حسن دانایی فر، سفیر پیشین ایران در عراق در گفت و گو با جام جم بر اهمیت انعقاد پیمان‌های دفاعی تاکید کرد

نیاز منطقه به «اوپک امنیتی»

پیمان‌های دفاعی به عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی دفاعی، از ابعاد مهم نرم قدرت دفاعی به شمار می‌روند. به همین دلیل است که به واسطه تهدیدات و بحران‌های شکل گرفته، ضرورت انعقاد پیمان‌های چند جانبه میان کشورهای منطقه بیشتر احساس می‌شود؛ پیمان‌های امنیتی ـ نظامی که همانند اروپا یا مانند آن در خاورمیانه البته در قالب پیمان‌های اقتصادی وجود دارد.
کد خبر: ۱۱۴۰۲۰۸
نیاز منطقه به «اوپک امنیتی»

در همین رابطه حسن داناییفر، سفیر سابق ایران در عراق، بر زمینههای شکلگیری پیمانهای دفاعی که همان روابط سیاسی بین کشورهاست تاکید کرده و میگوید روابط ایران با عراق، سوریه و بسیاری دیگر از کشورهای منطقه به گونهای است که میتوان پیشبینی کرد بزودی چنین توافقنامههایی بین کشورها به منظور کاهش تنش و دفاع در مقابل زیاده خواهیهایی فراتر از منطقه صورت پذیرد.

داناییفر همچنین در گفتوگو با جامجم، از اهمیت دیپلماسی دفاعی، موانع عدم تحقق پیمانهای امنیتی، نقش جمهوری اسلامی ایران در شکلگیری چنین پیمانهایی و... گفت که در ادامه میخوانید.

دیپلماسی دفاعی چه جایگاه و اهمیتی در سیاست یک دولت دارد؟

دیپلماسی دفاعی، بخشی از سیاستهای دولت است که بهعنوان ابزار مهم در تحقق اهداف کلان نیروهای مسلح نقشآفرینی میکند و هدف آن را میتوان ایجاد شرایط سیاسی، ملی و بینالمللی مطلوب برای حفظ و گسترش ارزشهای حیاتی کشور در برابر دشمنان بالفعل و بالقوه دانست. در همین راستا از ویژگیهای دیپلماسی دفاعی در شرایط موجود این است که بهعنوان یکی از ابزارهای مشروعیتسازی سیاست دفاعی و راهبردی کشورها تلقی میشود. رهبر انقلاب نیز بارها در تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، لزوم برقراری امنیت منطقهای و بینالمللی را گوشزد کرده و در جهت دستیابی به این هدف دولت را به انعقاد پیمانهای دفاعی ـ امنیتی با دیگر کشورها و بخصوص کشورهای منطقه، به عنوان یکی از ابزارهای ضروری تأمین امنیت، توصیه میکنند.

البته طی یکی دو سال گذشته شاهد افزایش همکاری میان ایران و برخی کشورها در زمینه حل بحران سوریه بودیم. پس از شکلگیری همکاریهای ایران، ترکیه و روسیه برای پایان دادن به بحران در سوریه، شاهد رفت و آمدهای نظامی میان سه کشور بودیم. بر همین اساس پس از شکلگیری روند آستانه شاهد بودیم که وضعیت میدانی در سوریه و تلاش سه کشور برای توسعه مناطق کاهش تنش به سمتی پیش رفت که همکاری نظامی ایران، ترکیه و روسیه را به مرحله اجتنابناپذیری رساند.

رفت و آمدهای مقامات دفاعیامنیتی ایران با برخی کشورهای منطقهای چه ضرورتی دارد؟

در منطقهای زندگی میکنیم که دارای پروندههای متنوع و متعدد امنیتی، سیاسی و نظامی است و در حال حاضر در مقایسه با وضعیت دیگر مناطق خاورمیانه از وضعیت خاصی برخوردار است که ریشه اصلی آن حضور رژیم صهیونیستی است که باعث تشدید تنشها و درگیریهای فرهنگی ـ سیاسی و به تبع آن امنیتی و نظامی در منطقه شده که با تشدید موج آوارگان، فشارها و رقابتهای منطقه آن را به یکی از پر تنش ترین مناطق دنیا تبدیل کرده است.

بنابراین رفت و آمدهای مسئولان امنیتی ـ دفاعی ایران و برخی کشورهای منطقه از جمله عراق، پاکستان، ترکیه و... تا حدودی طبیعی و متاثر از وضعیت موجود منطقهای است. اما این رفت و آمدها که بعضا منجر به توافقنامههای امنیتی میشود، میتواند بعضی از تنشهای موجود در منطقه را مهار کرده و به سمت حل مسائل پیش ببرد.

از جمله این سفرهای امنیتی - دفاعی مقامات کشورمان میتوان به سفر به عراق اشاره کرد، چرا که 1400 کیلومتر مرز مشترک با این کشور داریم و در موضوع داعش با اعزام نیروهای مستشاری و کمک به عراق برای مبارزه با داعش، قادر به شکست این گروه تروریستی با کمک مردم، ارتش و مرجعیت عراق شدیم.

بنابراین برای تبادلنظر و همکاری بیشتر با کشورهای منطقه درباره موضوعات نظامی و مسائل مختلف منطقهای، ضرورت انجام چنین سفرهایی بیشتر احساس میشود.

با توجه به تحولات منطقه و مسائل مربوط به امنیت ایران و کشورهایی از جمله عراق، پاکستان و... که دغدغههای امنیتی مشترک داریم این سفرها باید انجام شود. با ترکیه نیز به عنوان یکی از همسایگان مهم جمهوری اسلامی ایران، ارتباط چند صد ساله با این کشور و وجود مرزهای مشترک ضرورت چنین ارتباطاتی را افزایش میدهد.

با توجه به بیاناتی که رهبر معظم انقلاب چند سال قبل در مورد اهمیت انعقاد پیمانهای دفاعی- امنیتی داشتند، میزان ضرورت اتخاذ تصمیمات ملموس در این سفرهای دفاعی، از جمله انعقاد پیمانهای دفاعی چقدر احساس میشود؟

ضرورت انجام چنین اقدامی یک موضوع است و زمینه ایجاد آن موضوع دیگر. تا زمانی که زمینههایی فراهم نشود ساختارهایش نیز شکل نخواهد گرفت. در حال حاضر در منطقه پیمانهایی از جمله اوپک هست که برای تنظیم بازار و حمایت از تولید و ثروتهای ملی تولیدکنندگان نفت در بازارهای جهانی و مقابله با کشوهای خریدار که بعضا به دنبال خرید نفت با قیمت پایینتر هستند، وجود دارد. بنابراین تا زمانیکه چنین ضرورتی وجود داشته باشد اینگونه پیمانهای مشترک به کار خود ادامه خواهد داد.

بنابراین در مورد مسائل نظامی و امنیتی نیز باید زمینههای آن فراهم شود که مقدمه آن روابط سیاسی بین کشورهاست. روابط ایران با عراق، سوریه و بسیاری دیگر از کشورهای منطقه به گونهای است که میتوان پیشبینی کرد بزودی چنین توافقنامههایی بین کشورها به منظور کاهش تنش و دفاع در مقابل زیادهخواهیهایی فراتر از منطقه صورت پذیرد.

تاکنون چه موانعی مانع تحقق اینگونه پیمانهای امنیتی در منطقه شده است؟

باید ضرورتهای طبیعی برای شکلگیری چنین پیمانهایی به وجود آید، البته در عمل و در حال حاضر چنین پیمانهایی به صورت نانوشته در منطقه وجود دارد، همانند همکاری بین ایران با کشورهایی از جمله عراق و سوریه برای حل بحرانهای سیاسی و مبارزه با داعش که به عنوان یک پدیده بیرون از منطقه و مورد حمایت برخی از نیروهای این منطقه قرار دارند به طور طبیعی و در عمل پیمانی میان آنها شکل گرفته، اما نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که باید چنین پیمانهایی مکتوب شود، البته در این زمینه به زمان نیاز داریم تا به چارچوبهای حقوقی و رسمی تبدیل شود.

با توجه به پیروزیهای میدانی ایران در منطقه، جمهوری اسلامی به چه میزانی میتواند در شکلگیری پیمانهای امنیتی نقش محوری داشته باشد؟

جمهوری اسلامی ایران در عمل نقش محوری در تحولات منطقه و تلاش برای ایجاد صلح و ثبات دارد، ایران نقش بیبدیلی را از طریق حمایتهای مستشاری و اطلاعاتی چه در صحنه عراق، سوریه و دیگر نقاط داشته که قطعا در ادامه این روند و در ایجاد پیمانهای امنیتی دو یا چندجانبه از توانایی لازم برخوردار است. بنابراین امیدوارم شرایط به گونهای شود که بین کشورهای منطقه و به صورت مکتوب پیمانهای امنیتی در جهت استمرار همکاریهای دفاعی شکل گیرد.

مریم شریف زاده

روزنامه نگار

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها