بانی نمایشگاه: سازمان تخصصی برای مد و لباس می‌خواهیم

با مینا افروزی که تاکنون طراحی لباس چند فیلم را برعهده داشته و طراح لباس چند چهره شناخته شده تلویزیون و سینما از جمله علی ضیا مجری تلویزیون است، درباره این نمایشگاه و لباس دفاع مقدس گفت‌وگو کردیم.

چه شد که به فکر برپایی این نمایشگاه افتادید؟

در طراحی مد و لباس ما دو حوزه داریم؛ یکی حوزه هنری و دیگری حوزه کاربردی. حوزه کاربردی به تولید انبوه لباس با توجه به نیاز بازار برمی‌گردد، ولی حوزه دیگر که باید به آن جدی‌تر نگاه کرد طراحی لباس از بعد هنری است که با موضوع و فرهنگ‌سازی سر و کار دارد. سه سال پیش من نمایشگاه مد و لباسی برگزار کردم با موضوع «هنر معماری باستان در پوشش تهران مدرن»؛ تهران مدرن کنایه از تهرانی است که به سمت مدرنیته بی‌هویت غربی می‌رود.

ازسوی دیگر، در هنرهای دیگر مانند سینما، تئاتر، موسیقی و ... آثار زیادی درباره دفاع مقدس خلق شده است. اما در حوزه مد و لباس که از بعد هنری زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار می‌گیرد، کاری در این زمینه صورت نگرفته بود. برای همین با تعدادی از همکارنم تصمیم گرفتیم این نمایشگاه را برگزار کنیم.

شما دوران دفاع مقدس را تجربه نکردید. چگونه لباس‌هایی با مضامین دفاع مقدس طراحی می‌کنید؟

من زمانی به دنیا آمدم که جنگ تمام شد. با این‌که نه دوران جنگ تحمیلی را دیده‌ام و نه از خانواده شهدا هستم، ولی به موضوع دفاع مقدس و مفاهیم آن علاقه دارم. من در این نمایشگاه نمی‌خواستم یک جنگ را نشان بدهم بلکه نشان دادن مظلومیت و جنگی که به ما تحمیل شد هدف من بود. لباس دفاع مقدس تن‌پوش جنگ نیست، بلکه نشانه‌ای از حفظ و پاسداری از ارزش‌ها و نماد صلح و وصال است.

از سوی دیگر، برخی از هنرمندانی که امروز فیلم یا نمایشی با موضوع دفاع مقدس می‌سازند نیز هم سن و سالان من هستند و این دوران را ندیده‌اند ولی با پژوهش و تحقیق اثرشان را تولید می‌کنند.

طرح‌های شما قابلیت کاربردی شدن و تولید انبوه را دارد؟

تمام لباس‌های نخستین نمایشگاه دفاع مقدس کاربردی شده است و ما آنها را به مرحله تولید رسانده‌ایم. ولی برخی از این لباس‌ها جنبه نمایشی دارند. برای مثال روی یکی از لباس‌ها بخشی از وصیت‌نامه شهید چمران را کار کرده‌ایم.

چرا این لباس‌ها را تولید نمی‌کنید؟ چه ایرادی دارد که وصیت‌نامه شهید چمران روی لباس یک جوان باشد؟

به دلیل وجود نام مقدس «الله» این کار امکان‌پذیر نیست. سال گذشته هم لباسی داشتیم که ترجمه آیه شریفه « اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّه ... » «مسلمانان به ریسمان الهی چنگ بزنید و از تفرقه بپرهیزید» را روی آن کار کرده بودیم. این لباس تنها برای نمایش است و آن را برای تولید و فروش نمی‌گذاریم.

پس چگونه امکان فرهنگ‌سازی از طریق این لباس‌ها فراهم می‌شود وقتی تنها عده محدودی در نمایشگاه آن را مشاهده می‌کنند؟

ما از طراحان دیگر و تولیدکنندگان دعوت می‌کنیم تا از نمایشگاه بازدید و از طرح‌ها و ایده‌های ما الگوبرداری کنند، نه این‌که کل لباس را به همان شکل تولید کنند. اما لباس‌هایی هم داریم که امکان تولید انبوه آن فراهم است، مانند لباسی که جمله «خرمشهر آزاد شد» بر آن نوشته شده است.

چرا این لباس‌ها نمی‌توانند موج ایجاد کنند و ما شاهد تولید انبوه آنها نیستیم؟ حتی طرح‌هایی که هر سال به عنوان برگزیدگان جشنواره مد و لباس فجر اعلام می‌شوند در جامعه نمود ندارد. در حالی‌که می‌بینیم لباسی با یک جمله لاتین بسرعت تکثیر می‌شود و محبوبیت پیدا می‌کند.

دلیل به وجود آمدن این موج‌ها فقر فرهنگی است. ما در حوزه مد و لباس فرهنگ‌سازی نکردیم. طراحان لباس به تنهایی نمی‌توانند فرهنگ‌سازی کنند. باید یک کمپین بوجود آید یا دولت پای کار باشد. ما در دولت سازمانی نداریم که به صورت تخصصی بر مد و لباس متمرکز باشد.

پس وظیفه کارگروه ساماندهی مد و لباس که وابسته به وزارت ارشاد است، چیست؟

آنها حمایت می‌کنند و قدرت تأثیرگذاری ندارند. اگر اقدامات آنها مؤثر بود نباید تابستان امسال شاهد فراگیر شدن مانتوهایی با جملات لاتین باشیم.

به نظر شما در کوتاه‌مدت هم می‌توان فرهنگ‌سازی کرد؟

بله، همان‌طور که این مانتوها یک‌شبه در حوزه مد و لباس به یک جریان تبدیل شدند، ما هم از این طرف می‌توانیم با تکیه بر ارزش‌های خودمان جریان‌سازی کنیم.

چگونه...؟

ببینید آن مانتو در مترو به قیمت 15 هزار تومان فروخته می‌شد. در نتیجه امکان خرید آن برای مردم ممکن بود. اگر ما هم شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که هزیه تولید لباس‌هایمان ارزان تمام شود، قطعا مردم توان خرید آن را خواهند داشت.

چگونه آنها می‌توانند لباسشان را 15 هزار تومان بفروشند و سود کنند، ولی شما نمی‌توانید؟ آیا دولت از آنها حمایت می‌کند؟

نه، حمایت دولت پشت‌شان نیست. ولی تولیدکنندگان به فروش و سود خودشان فکر می‌کنند و بر چیزی سرمایه‌گذاری می‌کنند که سودش تضمین شده باشد. کسی از ما حمایت نمی‌کند. من چند بار برگزیده جشنواره‌های مختلف مد و لباس شده‌ام؛ ولی هیچ سازمان و نهاد دولتی و خصوصی از طرح‌های من حمایت نمی‌کند. به نظرم وزارت ارشاد و دستگاه‌های مرتبط در این زمینه کم‌کاری می‌کنند و به حوزه مد و لباس بی‌توجه‌اند.

کمیل انتظاری

فرهنگ و هنر