کتابت را جا بگذار

جا گذاشتن کتاب در مکان‌های عمومی، رفتاری است که اکنون در ایتالیا و فرانسه رو به فزونی است. ‏کسی که کتابش را در مکانی عمومی رها می‌کند، هویت خود را آشکار نمی‌کند و ادعایی هم بابت قیمت ‏کتاب ندارد، اما یک درخواست از خواننده یا خوانندگان احتمالی بعدی دارد: شما نیز بعد از خواندن کتاب، ‏آن را در محلی مشابه قرار دهید تا دیگران هم بتوانند از این اثر استفاده کنند.

‏رول هورنباکر، نخستین کسی بود که این حرکت را انجام داد. او یک فروشنده کامپیوتر در ایالت میسوری آمریکا بود و نام این رفتار را ‏Book Crossing‏ گذاشت؛ یعنی کتاب در گردش. در فرانسه کتاب‌های در ‏حال گردش از 10هزار جلد فراتر رفته است. این رفتار جدید را می‌شود کمپین کتابخوانی یا کمپین به اشتراک گذاشتن کتاب در نظر گرفت؛ کمپینی که می‌تواند به مثابه یک پروژه فرهنگی قابل تأمل ‏باشد.‏

این طرح، شبیه حرکتی است که 50 سال پیش توسط هاشمیان به جریان افتاده بود. با این تفاوت که آن ‏حرکت کاملا فردی بود؛ و بدیهی است با خروج فرد از این گردونه، جریان قطع خواهد شد، اما طرح «کتابت ‏را جا بگذار» را سیستم فرهنگی کشورهای عمل‌کننده حمایت می‌کند؛ بنابراین جریانی مانا و اثرگذار ‏خواهد بود.

هاشمیان تحصیلات ابتدایی را در مدرسه کسری (واقع در چهار راه امیریه تهران) ‌گذراند. بعد در مشهد به ‏دبیرستان سیروس وارد شد و تا پایان سیکل اول تحصیل کرد. او با همین میزان تحصیلات وارد عرصه ‏آموزش و معلمی شد و به تدریس ریاضی و جبر در مدارس مختلف استان خراسان و تهران مشغول گردید. ‏

معلمی در مدرسه سیروس، تدریس در مدرسه معاودین عراقی و نظامت در مدرسه مستوفی ومدت یک سال ‏مدیریت مدرسه عسکریه (از مدارس مرحوم عابدزاده) در شهر مشهد و پنج سال خدمت در مناطق محروم ‏تربت حیدریه، رشتخوار و خواف و ساخت مدرسه‌ای در رشتخوار از جمله سوابق هاشمیان قبل از عزیمت ‏به تهران است. ‏

هاشمیان که با حقوق ناچیز معلمی بسختی گذران زندگی می‌کرد، نگران دریافت حقوق از حکومتی ظالم ‏می‌شود؛ مرحوم پدرم گفت، باید به قم بروی و برای دریافت حقوق از این دولت اجازه بگیری. لذا سال ‏‏1339 به نزد آیت‌الله ‌العظمی بروجردی که آن زمان در روستای وشنوه قم بود، رفتم. عشق به کتاب ‏و توزیع آن را هم در همین مسیر یافته‌ام.‏

او سال 1340 به تهران منتقل می‌شود و از همان سال، تدریس در مدرسه علوی را آغاز می‌کند. از سال ‏‏1344 به بعد، در مدارس مختلفی در تهران از جمله مدرسه جعفری (وابسته به جامعه تعلیمات اسلامی)، ‏دبیرستان جماران، مدرسه دکتر میرزاده و گروه فرهنگی قدس به تعلیم و تربیت دانش‌آموزان پرداخت تا ‏این که پس از 50 سال خدمت در سال 1373 از آموزش و پرورش بازنشسته شد. او تا 10 سال بعد نیز در ‏دانشگاه ارشاد دماوند به فعالیت آموزشی خود ادامه داد؛ به سال 1383 بر اثر عارضه سکته مغزی خانه‌نشین ‏شد؛ و اکنون روزگار را با خاطرات خوش بودن با دانش‌آموزانش که بعدها هر یک به موفقیت‌هایی دست ‏یافتند،‌ سپری می‌کند. گاهی در جمع‌های مذهبی حاضر می‌شود و به سنت حسنه خود عمل می‌کند. مسابقه ‏کتاب‌خوانی برگزار می‌کند و کتاب جایزه می‌دهد. ‏

سعید صلاحی

پژوهشگر کتاب