پیرمرد خوشنام و جوان جویای نام

اولی پیرمردی به نام پژو 405 است که حدود 27 سال پیش نخستین نمونه‌های فرانسوی آن به ایران رسید و دیگری جوان تازه از راه رسیده‌ای به نام سایپا سایناست که لاستیک‌هایش از اواسط سال 94 روی آسفالت خیابان‌ها چرخیده است. درست است که به لحاظ قدرت و رده‌بندی این دو با یکدیگر متفاوتند، اما نزدیک بودن قیمت آنها به هم و تقابلشان از حیث دو خودرو که یکی قدیمی است و دیگری رنگ و لعاب تازه طراحی شده‌ای دارد، موجب می‌شود این دو را روی کفه ترازو ببریم تا ببینیم با خرید هر یک، چه آورده‌ای نصیبمان خواهد شد.

2خودرو، 2سابقه متفاوت

ورود شکوهمند گل سرسبد فرانسه

با پایان جنگ تحمیلی، از سال 1369 مونتاژ خودروهای پژو GL405 و پژو GLX405 (و بعدها به‌طور محدود GLi) با دو نوع موتور 1580 و 2000 سی‌سی در کشورمان آغاز شد. در روزگاری که پیکان با ساختار ابتدایی‌اش، حاکم بی‌چون و چرای خیابان‌های ما بود، تولید خودرویی با امکاناتی همچون کولر، آینه برقی و فرمان هیدرولیک، انقلابی در خودروسازی ما محسوب می‌شد. از سال 1373 روند تولید هرچه بیشتر قطعات پژو 405 در ایران‌خودرو آغاز شد و در حال حاضر این خودرو تقریبا به طور کامل در کشور ساخته می‌شود.

ایران‌خودرو در سال‌های اخیر دستی به سر و روی داشبورد 405 کشید و آن را با ظاهری مدرن‌تر روانه بازار کرده است که در بازار خودرو با صفت سوناتایی از آن یاد می‌کنند. خودرویی که این روزها عمدتا در ایران‌خودروی خراسان تولید می‌شود، چنان محبوب است که اگر به دورافتاده‌ترین مناطق کشور هم بروید، وسعت رواج استفاده از آن در کنار پراید را به حدی خواهید دید که شاید به ایران‌خودرویی‌ها حق بدهید میلی به بازنشسته کردن این پیرمرد نداشته باشند. با این حال در سال‌های اخیر، نقص فنی نمونه‌هایی از پژو 405 که به آتش‌گرفتن ناگهانی و قفل شدن درهای این خودرو و تلفات تعدادی از سرنشینانش انجامید، بر اعتبار و محبوبیت 405 لطمه‌ای جدی وارد کرده است.

فیس‌لیفت خودروی ملی سایپا

در سوی مقابل، ساینا را به عنوان نمونه فیس‌لیفت شده خودروی ملی سایپا (یعنی تیبا) داریم. در حقیقت ساینا همان تیبایی است که سایپا لباسی نو تنش کرده است. با وجود تأکید سایپایی‌ها بر به‌روز بودن ساینا و معرفی آن به عنوان خودرویی متفاوت و مجزا از تیبا، واقعیت این است که از نظر موتور و مشخصات فنی، تفاوتی میان ساینا و تیبا وجود ندارد. تیبا خودرویی است که اواخر سال 1387 رونمایی شد و اکنون حدود یک دهه از عمر طراحی آن می‌گذرد. با این حال، ظاهر جذاب‌تر ساینا نسبت به تیبا در کنار کم‌تعدادتر بودن و خاص‌تر بودن آن در خیابان‌ها و قیمت پایین قطعات آن که در برخی موارد اشتراکات نزدیکی با پراید دارد، موجب شده طرفداران خاص خود را داشته باشد.

رقابت در طراحی اتاق و بدنه

طراحی پژو 405، بقایای یک اسطوره

پژو 405 در زمانه‌‌ای طراحی شد که اصول طراحی خودروها بر پایه خطوط صاف و تیز بنا نهاده شده بود و خودروهای باکیفیت، خودروهایی بودند با بدنه کشیده و سپرهایی فلزی، اما جسارت طراحان استودیوی نامدار پنینفارینا موجب تولد خودرویی زیبا با قیافه‌ای خشن شد که نتیجه این شد که 405، دو سال پیشتر از ورود به ایران در سال 1988، عنوان بهترین خودروی سال اروپا را از آن خود کرد؛ خودرویی عالی در زمان خود که در بازار بی‌رقیب داخلی ما اوایل دهه 70 خیلی زود جای خود را باز کرد و تا امروز بعد از پراید توانسته عنوان پرتیراژترین خودروهای داخلی را از آن خود کند. موفقیت در فروش 405 بود که راه را برای طراحی و تولید فیس‌لیفت 405 یعنی پژو پارس باز کرد.

همان‌طور که اشاره شد، در سال‌های اخیر ایران‌خودرو تغییراتی در ظاهر و داشبورد پژو 405 داده است. با وجود زیبایی و به‌روزتر بودن ظاهر داشبورد جدید، کیفیت ضعیف پلاستیک خشک به کار رفته در آن، صدای اعتراض بسیاری از دوستداران این خودروی محبوب قدیمی را که به داشبورد چرمی‌اش عادت کرده بودند، درآورده است. با این حال، همین حرکت ایران‌خودرویی‌ها در کنار طراحی برادر اصطلاحا لوکس 405 جی‌ال‌ایکس با نام 405 اس‌ال‌ایکس حکایت از این واقعیت تلخ دارد که قرار نیست فعلا خریداران خودرو در ایران به این زودی‌ها با پژو 405 خداحافظی کنند. استفاده از تریم کرم در اتاق، اضافه کردن چراغ‌های مه‌شکن سپر جلو و بالچه عقب روی صندوق و همچنین تغییر فرم کلاسیک چراغ عقب، مهم‌ترین تغییرات در مدل اس‌ال‌ایکس 405 بوده است که تلاش نصفه نیمه مهندسان ایران‌خودرو را برای احیای این شیر خوشنام پژو به عنوان محصولی جوان‌پسند نشان می‌دهد، اما حقیقت تلخ برای ایران‌خودرو، مصداق این مثل معروف است: «پیر، پیر است گرچه شیر بُوَد!»

طراحی ساینا، حاصل تکامل تیبا در سوپی از پراید، ریو و تندر90

در سوی دیگر میدان به سراغ مهندسان سایپا می‌رویم که در جریان پروژه‌ای که از سال 1375 آغاز کردند و در برهه‌ای متوقف شد و سرانجام در سال 1387 به نتیجه رسید، برای طراحی تیبا که ابتدا مینیاتور نامیده می‌شد از مشورت کارشناسان ایتالیایی، آلمانی و کره‌ای بهره گرفتند. همین موضوع باعث شده است وقتی پشت فرمان ساینا و تیبا می‌نشینید، سبکی و تکان‌های شدید پراید را در کنار نرمی و فرمان‌پذیری مطلوب ریو همراه بلندی سقف و ساده بودن طراحی اتاق را ـ که از مسلمات طراحی خانواده لوگان و تندر90 است ـ همزمان احساس کنید. میان مردم و بویژه بسیاری از دارندگان تیبا و ساینا رایج است این دو خودرو همان ریو هستند! در صورتی که ساینا و تیبا از نظر نوع سواری و فرمان‌پذیری و بسیاری از ویژگی‌های فنی به هیچ‌وجه با ریو قابل مقایسه نیست و مسلما ریو بیشتر از یک سر و گردن بر تیبا و ساینا برتری دارد.طراحی بدنه ساینا هرچند در قسمت جلو بهبود زیادی نسبت به تیبا پیدا کرده است، اما کماکان بخش عقب، ناپخته و بی‌تناسب با طراحی جلو به‌نظر می‌رسد. طول ساینا حدود 11 سانتی‌متر نسبت به تیبا بلندتر شده است، اما کماکان همان ویژگی مطلوب تیبا، یعنی کوتاهی محفظه موتور و پارک‌شدن راحت را دارد. از طرفی کاهش ارتفاع سپر عقب و جلو با زمین نسبت به تیبا موجب می‌شود مشکل رایج ریو در به زمین‌گیرکردن هنگام ورود و خروج از پارکینگ‌هایی که رمپ با شیب بالا دارند تا حدودی در ساینا هم دیده شود. ساینا از نظر طراحی داخلی نیز حرف زیادی برای گفتن ندارد. با این که نمایشگر مدرن‌تری (در مقایسه با تیبا) در وسط داشبورد تکامل‌یافته‌تر ساینا جا خوش کرده است، اما کماکان صفحه آمپر کوچک و ساده است و از این نظر می‌توان طراحی داشبورد پژو 405 را نسبت به ساینا بسیار پخته‌تر توصیف کرد. وضعیت درهای ساینا از نظر رگلاژ و نوع بسته شدن هم چندان مطلوب نیست و بخصوص در مورد درهای عقب شبیه تجربه‌ای که از پراید داریم، چند بار باید با در کلنجار بروید تا درست بسته شود. کیفیت کولر هم در تیبا و ساینا از نظر قدرت خنک‌کنندگی نسبت به پراید بهتر است، اما قدرت کولر در پژو 405 در کل وضع بهتری دارد.

در مجموع می‌توان گفت صندلی‌راحت‌تر، اتاق جادارتر و داشبورد کاربردی‌تر و تاحدودی باکیفیت‌تر پژو 405 در وضعیت بسیار بهتری نسبت به صندلی‌های خشک، اتاق کوچک و داشبورد مشکی و نقره‌ای ساینا قرار دارد.

تصمیم عاقلانه چیست؟

پژو 405 با این که واقعا دورانش به سر آمده، اما در مقایسه با ساینا کماکان ثابت می‌کند دود از کنده بلند می‌شود. هم سواری نرم‌تر و با ابهت‌تری دارد و هم برای رانندگی در جاده‌ها از شتاب مطلوب و وضع ایمنی بهتری برخوردار است. جاافتاده بودن این خودرو در بازار نیز شرایط خرید و فروش و تأمین قطعات و تعمیر آن را در دوردست‌ترین مناطق کشور تضمین می‌کند.

اما در این میان اگر تمایل به استفاده از خودرویی جمع و ‌جور با مصرف سوخت پایین و با طراحی به‌روزتری داشته باشید و قدرت موتور و تکان‌های خودرو برایتان اهمیت چندانی نداشته باشد، ساینا قطعا جوان سرحالی است که از نظر لذت رانندگی و هندلینگ در شرایط بهتری نسبت به تیبا قرار دارد.

ساینا کلا حدود دو میلیون تومان از پژو 405 ارزان‌تر است که با توجه به ویژگی‌هایش اگر حدود 23 میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شد، خریدش نسبت به پژو 405 ،30 میلیون‌ تومانی 30 ساله منطقی‌تر بود.

رقابت در محفظه موتور

همه آنچه تا اینجا گفته شد به یک طرف، وقتی درِ محفظه موتور دو خودرو را بالا می‌بریم و نگاهی به وضع موتور می‌اندازیم، قضاوت آسان‌تر می‌شود.در حال حاضر پژو 405 جی‌ال‌ایکس با موتور 1761 سی‌سی XU7JP/L3 و 405 اس‌ال‌ایکس با موتور 1587 سی‌سی TU5 به ترتیب قدرتی در حدود 100 و 108 اسب بخار برای این پیرمردهای فرانسوی‌الاصل تولید می‌کنند که قدرت نه‌چندان بالا و مطلوب، اما قابل قبول برای خودرویی خانوادگی با طیف وسیعی از کاربری‌ها در شرایط حال حاضر بازار خودروی کشور محسوب می‌شود، اما نکته منفی آن بویژه در مورد موتور XU7JP/L3، مصرف بالای بنزین در مقایسه با موتور TU5 و بویژه موتوری است که برای ساینا و تیبا عرضه می‌شود. به نظر می‌رسد ایران خودرو فعلا نقشه‌ای برای عرضه جعبه‌دنده اتوماتیک برای پژو 405 ندارد، اما سایپا با رونمایی از کوئیک، ظاهرا خواب و خیال شیرینی برای فروش واریته‌های متنوع از ساینا دیده است.

در سوی مقابل، موتور ساینا که همان موتور 1503 سی‌سی M15 تیباست، قدرتی به اندازه 87 اسب بخار تولید می‌کند که برای به حرکت درآوردن ساینا که فقط 50 کیلوگرم از پژو 405 سبک تر است، شاید کافی نباشد. در نتیجه شتابی که پشت فرمان 405 محسوس است، به هیچ وجه در رانندگی با ساینا احساس نمی‌شود. بعلاوه سر و صدای زیاد موتور تیبا هرچند در ساینا تا حدودی بهبود یافته است، اما کماکان در مقایسه با هر دو نوع موتور کم‌صداتر پژو 405 کم می‌آورد. به‌طوری که در تیبا و ساینا وقتی دور موتور از 3000 بالاتر می‌رود، باید خود را مهیای افزایش تصاعدی صدای موتور کنید.

تجهیزات جانبی

پژو 405 ‌اس ال ایکس: ترمز ضد قفل ABS و EBD،ترمز جلو دیسکی خنک شونده، ترمز عقب کاسه ای، کیسه هوای راننده و سرنشین، فرمان هیدرولیک، چراغ نقشه خوان، آینه‌های جانبی برقی، ایموبیلایزر، قفل مرکزی با ریموت رادیویی، کلید بازکن صندوق عقب از داخل اتاق، بلندگوی جلو، سیستم صوتی پیشرفته

سایپا ساینا :‌ دارای 2 ایربگ راننده و سرنشین جلو، ترمز ضدقفل ABS+ EBD، ایموبیلایزر، صفحه نمایشگر (MFD)، چراغ های جلو با قابلیت تنظیم ارتفاع، قفل مرکزی، صندلی عقب مجهز به نگهدارنده صندلی کودک ISOFIX

تجهیزات سفارشی: سنسور پارک دنده عقب، آینه ها با قابلیت تنظیم برقی، شیشه بالابر برقی عقب، سیستم تهویه مطبوع نیمه اتوماتیک

کاظم کوکرم