آغاز فصل جدید کاوش‌های اگزومارس در مریخ

اگزومارس در حال حاضر وارد مرحله اصلی ماموریت خود در مدار مریخ شده است. این کاوشگر در ماه‌های گذشته در کنار جمع‌آوری داده‌های مختلف، به انجام عملیات ویژه‌ای برای کاهش ارتفاع مداری مشغول بوده است. مدار اولیه اگزومارس در زمان رسیدن به مریخ، حدود 98 هزار کیلومتر با سطح سیاره فاصله داشت. این ارتفاع به مرور با انجام چند مانور مداری ویژه کاهش یافت تا در حال حاضر کاوشگر اگزومارس در یک مدار دایره‌ای شکل با ارتفاع حدود 400 کیلومتر از سطح مریخ رسیده است.

در این ارتفاع کاوشگر اگزومارس بخوبی می‌تواند ترکیبات جو مریخ را بررسی و اندازه‌گیری کند و احتمالا در این میان بتواند به نشانه‌هایی از گاز متان در جو این سیاره برسد. دانشمندان می‌گویند وجود گاز متان در جو سیارات ممکن است بر اثر فعالیت‌های زیستی تولید شده باشد.

اما چگونگی کاهش ارتفاع مداری کاوشگر اگزومارس داستان جالبی دارد. این کاوشگر در زمان رسیدن به مریخ در مدار بیضوی بسیار کشیده‌ای به دور این سیاره می‌چرخید. در نقطه‌ای از این مدار کشیده، اگزومارس 98 هزار کیلومتر از مریخ فاصله داشت و در نزدیک‌ترین حالت فاصله آن تا سیاره تنها صد کیلومتر بود.

زمانی‌ که اگزومارس به نزدیک‌ترین فاصله از مریخ می‌رسید، پشت صفحات خورشیدی‌اش را به جو سیاره می‌کشید؛ در این حالت این صفحات دمایی در حدود صد درجه سانتی‌گراد را تجربه می‌کردند. این کار باعث می‌شد، اندکی از ارتفاع نقطه اوج مداری آن کاسته شود. اگزومارس در یک سال و نیم گذشته بیش از 950 بار این عملیات را انجام داد تا در نهایت در چند روز گذشته توانست در مدار اصلی و نهایی خود به دور مریخ (ارتفاع 400 کیلومتری) قرار بگیرد.

اگر قرار بود اگزومارس عملیات کاهش ارتفاع مداری را با موتورهای خود انجام دهد، به 600 کیلوگرم سوخت نیاز داشت! این در حالی است که وزن کل اگزومارس در زمان پرتاب چیزی حدود 3750 کیلوگرم بود. پرتاب هر کیلوگرم محموله به مریخ ده‌ها هزار دلار هزینه دارد و دانشمندان با طراحی این عملیات ویژه توانستند میلیون‌ها دلار در هزینه‌های ماموریت اگزومارس صرفه‌جویی کنند.

کاوشگر اگزومارس بزودی فصل جدیدی از کاوش‌های فضایی خود را در مریخ آغاز می‌کند. این کاوشگر در اسفند 1394 به سوی مریخ پرتاب شد و در مهر 95 به مدار این سیاره رسید. از آن زمان تا امروز این فضاپیما در مداری به دور مریخ در حال گردش و داده‌برداری بوده است.