سورنا مینی نماد ظرفیت‌های بومی در رباتیک

بر هیچ کدام اینها پایانی نیست. نه رویاهای بشر و نه مرزهای دانش! امروز هم ممکن است وجود ربات‌های انسان‌نمای هوشمند که قابل تفکیک از انسان واقعی نباشند، رویا به نظر برسد، ولی با پیشرفت سریع دانش و فناوری و قدم‌های بزرگی که در این راستا در سراسر جهان برداشته شده است، این موضوع در آینده نزدیک امری بسیار محتمل به شمار می‌رود. در نقاط مختلف جهان فعالیت‌های گسترده‌ای در جهت ساخت ربات‌های ‌انسان‌نما صورت گرفته است. ربات‌های آسیمو، اچ‌‌آرپی، اطلس و ... همگی از نمونه‌های موفق ربات‌های ‌انسان‌نما هستند. ازجمله اهداف اصلی آینده این ربات‌ها، کمک به انسان در انجام کارهای دشوار در محیط‌های خطرناک و نامناسب برای بشر است، همچون کار در معادن، کمک به انسان‌ها هنگام وقوع حوادث طبیعی نظیر زلزله، آتش‌سوزی و... و حتی کار در محیط‌های روزمره زندگی. با توجه به این که این ربات‌ها ساختار بدنی مشابه انسان‌ها دارند بخوبی قادر به انجام وظایف خود در محیط زندگی انسان‌ها خواهند بود.

از آنجا که دانش امروز فناوری فردا را می‌سازد، لزوم انجام تحقیقات، گسترش این دانش و آموزش آن به نسل جدید به خوبی توجیه‌پذیر است. در این خصوص در کشور عزیزمان، ایران نیز فعالیت‌هایی در این زمینه صورت گرفته که از آن جمله می‌توان به ساخت سه نسل ربات ‌انسان‌نما سایز بزرگ سورنا و در ادامه ربات سایز کوچک سورنامینی توسط محققان مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشگاه تهران (CAST) اشاره کرد. این ربات با 53 سانتی‌متر قد به ‌منظور استفاده در مراکز تحقیقاتی اعم از دانشگاه‌ها و مدارس و همچنین آموزش علم رباتیک به دانش‌آموزان و دانشجویان تولید شده‌ است. در این ربات توانمندی‌های فنی و مکانیکی در کنار قابلیت‌های تعاملی و جذابیت ربات برای مخاطب ایرانی مورد توجه قرار گرفته ‌است.

این ربات مجهز به 23 درجه آزادی فعال است. این میزان درجه آزادی امکان اجرای حرکات نمایشی مانند گام‌برداری مستقیم و چرخش به طرفین را به دست داده و قابلیت حفظ تعادل در برابر اغتشاشات محیطی وارده را برای ربات فراهم می‌کند. همچنین دوربین ربات امکان تشخیص چهره و اشیای از پیش تعریف شده را ممکن می‌سازد. سورنا مینی به مجموعه‌ای از تجهیزات تعاملی نظیر دوربین، میکروفن و بلندگو مجهز شده است که امکان برقراری ارتباط صوتی با کاربر، تشخیص چهره و اشیا از پیش تعریف شده را فراهم می‌آورد. دستورگیری صوتی و لمسی از دیگر قابلیت‌های این ربات است.

ویژگی ممتاز این ربات که آن را از همه همنوعان خارجی خود متمایز و برجسته می‌سازد پشتیبانی از زبان شیرین فارسی است. این ویژگی در کنار رابط گرافیکی ساده و کاربرپسند آن، سبب می‌شود طیف وسیعی از کاربران بتوانند از آن استفاده کنند. از سوی دیگر ساختار برنامه ـ باز (open source) کدها و واسط‌های نرم افزاری ارائه شده در کنار مثال‌های کاربردی متعدد و تیم پشتیبانی قوی، این امکان را فراهم می‌آورد تا قشر دانشگاهی نیز از آن بهره ببرد و بتوانند الگوریتم‌ها و سناریوهای مورد نظر خود را براحتی طراحی و روی آن پیاده‌سازی کنند.

گفتنی است محصول حاضر که با هدف معرفی ظرفیت‌های بومی صنعت رباتیک در زمینه ساخت ربات‌های اجتماعی و آموزشی ارائه شده است، تنها گامی اولیه در نمایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این دسته از سامانه‌های هوشمند در خدمت رسانی به صنایع عمومی است و امید است با افزایش فعالیت‌های بومی مشابه شاهد پیشرفت روزافزون کشورمان در زمینه‌های مختلف فناوری باشیم.

دکتر عقیل یوسفی‌کما

رئیس مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشگاه تهران