در حال حاضر پدیده تروریسم جدی‌ترین چالش و تهدید نظام بین‌الملل است. بررسی تاریخی نشان می‌دهد با فروپاشی نظام دوقطبی در دهه 90 میلادی، تروریسم بتدریج به یک مشکل جدی در نظام بین‌الملل تبدیل شد و تا قبل از آن با وجود اقدامات تروریستی در گوشه و کنار جهان، تروریسم یک مشکل جهانی و منطقه‌ای در نظام بین‌الملل نبود و هیچ‌گاه تا به این حد و اندازه در جهان گسترش نیافته بود.
کد خبر: ۱۰۰۷۱۰۹
مبارزه صادقانه ایران با تروریسم

بدون شک جهان از زمان پیدایش خود تا به امروز، هیچ گاه، شاهد وجود این همه گروه‌های تروریستی و انجام این همه اقدامات تروریستی، آن هم در یک زمان واحد نبوده و چنین وضعیتی در جهان بی‌سابقه است.

فروپاشی نظم دوقطبی و عدم جایگزینی یک نظم جدید در طول سه دهه گذشته، از یک طرف و از سوی دیگر رفتار دوگانه قدرت‌های بزرگ در برخورد با تروریسم و نادیده گرفتن آن در مواردی که ترور در راستای منافع آنها بوده و محکوم کردن آن در جایی که علیه منافع آنها بوده، ایجاد ابهام در مفهوم تروریسم و تروریست دانستن جنبش‌های آزادیبخش و تروریست ندانستن گروه‌های تروریستی که در راستای منافع قدرت‌های بزرگ و همفکران آنها عمل می‌کند، سوءاستفاده قدرت‌های منطقه‌ای در سال‌های اخیر بویژه در منطقه غرب آسیا برای پیشبرد اهداف مقطعی و زودگذر خود، برخی از علل و ریشه‌های رشد تروریسم در جهان در طول سال‌های گذشته بوده است.

علاوه بر اینها، برخی مسائل و تصمیمات و سیاست‌ها در دوره نظام دوقطبی، بسان آتش زیرخاکستر بود که به محض فروپاشی این نظام، زمینه را برای ایجاد و رشد گروه‌های تروریستی فراهم کرد. از جمله این سیاست‌های غلط، مداخله آمریکا در افغانستان و کمک به شکل‌گیری گروه‌های جهادی با هدف ضربه زدن به شوروی بود که بعد از فروپاشی نظام دوقطبی موجب شکل‌گیری طالبان و القاعده شد. همچنین عدم توسعه پایدار کشورهای در حال توسعه، سلطه کشورهای قدرتمند بر کشورهای ضعیف جنوب و سرخوردگی و ناامیدی مردم این کشورها در اثر فقر، توسعه‌نیافتگی و مواردی از این قبیل نیز موجب فراهم شدن زمینه بیشتر برای جذب افراد به گروه‌های تروریستی در جهان و تبدیل شدن تروریسم به اولین چالش جهانی شد.

شرایط موجود و عدم استقرار یک نظم جدید و در دوران گذار بودن نظام بین‌الملل، حاکی از آن است که این پدیده همچنان در طول سال‌های آینده تا زمانی که یک نظم مستقر در نظام بین‌الملل حاکم شود یا اراده همه کشورهای عضو جامعه بین‌المللی برای مقابله با این پدیده شوم، ادامه خواهد داشت.

ریشه‌های بین‌المللی تروریسم

در مجموع، می‌توان این موارد را به‌طور مشخص به عنوان ریشه‌های تروریسم در جهان نام برد: فروپاشی نظام دوقطبی و عدم استقرار یک نظم جدید مسلط در سطح جهانی، در گذار بودن نظام بین‌المللی، سوءاستفاده قدرت‌های بین‌المللی از تروریسم و گروه‌های تروریستی و جهادی و اتخاذ رفتار دوگانه و تبعیض‌آمیز برای مقابله با تروریسم در نظام بین‌الملل، عدم تعیین و تبیین دقیق مفهوم تروریسم و معیارهای آن در نظام بین‌الملل و باز بودن راه برای تقسیم تروریسم به تروریسم خوب و بد و سوءاستفاده از آن، وجود تروریسم دولتی رژیم صهیونیستی به عنوان یک عامل مشخص در جهت توسعه زمینه‌های رشد تروریسم در جهان، سوءاستفاده برخی قدرت‌های منطقه‌ای در سال‌های اخیر از گروه‌های جهادی و جهادیون برای اهداف مقطعی و زودگذر سیاسی خود، فقر، توسعه نیافتگی، تبعیض و ناامیدی در کشورهای در حال توسعه و به‌طور خاص در کشورهای اسلامی، وجود برخی زمینه‌ها و استعدادهای افراطی‌گری در میان نحله‌ها و مذاهب مختلف و جذب شدن افراد به گروه‌های افراطی.

این در حالی است که بدون تردید، جمهوری اسلامی ایران را باید صادق‌ترین کشور در مبارزه با تروریسم در جهان نامید. ایران از یک طرف بیشترین آسیب را از تروریسم متحمل شده و از طرفی بیشترین و خالصانه‌ترین اقدامات را در مبارزه با گروه‌های تروریستی در جهان انجام داده است. با این وجود، آمریکا و همفکران آن، بارها به متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به عنوان منبع تروریسم بودن در جهان اقدام نموده‌اند. امری که ناظر بر اتخاذ رویکرد دوگانه در نظام بین‌الملل برای مقابله با تروریسم است. رژیم‌هایی که خود به اقرار مسئولان دولتی خود، عامل شکل‌گیری گروه‌های تروریستی چون طالبان، القاعده و داعش بوده‌اند و با کشتن و ترور رهبران حماس و حزب‌الله و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران، اقدام به ترور یا پرورش گروه‌های تروریستی نموده‌اند، با متهم کردن ایران ضمن فرافکنی، براحتی قواعد و حقوق بین‌المللی و اخلاق بین‌المللی و اصول فطری و بشری مورد اتفاق جوامع بشری را به سخره می‌گیرند. این رژیم‌ها در جایی که منافع آنها اقتضا می‌کند براحتی اقدام به ترور نموده و گروه‌های تروریستی را به عنوان گروه‌های معارض یا مخالف دولت حاکم اعلام می‌نمایند و در جایی دیگر گروه‌ها و نهضت‌ها و جنبش‌های آزادیبخش چون حزب‌الله و حماس را گروه تروریستی می‌نامند.

فارغ از حیاتی بودن ریشه‌کنی ریشه‌های تروریسم برای رفع این پدیده از نظام بین‌الملل، تا زمانی که این دوگانگی رفتار در نظام بین‌الملل وجود داشته باشد، راهکارها برای رفع ترور و خشونت در نظام بین‌الملل راه به جایی نخواهد برد. کشورهای قدرتمند و بویژه کشورهای غربی باید دست از رویکرد دوگانه خود برداشته و با خودداری از تقسیم تروریسم به تروریسم خوب و بد، خالصانه برای رفع تروریسم وارد میدان عمل شده و در همکاری و تفاهمی واقعی با کشورهای دیگر برای ریشه‌کنی این پدیده شوم اقدام نمایند.

دکتر سید محمد ساداتی‌نژاد - رئیس گروه مطالعاتی اسلام و روابط بین‌الملل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه

ضمیمه جام سیاست

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها