بازی با جان

هنرنمایی بدلکاران

در سال‌های اخیر نقش گروه‌های بدلکار در سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی پررنگ‌تر شده و بیش از گذشته به چشم می‌خورد. از سوی دیگر علاوه بر آثار سینمایی و سریال ها، حتی فیلم‌های تلویزیونی هم صحنه‌هایی را به اکشن و هنرنمایی بدلکاران اختصاص داده‌اند که تماشای آن برای مخاطبان خالی از لطف نیست. البته وقتی صحبت از بدلکاری می‌شود، اولین نامی که به ذهن مخاطبان می‌رسد، زنده یاد پیمان ابدی است که در یک حادثه بدلکاری جان خودش را از دست داد.

البته در همه دنیا بدلکاری به یک عنصر موازی در فیلمسازی بدل شده است و بسیاری از کارگردان‌های مطرح دنیا سعی می‌کنند برای هرچه باورپذیر شدن این صحنه‌ها، سراغ یک گروه حرفه‌ای بروند که بخوبی بتواند از پس شرایط موجود برآید و سکانس مورد نظر را به شکل واقعی و بدون نقص به مخاطب ارائه کند. در ایران هم این قاعده صدق پیدا می‌کند و کارگردانان به دنبال افرادی هستند تا صحنه‌های اکشن کارشان را بدون نقص و بسیار هیجان انگیز در بیاورند. به همین دلیل مهرداد خوشبخت کارگردان سریال پلیسی گشت ویژه که این روزها مراحل تولید را پشت سر می‌گذارد، بخش اکشن و بدلکاری کارش را به کیوان رضایی سپرده که سرپرست گروه بدلکاران نقابدار است.

تفاوت کار بدلکاران در سریال‌های پلیسی و اجتماعی

رضایی کارش را در این عرصه از سال 85 و با زنده‌یاد پیمان ابدی شروع کرد و تا سال 88 با او ادامه داد. او بعد از فوت زنده‌یاد ابدی، گروه نقابدار را تشکیل داد و تا به امروز بدلکاری 90اثر سینمایی، تله‌فیلم، سریال و تئاتر را همراه با گروهش انجام داده است. از کارهای رضایی در تلویزیون می‌توان به آثاری همچون خشاب خالی، هوش سیاه، آمین و پایتخت و... اشاره کرد و از کارهای اخیر او می‌توان فیلم زندانی‌ها به کارگردانی مسعود ده‌نمکی و سریال گشت ویژه به کارگردانی مهرداد خوشبخت را نام برد.

کیوان رضایی در پاسخ به این سوال که تفاوت کار بدلکار در یک سریال پلیسی و با مجموعه اجتماعی چه تفاوتی دارد به جام‌جم توضیح داد: طراحی بدلکاری در هر سریالی متناسب با موضوع آن است. مسلما وقتی یک کار پلیسی به ما پیشنهاد می‌شود با یک سریال اجتماعی تفاوت دارد، زیرا اکشن‌های آنها متفاوت بوده و هر کدام نیازمند محاسبات خودشان هست. بدلکاران کمک زیادی به هیجان آثار نمایشی و جذب مخاطبان می‌کنند.

وی ادامه داد: بگذارید مثالی دیگر بزنم. در یک صحنه تئاتر که بازیگر چهل شب اجرا دارد، ما باید صحنه دار را در این مدت اجرا می‌کردیم. مسلماً محاسبات این صحنه دار با پرت شدن از ارتفاع تفاوت دارد. ما تا به امروز اکشن‌های متفاوتی را در آثار نمایشی اجرا کرده ایم که هر کدام ویژگی‌ها و هیجانات خودشان را داشتند، حتی نوع بدلکاری با یک اثر کمدی هم فرق دارد. وقتی یک کمدین می‌خواهد به یک حالت خاص زمین بخورد تا مخاطب دوست داشته باشد، باید طوری آن را طراحی کنیم که برای مخاطب خنده‌دار باشد، اما در مجموع اکشن و جذابیت بدلکاری در سریال‌های پلیسی بیشتر از همه است.

بدلکار یک پلیس

کیوان رضایی به لحاظ فیزیک و چهره تا حدودی شباهت‌هایی با امیررضا دلاوری دارد، به همین دلیل در سریال گشت ویژه، خودش بدلکار این هنرمند است؛ زیرا صحنه‌های اکشن این پلیس زیاد است. البته با توجه به این‌که دلاوری خودش هم اهل ورزش است، برخی از صحنه‌های اکشن را خودش اجرا می‌کند و سکانس‌هایی که شرایط سخت می‌شود، رضایی به میدان می‌آید. او به همراه 15 نفر بدلکاری سریال گشت ویژه را انجام می‌دهد. در این سریال بدلکار خانم هم برای صحنه‌های کیف قاپی و... هم استفاده شده است. البته صحنه‌های اکشن فرهاد قائمیان و برزو ارجمند در نقش پلیس‌های این مجموعه کمررنگ‌تر از دلاوری است، اما در برخی صحنه بدلکاران نقابدار در صحنه حضور دارند.

کافی است سرپرست گروه بدلکاران اشتباهی در محاسبات کند، آن وقت است که همه چیز به هم می‌ریزد و خطر جان‌شان را در بر می‌گیرد. رضایی در این‌باره عنوان کرد: خطر همیشه در کمین است و بدلکاری حرفه بسیار پر خطری است.

اشتباه در محاسبه و طراحی حادثه

من این حرفه را آکادمی یاد گرفتم و در باشگاه نزدیک به دو سال و نیم با زنده یاد ابدی کار کردم. در باشگاه ما صحنه‌های مختلف اکشن از آتش گرفتن، تصادف و چپ شدن خودرو، کشیده شدن روی زمین، افتادن از ارتفاع، غلت خوردن از پله و... را تمرین می‌کنیم و دستیارانم همه این تمرینات را سپری می‌کنند و بعد از تمام شدن دوره وارد کار می‌شوند. این‌طور نیست که ساده و راحت وارد این حرفه شد. بعد از این‌که بدلکاری یک اثر نمایشی به من پیشنهاد می‌شود، سعی می‌کنم بدلکاران را متناسب با فیزیک بازیگران انتخاب کنم. وی در ادامه تصریح کرد: محاسبه در حرفه بدلکاری نقش مهمی دارد، زیرا 70 درصد محاسبه و طراحی اعضای حادثه نقش دارد و 30 درصد اجرا. من همه تکنیک‌ها را به اعضای گروهم یاد می‌دهم تا با کمترین خطر رو به رو شوند. خدا را شاکرم که تا به امروز اتفاقی برای افراد گروهم نیفتاده است، زیرا از قبل از همه تمرینات با آنها کار می‌شود، اما خطر همیشه هست. ضمن این‌که همه بچه‌های گروه در یک رشته ورزشی مثل کاراته، بدنسازی، رالی و... کار کردند و این آمادگی جسمانی آنها باعث می‌شود زودتر یاد بگیرند.

فاطمه عودباشی