لک‌لک‌ها دومین برند گردشگری مریـــوان

به گزارش جام‌جم، مریوان با آن کوه‌ها و دشت‌های سرسبزش، انگشتری است در استان کردستان که نگین فیروزه این انگشتری، دریاچه آرام و زیبای زریوار است که عنوان بزرگ‌ترین چشمه آب شیرین دنیا را هم بر پیشانی دارد. اما این نگین آبی رنگ، دلبستگان و هواداران بی‌شماری دارد، از پرندگان زیبای مهاجر و غیرمهاجر و آبزیان درون دریاچه گرفته، تا مردمانی که کسب‌وکار و روزیشان، زندگی‌شان و کلا شادی و دلخوشی‌شان بسته به حیات دریاچه است. حکایت لک‌لک‌ها و رابطه‌شان با مردم مریوان، با روستاییان و کشاورزان اما حکایت دیگری است. لک‌لک‌ها هم مهاجرند، اما از آن مهاجرانی که دیگر کسی به چشم مهمان بهشان نمی‌نگرد و خود میزبانند و مریوان با دریاچه و روستاها و دشت و جنگل‌های اطرافش، خانه‌شان. اصلا لک‌لک‌ها نماد زنده بودن دریاچه زریوار و همسایه سال‌های دور مردم روستاهای اطراف دریاچه‌اند. این پرندگان زیبا و صمیمی گرچه از اوایل فروردین از سمت مناطق جنوبی وارد مریوان می‌شوند و تا اواخر مهرماه مهمان این شهرند (و تعدادی‌شان بیشتر و شاید تا پایان سال)، اما به هر روی مهمان به شمار نمی‌روند و مردمان روستاهای اطراف دریاچه، یعنی ینگیجه، پیرصفا، دره‌تفی و کانی‌سانان با ساختن لانه برای آنها و سال‌های سال حفاظت و زندگی مسالمت‌آمیز با آنها نشان داده‌اند که لک‌لک‌ها بخشی از حیاتشان، برکت زندگی‌شان و شادابی طبیعتشان است.

لک‌لک‌ها با آن نوک بلند، بدن کشیده و پاهای دراز بخش مهمی از زیبایی و جذابیت طبیعی مریوان هم هستند و گردشگران زیادی را از سراسر کشور و حتی خارج از کشور به سوی خود جلب می‌کنند؛ گردشگرانی که فصل بهار و تابستان را برای سفر به مریوان انتخاب می‌کنند.

سایت پرنده‌نگری؛ منتظر اعتبار

قرار است یک سایت پرنده نگری هم در زیستگاه این پرندگان دوست‌داشتنی برای گردشگران و پرنده‌نگران دایر شود؛ خبری که فرامرز داوودی، کارشناس گردشگری اداره میراث فرهنگی مریوان به جام‌جم می‌دهد و می‌گوید: جانمایی سایت انجام و محل مورد نظر فراهم شده است، اما برای راه‌اندازی آن به امکانات اندکی مثل چند دوربین و البته یک راهنما نیاز است که این اعتبار باوجود درخواست، هنوز تامین نشده است.

یک باور قدیمی خوب

بخشی از لک‌لک‌ها در لانه‌های دست‌ساز روستاهای اطراف دریاچه ساکنند، اما بیشترشان در جنگل‌های بلوط مجاور دشت بیلو. این را صباح پناهی، مدیر اداره محیط زیست مریوان به جام‌جم می‌گوید و یادآور می‌شود: آنجا یک قبرستان قدیمی هم هست که کلونی و زیستگاه اصلی لک‌لک‌هاست و از آنجا که در باور مریوانی‌ها قبرستان مکانی مقدس است و هیچ تخریب و تغییری نباید در آن صورت گیرد، لانه لک‌لک‌ها هم از هر تخریبی در امان مانده است.

البته امنیت لک‌لک‌ها به یمن این باور قدیمی حالا دیگر فراگیر شده و این پرندگان زیبا نه تنها در قبرستان قدیمی شهر، که در همه جا عزیز و در امنیت کامل هستند. روستاییان در روستاها برایشان لانه می‌سازند و جوانان روستایی و شهری در انجمن‌های محیط زیستی تا می‌توانند درخصوص ارزش طبیعی و گردشگری آنها برای مردم اطلاع‌رسانی می‌کنند. ادارات میراث فرهنگی و محیط‌زیستی هم تمام تلاششان را جهت مراقبت از آنها و جذب گردشگر برای تماشایشان می‌کنند.

مدیر اداره محیط زیست مریوان می‌گوید: بیش از 200 گونه پرنده مهاجر هرساله وارد مریوان می‌شوند و درون و بیرون زریوار ماوا می‌گیرند، اما هیچ کدامشان به اندازه لک‌لک‌ها که تعدادشان هرساله به 1600 تا 1700 قطعه می‌رسد، با مردم منطقه ارتباط عاطفی برقرار نکرده‌اند. لک‌لک‌ها برای مریوانی‌ها غریبه نیستند، مهاجر نیستند، آنها به لک‌لک‌ها غذا می‌دهند، برایشان لانه می‌سازند و از آنها مراقبت می‌کنند، گرچه پاداش این نیکوکاریشان را هم می‌گیرند، آن هم زمانی که گردشگران بی‌شماری برای تماشای لک‌لک‌ها وارد شهرشان می‌شوند و گردشگری منطقه رونق می‌گیرد.

برایمان برکت می‌آورند

فرزاد، ساکن روستای کانی‌سانان، یکی از چند روستای گردشگری اطراف زریوار است؛ «سال‌های گذشته لک‌لک‌ها پشت روستا لانه درست کرده بودند که نگهداری و حفاظت از آنها سخت بود، از این رو مردم روستا تصمیم گرفتند روبه‌روی روستا، کنار دریاچه زریوار و بر فراز تیرهای برق، لانه‌هایی مطمئن برای لک‌لک‌ها برپا کنند، آخر لک‌لک‌ها عامل برکت برای روستاهای اطراف دریاچه‌اند و باید از آنها مراقبت کرد.»

فرزاد این را هم اضافه می‌کند که سال‌هاست روستاهای اطراف دریاچه زریبار، محل مناسب و امنی برای جوجه‌آوری لک‌لک‌های سفید هم هست.

سیروان امینی، عضو تیم پرنده‌نگری مریوان و عضو انجمن سبز چیا؛ انجمنی که سهم زیادی در آموزش مردم منطقه دارد هم می‌گوید: حلقه‌گذاری لک‌لک‌ها هر سال به منظور شناسایی مسیر مهاجرت آنها انجام می‌شود. در این طرح
حلقه‌هایی به قطر 16 میلی‌متر که حاوی اطلاعات در مورد مشخصات جغرافیایی، سن پرنده و نام حلقه‌گذار است در قسمت پای پرنده گذاشته می‌شود. این حلقه‌گذاری مطابق با استانداردهای بخش حیات وحش سازمان ملل انجام می‌شود و در هر جای دنیا این حلقه‌ها مشاهده شود، اطلاعات حلقه‌ها قابل بازخوانی است.

به گفته امینی، فصل بازگشت لک‌لک‌ها به مناطق جنوب کشور آغاز شده و هم اکنون چند کلونی
100 قطعه‌ای از لک‌لک‌ها در دشت بیلو، حاشیه زیبار و دشت بانه به منظور لانه‌سازی و جوجه‌آوری مهاجرت کره‌اند.

بهرام غلامی