چارچوب‌های نقد

نامزدها باید توجه کنند که نماینده آمال و آرزوهای ملت باشند، نه نماینده یک گروه خاص. در این صورت و با وسیع‌تر شدن نگاهشان طبیعتا از مسائل جزیی فراتر رفته و همیشه مصلحت بزرگ‌تر و عامه را در نظر می‌گیرند. درصورتی که نهادهای مختلف بخصوص رسانه‌ها نیات مردم را به نامزدها منعکس کنند، آنها متوجه سنگینی مسئولیت‌شان می‌شوند. نامزدها باید بدانند تک‌تک کلمات و رفتارشان مورد توجه ملتی است که تجربه انقلابی بزرگ را پشت سر دارند و آگاه به مسائل هستند. چنین ملت توسعه‌یافته‌ای انتظار دارد افرادی آگاه، نامزد شوند که آنها هم نگاهی توسعه‌یافته داشته باشند، نه این‌که افق دید آنها پایین‌تر از مردم باشد. یک رئیس‌جمهور پیش از هر چیز باید مصلحت عام را در نظر بگیرد، در این صورت بحث‌های جزیی و حزبی رنگ می‌بازد.

شرایط فعلی بسیار حساس است، بنابراین انتخابات فرصتی است که برخی برای نجات کشور و حمایت از تمام اقشار بویژه قشرهای ضعیف چاره‌اندیشی کنند. با این نگاه می‌توان دریافت چه مسئولیت بزرگی بر دوش نامزدهای ریاست‌جمهوری است و آنها باید با نگاه کلی و نه حزبی به مسائل نگاه کنند و درصدد رفع مشکلات کشور باشند.

تمرکز اصلی نامزدها باید بر برنامه‌های خود باشد. البته معنی این حرف این نیست که نباید از برنامه‌های سایر نامزدها انتقاد کرد، اما باید در نظر داشت که نقد به معنای تخریب و کنایه نیست. نامزدها در این مقطع چگونگی گفت‌وگو و نگاه انتقادی صحیح را به مردم آموزش می‌دهند. آنها الگویی برای جامعه خود هستند، بنابراین اگر کار به تخریب بکشد به منزله آموزش نامناسب به مردم است و امکان باقی ماندن آثار تخریب‌ها تا سال‌ها وجود دارد. بنابراین هر نامزدی درعین توجه به برنامه خود می‌تواند به نقد دیگران نیز بپردازد، اما باید توجه داشت که نقد قواعدی دارد و باید با حسن نیت همراه باشد.

البته اگر نامزدی سهم بیشتری از وقت خود را به نقد دیگران اختصاص دهد، نشان‌دهنده ضعفش است. نقد بحث کوچکی از هر بخشی را می‌تواند به خود اختصاص دهد، نامزدها باید ابتدا در مورد برنامه‌های خود اظهارنظر کنند و پس از آن در مورد امتیازهای برنامه‌هایشان نسبت به دیگران سخن بگویند و انتقاد از دیگران صرفا به قصد کوبیدن رقیب نباشد.

همچنین باید در نظر داشت فرهنگ سیاسی جامعه بر رفتار سیاستمداران جامعه تاثیرگذار است، بنابراین فرهنگی که نگاه حذفی و تخریبی داشته باشد، فرهنگ سیاسی شایسته ملت انقلابی ایران نیست، مردم ما سطح بالایی از فرهنگ سیاسی و گفت‌وگو را انتظار دارند.

دکتر علی مرتضویان - استاد دانشگاه