سادگی حساب شده

مجموعه «پوکویو» به عنوان یک اثر اسپانیایی ـ انگلیسی علاوه بر این که به زبان‌های مختلف دوبله شده و قابلیت نمایش در شبکه‌های تلویزیونی بسیاری از کشورهای دنیا با فرهنگ‌های مختلف را داشته، جایزه بهترین محصول تلویزیونی را از سی‌امین جشنواره انسی فرانسه دریافت کرده است. شاید آموزش مفاهیم ساده‌ای مانند نظم و ترتیب، اندازه و فاصله، نام اشکال هندسی یا وسایل ساده‌ای که بچه‌های پیش‌دبستانی با آنها سر و کار دارند، کار خلاقانه‌ای به نظر نرسد، اما مجموعه پوکویو نشان داده یک انیمیشن آموزشی بسیار جذاب و محبوب می‌تواند باشد.

راز موفقیت پوکویو، سادگی بی‌حد ولی حساب‌شده و دقیق آن است که در تک تک اجزای این انیمیشن از جمله شخصیت‌پردازی، گرافیک و نوع مواجهه با مخاطب قابل رصد است. از آنجا که انیمیشن پوکویو برای آموزش به خردسالان یعنی گروه سنی سه تا شش ساله طراحی شده، فضایی مینیمال دارد که هیچ شی بی‌کاربرد یا حتی تزئینی در آن وجود ندارد؛ حتی پس زمینه! این انیمیشن، پس‌زمینه‌ای کاملا سفید دارد و فضای سه‌بعدی‌اش به کمک تغییر در اندازه کاراکترها و سایه‌های ظریف روی حجم هر کاراکتر، ملموس می‌شود. در نتیجه ذهن مخاطب خردسال هنگام تماشای این انیمیشن به هیچ چیزی در صحنه پرت نمی‌شود و او فقط چیزهایی را می‌بیند که قرار است ببیند و به آنها توجه کند.

پوکویو بچه‌ای تقریبا چهار ساله است که همیشه لباس آبی به تن دارد و کلاهی به همین رنگ برسر؛ او به همراه دوستانش الی که یک فیل است، لولا (سگ)، پتو (اردک) و چند شخصیت دیگر مانند پرنده خابالو، کرم و هشت‌پا در هر قسمت قصه‌ای به نمایش می‌گذارد که شاد، کمیک و آموزنده است. مفاهیم آموزشی با ابزارهای ساده، در دل قصه‌ها گنجانده شده است. یک راوی با شخصیت‌ها بخصوص با پوکویو، دیالوگ برقرار می‌کند و با کلمات ساده و اولیه، سوالاتی می‌پرسد و گاهی ابراز احساسات می‌کند یا شرح‌های ساده‌ای ارائه می‌دهد که منسجم‌کننده روایت است. در نهایت موسیقی شاد و ترانه‌های پرانرژی، مجموعه ترفندهای جذب مخاطب را در این انیمیشن کامل می‌کند.

فضای بصری و گرافیک مجموعه پوکویو نیز جذابیت‌های خاص خودش را برای مخاطب خردسال دارد. رنگ‌ها بدون هراس انتخاب شده‌اند و مثلا بعید نیست همان‌طور که الی به عنوان یک فیل، صورتی است، یک درخت بنفش یا قرمز در این انیمیشن ببینید و مهم‌تر این که تمام رنگ‌ها، از مجموعه رنگ‌های اصلی که خردسالان می‌شناسند و می‌توانند آنها را نام ببرند، انتخاب شده است. تمام این رنگ‌ها از وضوح و شفافیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و هیچ بافت و طرحی، حواس بصری مخاطب خردسال را پرت نمی‌کند و سوالی در ذهنش شکل نمی‌دهد. پرسپکتیوی که در سفیدی مطلق ایجاد شده، افکت‌های صوتی، دیالوگ‌های محدود و زبان بدن و چهره شخصیت‌ها از دیگر ترفندهایی است که در انیمیشن به کار رفته؛ مجموعه این ترفندها ناشی از مخاطب‌شناسی سازندگان انیمیشن پوکویو است و این مخاطب‌شناسی علاوه بر محتوا و ساختار بصری در شخصیت‌پردازی نیز تاثیر داشته. پوکویو پرانرژی و فرز است، حرکات سریع و زبان بدنش برای مخاطب خردسال نشاط‌آور است و گاهی باعث خنده می‌شود. استفان فری در مقام راوی، از تجربه‌هایش به عنوان کمدین و نویسنده بهره گرفته تا روایتی پرنشاط و با طراوت ارائه کند که مخاطب کودک را نه به یاد آقامعلم‌ها بیندازد و نه حتی پدرهای منضبط و دقیق. بقیه شخصیت‌ها هم ساده و ملموس هستند و حتی در طراحی آنها از خطوط و فرم‌هایی استفاده شده که یادآور عروسک‌های خمیری باشند.

آذر مهاجر - رادیو و تلویزیون