بازی خطرناک آل خلیفه

به نظر می‌رسد در آینده مردم فقیر و مظلوم یمن نیز هزینه بده‌بستان‌های صورت گرفته در ریاض را پرداخت خواهند کرد و چه‌بسا امکان دارد حامیان جنبش اخوان‌المسلمین از جمله قطر و ترکیه نیز در کنار مردم مظلوم فلسطین قربانی این بده‌بستان‌ها شوند، اما در وضعیت کنونی، این مردم آزادیخواه بحرین و علمای این کشور و در راس آن شیخ‌عیسی قاسم است که قربانی بده‌بستان‌های نشست ریاض شده‌اند. با وجود این‌که برخورد سرکوبگرانه ائتلاف آل‌سعود و آل‌خلیفه با مردم بحرین تازگی ندارد و این قدمتی به اندازه عمر این کشور و انقلاب جاری آن دارد، اما برخوردهای اخیر و ریشه‌های آن چند واقعیت را در این‌باره آشکار می‌کند که امکان دارد انقلاب این کشور را وارد مرحله جدیدی کند:

نخست صدور حکم علیه شیخ عیسی قاسم به عنوان شخصی که مسالمت‌آمیزترین برخورد را در جریان قیام مردم این کشور داشته است، نشان می‌دهد حاکمان بحرین با دستوری که از ریاض دریافت کرده‌اند این رویکرد را به شکست کشانده‌اند و اکنون مسئول عواقب پیش‌بینی نشده‌ای هستند که هر آن امکان دارد در این کشور صورت بگیرد.

دوم این‌که تنها جرمی که توانستند برای شیخ عیسی قاسم بتراشند، دریافت خمس و توزیع آن بین فقرا و محرومان این کشور است و این بدین مفهوم است حکم دادگاه آل‌خلیفه ماهیتی کاملا ضداسلامی دارد و مانعی بس بزرگ در سر راه اجرای یک فریضه الهی ایجاد می‌کند. از این دید اگر تاکنون هدف قیام دستیابی به حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برابر در این کشور و رفع تبعیض‌های ناروا بوده، اما از این پس هدف قیام صیانت از اسلام و فرایض دینی است که جنبه فرامذهبی دارد و همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی را به واکنش و اعتراض وامی‌دارد. این بدین مفهوم است که فاز جدید جنبش اعتراضی بحرین بر حمایت بیش از پیش مسلمانان در خارج از این کشور نیز متکی است و از این دید احتمال می‌رود که همبستگی‌های منطقه‌ای و جهانی با مردم مظلوم و تحت ستم بیش از گذشته باشد.

سوم این‌که برهمگان آشکار شده که فاز جدید سرکوب‌های آل‌خلیفه با حمایت مستقیم آمریکا و شخص ترامپ آغاز شده است که این می‌تواند نفرت عمومی را در بحرین و منطقه علیه آمریکا افزایش دهد و همه تلاش‌هایی که دولت اوباما برای ترمیم وجهه و اعتبار آمریکا در این منطقه و جهان به‌کار برد، بر باد دهد و ضریب قدرت نرم آمریکا را تنزل و حتی به صفر برساند.

درمجموع به نظر می‌رسد برخلاف آنچه که آل‌خلیفه تصور می‌کند؛ نشست ریاض نه‌تنها نمی‌تواند پشتوانه‌ای برای سرکوب‌های آن فراهم کند؛ بلکه چه‌بسا می‌تواند قیام مردم این کشور را وارد فازی کند که هیچ نیرویی نتواند در برابر اراده مردمی آن مقاومت کند. درواقع هرچه آل‌خلیفه تحت فشارهای آل‌سعود به سمت سرکوب گام برمی‌دارد و تلاش‌های مسالمت‌آمیز را به شکست می‌کشاند بیش از پیش خود را وارد تونل تاریک می‌کند که هیچ تضمینی برای برون‌رفت از آن دیده نمی‌شود.

احمد کاظم‌زاده

کارشناس مسائل غرب آسیا