چون سبب دانی دوا کردن جلی است

شاید در وهله اول، تشخیص مشکل چندان دشوار ننماید اما در عمل این‌گونه نیست و در مواقع بسیاری، مدیران در تشخیص صحیح مشکل عاجز می‌مانند.

همان‌گونه که یکی از ضرورت‌های درمان بیماری و از تفاوت‌های مهم پزشک حاذق با دیگر پزشکان تشخیص بیماری است، یکی از پیش‌نیازهای اصلی مشکل‌گشایی و از ویژگی‌های مدیر حاذق نیز، توان تشخیص صحیح مشکل است.

تشخیص نادرست مشکل، مشکل‌گشایی را به بیراهه می‌کشاند و چه بسیار زمان‌ها، منابع مالی و فرصت‌ها که در نتیجه این تشخیص غلط، از بین می‌رود و تلف می‌شود!

پرونده دشمن‌ ساخته هسته‌ای، موضوعی است که در 15 سال اخیر، سهم قابل‌توجهی از افکار عمومی و وقت و ذهن مسئولان کشور را به خود مشغول کرده و عنوان مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی کشورمان را به خود اختصاص داده است.

غربی‌ها در این سال‌ها تلاش کردند چنین وانمود کنند که «مشکل» اصلی بین ایران و غرب و عامل فشار‌ها و تهدیدات و تحریم‌ها، همین فعالیت هسته‌ای ایران است و اگر ایران دست از این فناوری بشوید، شرایط عادی خواهد شد!

سناریو‌های فریبکارانه و القائات مستمر و پرتکرار دولتمردان و رسانه‌های آمریکایی و اروپایی متاسفانه موجب شد عده‌ای هم در داخل آن را باور کنند و درصدد حل مشکل برآیند! این عده، راه‌حل این «مشکل» و به‌زعم آنها سوء‌تفاهم پیش آمده را تنازل در برابر غربی‌ها و دادن امتیازات بیش از حد دانستند و در دو مقطع 82 تا 84 و 92 تا الان، همین مسیر را طی کردند!

در سال‌های 82 تا 84، کلید حل مشکل در دستان تروئیکای اروپا (آلمان، انگلستان و فرانسه) جست‌وجو شد و به نامه عتاب‌آلود مردادماه 84 آقای روحانی دبیر وقت شورای‌عالی امنیت ملی به سه کشور اروپایی ختم گردید.

در پایان این نامه، آقای روحانی پیشنهادهای اروپا را «مضحک» و شبیه «دستور استعماری کاپیتولاسیون» و «توهین به تمام ملت ایران» توصیف کرد و از سه کشور اروپایی خواست که «از ملت ایران پوزش طلبند!»

در دوره جدید که به طور ویژه از زمان پیروزی آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 شروع شد، همان تیم قبلی علت ناکام ماندن مذاکرات دور گذشته را حضور نداشتن آمریکا در مذاکرات دانستند و راه‌حل مشکل را تکرار مذاکره اما با حضور آمریکا و همراه با امکان مذاکره مستقیم با این کشور تشخیص دادند.

صرف نظر از چرایی موافقت با این درخواست که بارها گفته شده و باز هم در جای خود باید تکرار شود، به هر حال این اجازه برای اولین بار و به این شکل به آقای روحانی داده شد و به برجام با همه وعده‌هایی که از پرتو آن داده شد منجر گردید.

اگر در مذاکرات قبلی توافق‌نامه‌های سعدآباد، بروکسل و پاریس به دلیل عمل نکردن به تعهدات از سوی سه کشور اروپایی ناکام ماندند، امروز یک‌بار دیگر و این‌بار به دلیل بدعهدی آمریکا شاهد ناکام ماندن توافق‌نامه برجام هستیم.

برخی باز هم به اشتباه گمان می‌کنند آمدن ترامپ موجب چنین وضعیتی شده است اما توجه به نطق‌ها و مواضع رقیب ترامپ یعنی خانم کلینتون و تجربه دور قبلی مذاکرات با اروپا که ترامپی در کار نبود و حتی مواضع امروز همین سه کشور اروپایی در همراهی کامل با بخش‌های مهمی از مواضع ترامپ، آشکار می‌کند آقایان در تشخیص مشکل دچار اشتباه شده‌اند لذا راه‌حل‌هایشان جواب نداده و نخواهد داد!

به این سخن حکیمانه رهبری که بارها به اشکال مختلف تکرار شده است، توجه کنید:《حالا آقایان آمریکایی‌ها که با مسئولین ما دُور هم می‌نشینند، از حقیر گله می کنند که چرا این‌قدر به ما بدبین است؛ خب من خوش‌بین باشم؟ با این وضعیّتی که شماها دارید، میشود به شماها خوش‌بین بود؟ همین چند روز اخیر، یکی از این حضرات راجع به تحریم های ایران که صحبت شده، در یک برنامه‌ای که در تلویزیون ما هم پخش شد، اعلان میکند که تا وقتی‌که جمهوری اسلامی ایران طرف‌دار «مقاومت» در منطقه است و به مقاومت در منطقه کمک می کند، تحریم ها معلوم نیست درست تکان بخورد؛ ببینید! این همان چیزی است که من بارها و بارها می گفتم؛ هم به مسئولین در جلسات خصوصی گفتم، هم در جلسات عمومیِ اینجا گفتم که [خیال می کنید اگر] شما در قبال مسئله‌ هسته‌ای عقب‌نشینی کنید، مسئله‌ شما با آمریکا تمام می شود؟ نه آقا، قضیّه‌ موشک پیش می‌آید [که‌] چرا موشک دارید؛ از قضیّه‌ موشک مأیوس بشوند، قضیه‌ مقاومت پیش می‌آید که چرا شما از حزب‌الله، از حماس، از فلسطین حمایت میکنید؛ این قضیه را اگر حل کردید، عقب‌نشینی کردید، یک قضیه‌ دیگر پیش می‌آید، [مثلاً] قضیه‌ حقوق بشر پیش می‌آید؛ قضیه‌ حقوق بشر را اگر حل و فصل کردید و گفتید خیلی خب، ما در حقوق بشر طبق معیارهای شما عمل می کنیم، قضیه‌ دخالت دین در دستگاه دولت [پیش می‌آید]؛ مگر ول می کنند شما را؟ حضور یک نظام در یک کشوری با این وسعت، با این جمعیت، با این امکانات را -که اینها استثنائی است- [نمیتوانند تحمّل کنند].》

بنابراین مشکل غرب و آمریکا با ایران اسلامی، هسته ای، موشکی، جبهه مقاومت و امثال آن نیست؛ اینها همه پی آمدهای یک واقعیت مهم است و آن استقلال و عزت ملی ناشی از انقلاب اسلامی است لذا تنها راه حل واقعی برای مقابله با این شرایط و کاسته شدن از فشارها و تهدیدات و تحریم ها یک راه بیشتر نیست و آن قوی شدن با اتکا به توانمندی های داخلی است.

باید مراقب بود مساله را با ایجاد مساله بزرگتر و دشوارتر حل نکرد کاری که ما در برجام‌کردیم!
کشف صحیح مساله ما را به راه حل درست و واقعی رهنمون می کند و مانع اتلاف وقت و هزینه های زائد می شود.

و به قول جناب مولوی:
گفت رنجش من همی دانم زچیست
چون سبب دانی دوا کردن جلیست
چون سبب معلوم نبود مشکلست
داروی رنج و در آن صد محملست
چون بدانستی سبب را سهل شد
دانش اسباب دفع جهل شد

مهدی فضائلی - تحلیلگر مسائل سیاسی