نمایشگاه‌های صنایع‌دستی بدون برنامه، بدون تبلیغات

به گزارش جام‌جم، حوزه صنایع‌دستی، میراث فرهنگی و گردشگری بویژه بخش صنایع‌دستی کشورمان که از زیبایی، منحصر به فردی و تنوع بسیار برخوردار است، در صورتی می‌تواند سهم بسزایی در اشتغالزایی، تولید ملی و درآمدزایی داشته باشد که بازار فروش خوبی برای آن فراهم شود.

یکی از بهترین و سریع‌ترین راه‌های بازاریابی و جذب مخاطب و خریدار، برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی است که می‌تواند محلی برای ارتباط با مردم و مشتریان، معرفی این صنعت و محصولات آن و درنهایت فروش خوب باشد. یکی از اقدامات در راستای این تلاش، برگزاری نمایشگاه‌های متعدد بین‌المللی، ملی و استانی بویژه در حوزه صنایع‌دستی است.

نمایشگاه‌های کم‌ثمر

اما نکته اینجاست که برگزاری نمایشگاه‌های متعدد، متوالی، بدون برنامه‌ریزی چندوجهی زمانی، مکانی و موقعیتی و بدون تبلیغات و اعلام قبلی، نمی‌تواند مثمرثمر باشد یا این‌که تاثیر منفی و معکوس خواهد داشت و به نوعی هدررفت سرمایه و هزینه دولت و بخش خصوصی و تولیدکنندگان محسوب می‌شود.

به طور مثال در حوزه صنایع‌دستی و فقط طی چند ماه اخیر چند نمایشگاه در پایتخت برپا شده است که گرچه به لحاظ ارائه آمار و بیلان کاری می‌تواند جالب توجه باشد، اما درعمل شاهد بهره‌وری چندانی از آنها نبودیم.

یکی از این نمایشگاه‌ها، نمایشگاه صنایع‌دستی ایران ویژه همسران سفرای مقیم ایران بود که به دلیل تقارن نمایشگاه با تعطیلات ژانویه و ایام کریسمس و البته برنامه‌ریزی نامناسب و محاسبه نکردن این مولفه زمانی بدیهی، تنها چهار همسر سفیر در این مراسم حضور یافتند و بقیه همسران سفرا به کشورهای خودشان سفر کرده بودند. دیگر نمایشگاه صنایع‌دستی در 18 تا 21 بهمن و در حاشیه دهمین نمایشگاه گردشگری برگزار شد که با اعتراض شدید شرکت‌کنندگان این نمایشگاه مواجه شد که حتی نتوانسته بودند هزینه غرفه خود را دربیاورند. آخرین نمایشگاه نیز پس از چهار روز برگزاری در نمایشگاه بین‌المللی پایتخت، دیروز پایان یافت.

تقریبا تمام شرکت‌کنندگان نمایشگاه مورخه 18 تا 21 بهمن در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم، از برنامه‌ریزی نامناسب برای ایام و ساعت کار نمایشگاه، نبود تبلیغات، بی‌اطلاعی مردم و درنهایت نبود مشتری و متضرر شدن در نمایشگاه گلایه‌مند بودند. شرکت‌کنندگان و فروشندگان در نمایشگاه چند روز گذشته نیز گرچه فروش به نسبت بهتری از نمایشگاه قبل داشتند، اما باز به‌دلیل تاریخ برگزاری نمایشگاه (که روزهای طلایی فروش یعنی پنجشنبه و جمعه در اولین روزهای نمایشگاه و در بی‌اطلاعی مردم بود) و همچنین ساعات نمایشگاه (8 صبح تا 16) که استقبال و فروش رابه‌ خاطر فرصت نکردن مردم برای بازدید، بشدت کاهش داده بود، چندان راضی به نظر نمی‌رسیدند.

این نمونه‌ها نشان می‌دهد گرچه نفس برگزاری نمایشگاه‌های متعدد آن هم در کلانشهر 12 میلیونی تهران می‌تواند مفید باشد، اما نبود برنامه‌ریزی مناسب برای ایام و ساعات نمایشگاه و نبود تبلیغات کافی، از بار سوددهی و بهره وری نمایشگاه‌ها بشدت کاسته است.

نمایشگاه، بدون برنامه‌ریزی هیچ است

در همین زمینه دکتر احمد روستا، استاد دانشگاه شهید بهشتی و کارشناسی بازاریابی معتقد است: نمایشگاه اگر مبتنی بر برنامه‌ریزی مناسب و اجرای صحیح نباشد به هیچ وجه به ارزش‌های مورد نظر در برگزاری نمایشگاه دست پیدا نخواهد کرد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: متاسفانه در ایران بیش از آنچه به نقش نمایشگاه به عنوان یک عامل ارتباطی فکر کنیم، شاهد برگزاری نوعی از نمایشگاه‌های متوالی و دور از محتوا و مدیریت مناسب هستیم.

وی تصریح می‌کند: عدم دستیابی به اهداف حضور در نمایشگاه‌ها باعث دلسردی شرکت‌کنندگان شده و تعدد نمایشگاه‌ها نیز اثر واقعی حضور در نمایشگاه را کاهش می‌دهد. تعدد و پراکندگی نمایشگاه‌های صنایع‌دستی، میراث فرهنگی و گردشگری حاکی از آن است که تمرکز لازم برای برگزاری یک رویداد منسجم ملی در این خصوص وجودندارد و لذا برندسازی هم صورت نمی‌گیرد. در حالی که نمایشگاه‌های صنوفی چون کتاب، خودرو، تلکام، نفت وگاز و پتروشیمی و حتی شیرینی و شکلات و مبلمان با مدل متمرکز تاکنون بسیار موفق بوده و جای خود را در کشور باز کرده است. لذا به نظر می‌رسد سازمان صنایع دستی میراث فرهنگی و گردشگری باید با جمع کردن بودجه خود و با برنامه‌ریزی از یک‌ سال قبل، نمایشگاهی قوی و موثر برگزار کرده و نمایشگاه‌های پراکنده استانی را نیز در فصول گردشگرپذیر برپا کند.

برنامه‌ریزی جدید نمایشگاهی

پویا محمودیان، مدیرکل دفتر صادرات و بازرگانی معاونت صنایع دستی کشور معتقد است که نه‌تنها تعداد نمایشگاه‌های صنایع دستی در کشور زیاد نیست، بلکه طبق تئوری دسترسی، باید شرایطی را از طریق برگزاری نمایشگا‌ه‌های متعدد فراهم کرد که محصولات صنایع دستی در دسترس همه مردم قرار گیرد.

وی با بیان این که تاکنون هر ساله فقط شاهد برگزاری یک نمایشگاه ملی و بین‌المللی در خردادماه در پایتخت بوده‌ایم، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: مشاهده رضایت‌مندی صنعتگران و هنرمندان، رشد فروش و کشش بازار در نمایشگاه خرداد امسال باعث شد که تصمیم به برپایی نمایشگاهی دیگر در آستانه نوروز بگیریم که با استقبال و رضایت نسبی صنعتگران و فروشندگان و همچنین مشتریان مواجه شد.

محمودیان در عین حال مواردی همچون سرما و برفی بودن هوا و همچنین روزها و ساعات نه‌‌چندان مناسب برگزاری نمایشگاه اخیر صنایع‌دستی را ازجمله عوامل کاهش‌دهنده بازدیدکنندگان از نمایشگاه عنوان کرده و یادآور می‌شود تلاش بر این است که با یک برنامه‌ریزی درست و تبلیغات مناسب، تمام موانع بازدارنده رونق نمایشگاه صنایع دستی در سال آینده را از میان برداریم.

فاطمه مرادزاده