علل کاهش صادرات غیرنفتی در گفت‌وگو با رئیس اتاق مشترک ایران و امارات

چالش‌های دستیابی به اهداف صادراتی

براساس برنامه ششم توسعه اقتصادی قرار است، ایران حدود 120 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی را در اقتصاد خود تجربه کند؛ رقمی که با در نظر گرفتن حجم صادرات 9 ماهه ابتدای سال جاری که نسبت به سال قبل تقریبا 3 درصد کاهش یافته، تقریبا دست‌یافتنی نیست. در این زمینه، جام‌جم گفت‌وگویی با مسعود دانشمند، رئیس اتاق مشترک ایران و امارات داشته تا از وی درباره دلایل کاهش صادرات و نیازهای توسعه صادرات غیرنفتی کشورمان بپرسد.
کد خبر: ۱۱۱۵۷۴۸
چالش‌های دستیابی به اهداف صادراتی

آیا میتوانیم تا پایان برنامه ششم توسعه به حجم صادرات غیرنفتی تعیینشده دست یابیم؟

با این شیوه و فرآیندی که برای صادرات کالاهای غیرنفتی داریم، اگرچه پیشرفتهایی داشتیم، اما دستیابی به این اهداف شاید کمی سخت و دور از دسترس باشد.

دلیل اصلی کاهش صادرات غیر نفتی ما طی سال جاری چیست؟

به دلیل شرایط اقتصادی بازارهای بینالمللی، قیمت برخی کالاها کاهش یافته که بسیاری از این اقلام، کالاهای صادراتی ایران بودهاند. بنابراین کاملا طبیعی است که میزان صادرات غیر نفتی ایران نیز کاهش یافته باشد.

منظور شما از کاهش قیمت کالاهای صادراتی ایران، محصولات پایه یا همان خامفروشی است؟

فراموش نکنید که عمده کالاهایی که در صادرات ایران مزیت داشته، همین نوع محصولات بوده است؛ مثل مواد خام معدنی، میعانات گازی و محصولات پتروشیمی. بنابراین پاسخ شما مثبت است.

براساس سیاستهای اقتصاد مقاومتی، دولت باید با خامفروشی مقابله کرده، زمینه صادرات کالاهای دارای ارزش افزوده بالاتر را ایجاد کند. راهکار دسترسی به این خواسته چیست؟

برای دستیابی به این هدف هیچ نیازی نیست، ما چرخ را از نو اختراع کنیم. همه کشورهای توسعهیافته از آن استفاده کرده و منافع اقتصادی هم به دست آوردهاند. کافی است، انگیزه صادراتی برای محصولات ایجاد کنیم. امروز صادرکنندگان انگیزهای برای این کار ندارند، چون رقابت به نفع تولیدات ایران نیست؛ حتی در همان مواد خام.

منظور شما چیست؟

مشکلات تحریمهای بانکی و همچنین نداشتن برنامههای مدون برای توسعه صادرات باعث شده تا ایران نتواند در بازارهای بینالمللی پیشنهادهای جذابی به خریداران خود ارائه کند و تقریبا رقبای ایران در حال تسخیر بازارهای صنعتی محصولات صادراتی ایران مثل محصولات پتروشیمی و مواد معدنی هستند. به عنوان مثال، تقریبا صادرات سنگآهن ایران به صفر نزدیک شده،در حالی که سال قبل تجربه 20 میلیون تن صادرات داشتیم.

شرایط صادرات محصولات پتروشیمی چطور؟ آیا این محصولات هم در مشکلات یادشده گرفتار شدهاند؟

مهمترین بازارهای صادراتی محصولات پتروشیمی ما، هند، کره جنوبی و چین است، اما با توجه به مشکلات اعلام شده، ایران هماکنون تنها میتواند به صورت نقدی با این کشورها وارد معامله شود، در حالی که رقبای سنتی ایران با استفاده از اعتبارات اسنادی مثل یوزانس میتوانند پیشنهاد بهتری به آنها ارائه کنند و در حال تسخیر سهم بازار ایران در این کشورها هستند.

پیشنهاد شما برای افزایش صادرات کالاهای غیر نفتی ایران چیست؟

برای این کار باید برنامهای هدفمند و دقیق داشته باشیم، اما اگر حداقل قرار است گامی منطقی در این جهت برداریم، باید مشوقهای صادراتی را هدفمند کنیم و سریع و نقدی در اختیار صادرکنندگان قرار دهیم. این تجربهای است که قبل از انقلاب داشتهایم و نتایج بسیار خوبی هم برای اقتصاد ایران به دست آورده بودیم. براساس آن، سیاستها سهماهه آخر هر سال اعلام میشد که برای سال آینده صادرکنندگان کدام محصولات دارای مزیت صادراتی ایران میتوانند با تحویل دلارهای حاصل از صادرات به بانک مثلا 30 درصد قیمت بیشتر ارزشان را از بانک تحویل بگیرند. بهعنوان مثال اعلام شده بود، صادرکنندگان فرش به ازای هر دلاری که از این فعالیت اقتصادی به بانک تحویل میدهند، شامل این قانون خواهد شد. بهکارگیری این روند نهتنها عاملی است، برای تشویق صادرکننده که سریع دلارهای حاصل از صادراتش را به بانک تحویل دهد بلکه کاملا میتواند برای هدفگذاری صادراتی به دولت کمک کند.

دولت از این مورد چطور استفاده می‌‌کند؟

مثلا قرار است درباره صادرات لوازم خانگی برنامهریزی کنیم. این روند برای تولیدکنندگان جذاب است و میتوان از آن استفاده کرد، اما شاید زمانی برسد که دولت تصمیم بگیرد، برای لوازم خانگی به اهداف خود برسد و حالا نوبت فرش ماشینی رسیده. پس میتواند اعلام کند مشوق لوازم خانگی نصف خواهد شد و فرش ماشینی حداکثر امتیاز را دریافت میکند. این یعنی جهتدهی و هدفمند کردن صادرات کالاهای ایرانی که در میانمدت و بلندمدت میتواند زمینه تقویت صادرات غیرنفتی و دوام آن را برای کشورمان فراهم کند. البته این پایان کار نیست چون وقتی هیچ مشوقی برای صادرات مواد خام ارائه نشود، صادرکنندگان ناخودآگاه برای دستیابی به منافع اقتصادی بالاتر از این کار صرف نظر خواهند کرد و به دنبال صادرات کالاهای تکمیل شده و ارزش افزوده بالاتر میروند.

به نظر شما اکنون منابع مالی برای چنین کاری در اختیار دولت قرار دارد؟

بله، کافی است، دولت لایحهای به مجلس ارائه کند تا مجوز استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای این منظور به دست آورد، چون اکنون دولت به جای استفاده بهینه از این منابع، هرزمان که درآمدهایش محقق نمیشود، از منابع صندوق برای پرداخت هزینههای جاری استفاده میکند. به عنوان مثال به جای واریز 30 درصد به صندوق توسعه ملی 20 درصد واریز شود و 10 درصد باقیمانده را در جهت حمایت صادرات غیرنفتی با شیوه یادشده استفاده کنیم تا شاهد تحولی قابل توجه در افزایش صادرات غیر نفتی و همچنین افزایش درآمدهای قانونی دولتی از محل مالیات و عوارض باشیم.

برگزاری نمایشگاههای بینالمللی برای بازاریابی محصولات ایرانی چطور برای توسعه صادرات کارآمد است؟

یکی از کارآمدترین راهکارها برای بازاریابی، حضور مستمر و هدفمند در نمایشگاههای بینالمللی و داخلی است در حالی که ایران به دلیل این که تولیدکنندگان باید شخصا هزینهها را پرداخت کنند، از این مهم نمیتواند استفاده کند، اما کشورهای دیگر با پرداخت تمام هزینههای تولیدکنندگان برای شرکت در نمایشگاههای بینالمللی بخصوص در بازارهای هدفشان این قدرت را به صادرکنندگانشان میدهند که به بهترین شکل بازاریابی کنند.

مثالی هم در این زمینه دارید؟

بله، در آخرین نمایشگاه ماشینآلات معدنی و سنگهای تزئینی، بسیاری از شرکتهای حاضر با برگزاری جلسات، ضیافتهای شام یا ناهار سعی کردند نظر خریداران ایرانی را به خود جلب کنند، اما ایرانیان هنگامی که در این نمایشگاهها شرکت میکنند، به دلیل منابع محدود مالی دائم به فکر صرفهجویی هستند که اجازه دستیابی به موفقیت را به آنها نمیدهد. فراموش نکنید، منظور من هزینه کردن بدون برنامه نیست بلکه باید دولت به صادرکنندگان یارانه حضور در این نمایشگاهها را بدهد. اگر میخواهیم به اهداف تعیینشده دست یابیم باید این گونه گام برداریم.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها