح دانشگاه‌ها را مشخص کند تا موسسات رتبه بندی که وزارتخانه به آن اشاره می‌کند. اما وزارت بهداشت بر این مساله تاکید می‌کند که اجازه نمی‌دهد سرمایه‌های مالی و زمانی دانشجویان در دانشگاه‌های غیرمعتبر تلف شود و در زمان بازگشت و پایان تحصیلات، نتیجه‌ای برای کشور و دانشجو در پی نداشته باشد.

بهنام اکبری