چرا استخر می‌رویم چشمان‌مان قرمز می‌شود؟

وقتی فرد در آب شنا یا آب بازی می‌کند برای مدت قابل توجهی سطح خارجی چشم‌های وی در تماس با آب قرار می‌گیرد و در واقع آب استخر داخل حفره بین پلک‌ها و کره چشم می‌شود و با سطح جلویی و خارجی چشم تماس دارد.

آب تازه استخر، غالبا تصفیه شده و عاری از میکروارگانیسم‌هایی است که بتواند موجب آلودگی چشم‌ها شود، ولی این آب در مدت زمان کوتاهی محلی برای رشد میکروارگانیسم‌های مختلف خواهد شد و برای جلوگیری از این پدیده لازم است مواد شیمیایی به آب افزوده شده تا مانع رشد میکروارگانیسم‌ها در آب شود. کلر ماده شیمیایی‌ای است که از دیرباز استفاده می‌شده و امروزه نیز با افزودن آن به آب استخرها، مانع رشد میکروارگانیسم‌ها در آب استخر می‌شوند.

در استخرها نیز با افزودن کلر به آب، مانع رشد میکروارگانیسم‌ها در آب می‌شوند تا ضمن حفظ شفافیت آب، از تماس میکروب با سطح چشم‌ها نیز جلوگیری به عمل آورند و مانع عفونت‌های چشمی شوند. در صورتی که آب آلوده به میکروب باشد بر اثر تماس با چشم‌ها موجب یک نوع عفونت چشمی می‌شود که به آن کنژانکتیویت می‌گویند که در اینجا بیشتراز نوع باکتریایی بوده و بر اثر این بیماری چشم‌ها چرک می‌کنند و ترشحات چرکی در چشم‌ها مشاهده خواهد شد. ولی قرمزی که در بیشتر اوقات پس از استخر اتفاق می‌افتد متفاوت از این بیماری است. قرمزی چشم‌ها پس از استخر به چند دلیل است. اولا خود کلر یک ماده شیمیایی است و اگر میزان استفاده از آن صحیح نباشد مقادیر اضافی آن می‌تواند موجب قرمزی چشم شود، زیرا تماس هر ماده‌ای با چشم، چه قلیایی و چه اسیدی موجب واکنش چشم‌ها و گشاد شدن رگ‌های سطحی چشم و انتقال خون بیشتر به سطح چشم و در نتیجه سرخ شدن چشم‌ها می‌شود.

البته باید خاطرنشان کرد تماس آب خالص با چشم‌ها در صورتی که با ضربه به سطح چشم‌ها برخورد کند خود نیز می‌تواند موجب قرمزی چشم شود. یعنی افرادی که با چشم باز زیر آب حرکت می‌کنند یا به هر نحوی آب با ضربه به سطح چشم‌هایشان که باز است، برخورد کند حتی اگر آب خالص هم باشد، مختصری موجب تحریک چشم‌ها و قرمزی چشم خواهد شد. قرمزی مختصر چشم پس از استخر به طور معمول به خودی خود پس از چند ساعت از بین می‌رود، هر چند استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی که تهیه آنها در داروخانه‌ها نیازی به نسخه پزشکی نیز ندارد می‌تواند در این مواقع کمک‌کننده باشد و چکاندن قطره اشک مصنوعی چند مرتبه به فواصل چند ساعت می‌تواند به راحتی بیشتر و رفع سریع‌تر قرمزی چشم‌ها کمک کند. ولی مشکل قرمزی چشم پس از استخر وقتی تعداد افراد بیشتری از کل افراد استفاده‌کننده از استخر دچار قرمزی چشم می‌شوند قدری جدی‌تر می‌شود. وقتی علاوه بر کلر ترکیبات شیمیایی دیگری نیز بر اثر وجود ادرار، عرق بدن و... نیز در آب وجود داشته باشد، در آن صورت از ترکیب کلر با این مواد جدید، ترکیبات شیمیایی جدیدی حاصل می‌شود که موجبات قرمز شدن بسیار شدیدتر چشم‌ها فراهم می‌آید. این نوع قرمزی چشم هر چند شدیدتر است، ولی اگر همراه با ترشحات چرکی نباشد ممکن است علامتی از یک عفونت و آلودگی میکروبی چشم نباشد و با گذشت زمان و استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی قابل کنترل باشد. ولی قرمزی چشم‌ها همراه با ترشح چشمی علامتی از یک آلودگی میکروبی بوده و به مراقبت‌های تخصصی نیاز خواهد داشت.

برای پیشگیری از قرمزی چشم‌ها پیش از رفتن به استخر بهتر است از عینک‌های استاندارد شنا استفاده کرد.

دکتر علی میرزاجانی - دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران