چشم‌انداز روشن رسانه‌های مکتوب

امروزه حتی برخی مطالب که امکان انتشار در رسانه‌های مکتوب ندارد، در رسانه‌های نوین اجتماعی منتشر می‌شوند و همین قضیه، به تفهیم مباحث کمک خواهد کرد. بنابراین رسانه‌های مکتوب و الکترونیک مکمل هم رفتار می‌کنند، نه این‌که در راستای حذف یکدیگر باشند.

در مجموع رسانه‌های مکتوب چشم‌انداز ناامیدکننده‌ای ندارد، مگر وقتی تلویزیون آمد، سینما حذف شد؟ مسلما این اتفاق نیفتاد و تلویزیون همچنان جایگاه خودش را حفظ کرد. به همین دلیل رسانه‌های غیرمکتوب جدید، رسانه‌های مکتوب را از دور خارج نکرده‌اند.

در کشورهای دیگر مطبوعات هنوز جایگاه ارزشمندی داشته و کسانی که می‌خواهند اخبار مستند و موثق را به لحاظ منبع و اعتبار دریافت کنند، حتما در وهله اول به مطبوعات نوشتاری مراجعه می‌کنند و بعد رسانه‌های مجازی. ضمن این‌که خوانندگان کلاسیک مطبوعات درصدد هستند و پافشاری می‌کنند تا جایگاه مطبوعات از بین نرود.

رسانه‌های جدید هیچ خطری برای رسانه‌های قدیمی نیستند. البته گرچه نظر برخی منتقدان خلاف این موضوع بوده، اما من اعتقاد دارم هنوز مطبوعات از جایگاه خوب و ویژه‌ای برخوردار است

به نظرم صاحبان رسانه‌های مکتوب باید تلاش کنند کیفیت کارشان را بالا ببرند. در این صورت خوانندگان هم افزایش خواهند یافت. از سوی دیگر با افزایش مخاطبان، میزان جلب آگهی هم بالا می‌رود و به لحاظ اقتصادی هم برای صاحبان روزنامه‌ها منفعتی کسب می‌شود و حیاتشان ادامه پیدا می‌کند و از صحنه حذف نمی‌شوند. البته طبیعی است که روزنامه‌های بی‌کیفیت به مرور از صحنه حذف شود، اما بدون تردید روزنامه‌هایی چون لوموند، نیویورک تایمز، گاردین و... از دور خارج نخواهد شد.

متاسفانه تعداد روزنامه‌های باکیفیت در کشور ما کم است و فقط شاهد هستیم که برخی برای کسب قدرت و رسیدن به نان و نوا رسانه‌های مکتوب را منتشر می‌کنند، بدون این‌که به کیفیت توجهی داشته باشند. اگر می‌خواهیم از صحنه حذف نشویم، باید کیفیت را بالا ببریم؛ زیرا گاهی شاهد توهم خوداستغنایی در روزنامه‌نگاران هستیم. یعنی روزنامه‌نگاران از ده سال پیش تا به امروز از همان سبک‌های قدیمی که یاد گرفته‌اند، پیروی می‌کنند و به خیال خودشان نیاز به آموزش ندارند. درحالی که در کشورهای پیشرفته همه‌ساله سردبیران و مسئولان، آموزش‌های کوتاه‌مدت به‌روز می‌بینند تا با تکنیک‌های تازه آشنا شوند، اما در کشور ما معمولا این افراد مسئول حاضر نیستند در کلاس‌ها شرکت کنند و اطلاعاتشان را به‌روز کنند.

لازم است سواد رسانه‌ای میان مدیر مسئولان و گردانندگان رسانه‌های مکتوب افزایش یابد تا این افراد بتوانند تهدیدهای رسانه‌های غیرمکتوب و مجازی را به فرصت تبدیل کنند و از این طریق ماندگار شوند. از سوی دیگر ما براساس سلایق و نیازهای مخاطبان باید نظرسنجی کنیم و نگاهمان را گسترش دهیم تا گرفتار افت کیفیت یا حذف نشویم.

دکتر عباس اسدی

استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی