پذیرش و پرورش کودکان دچار معلولیت

کودکانی که دچار معلولیت شده‌اند در تمامی دوران رشد خود نیازمند برخورد و رفتار ویژه هستند. البته درخصوص آموزش کودکی که معلول حسی - حرکتی دارد یا از نظر هوشی دچار آسیب شده‌است باید مسائل خاصی را رعایت کرد.

کودکانی که دچار معلولیت حسی – حرکتی‌اند برخلاف این که از نظر جسمانی دارای ضعف هستند از نظر درک یا هوش با بقیه کودکان تفاوتی ندارند و از تفاوت خود با کودکان سالم کاملا آگاه هستند. پس والدین باید مثل کودکی عادی و سالم با آنها برخورد کنند و فرصت یادگیری و شکوفا شدن استعدادهایشان را از همان دوران کودکی به آنها بدهند تا از نظر روحی مثل سایر کودکان وارد جامعه شوند.

با توجه به این که کودکان معلول حرکتی در معرض خطر افسردگی قرار دارند، روحیه بسیارحساس‌تری نسبت به سایر کودکان دارند و خانواده‌ها باید دقت بیشتری کنند و معلولیت کودک را دلیلی برای پنهان ماندن توانمندی کودک ندانند.

کودکانی که دچار معلولیت هوشی هستند درجاتی از عقب ماندگی از خفیف تا شدید دارند که در برخورد با آنها خانواده باید سعی بر افزایش توانمندی هوشی کودکان کنند، یعنی با توجه به مشکلی که دارند جدی‌تر کار درمانی و توانبخشی‌های مرتبط را دنبال کنند. به طور کلی باید تلاش کرد معلولیت هرچه بیشتر رنگ ببازد و تا حد نهایت توانمندی کودک بهبود یابد.‌

در واقع نکته اصلی درباره تمامی معلولیت‌ها پذیرش است، این‌که خانواده‌ها در گام اول شرایط و ناتوانی کودک معلول خود را بپذیرند و به دنبال مقصر در رابطه با عیب و نقص نباشند و سعی بر بارور کردن توانمندی کودک داشته باشند، زیرا درصورت نپذیرفتن شرایط کودک، والدین نیز دچار سردرگمی و وضعیت روحی نامناسب شده و مدام مشغول انکار شرایط یا عصبانیت از مشکلات کودک‌شان خواهند شد.

گام دوم بعد از پذیرش، جمع‌آوری اطلاعات کافی درباره مشکل و نوع معلولیت کودک است. والدین باید درباره حد نهایت رشد کودک و میزان ضعف و توانمندی‌های او آگاهی لازم را به دست آورند.

علاوه بر این، والدین باید توجه کنند مسئولیت مراقبت و نگهداری از کودک به عهده یک نفر نیست و بهتر است بین اعضای خانواده تقسیم وظایف صورت گیرد، زیرا رسیدگی و گام برداشتن در جهت شکوفایی کودکان دچار معلولیت همیشه نیازمند انرژی مضاعف است.

آسیه اناری

روان‌شناس بالینی کودک و استاد دانشگاه شهید بهشتی