سرگردانی فرانسوی‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری

امروز پس از پنج سال باز مردم ناراضی و اوضاع اقتصادی و اجتماعی نابسامان است. در حالی که احزاب و شخصیت‌های سیاسی در حال سبک و سنگین کردن اوضاع هستند، نامزدهای پست ریاست جمهوری تا حدی مشخص شده‌اند.

اولاند که دیگر شانسی برای خود متصور نبود اعلام کرد قصد نامزد کردن خود را ندارد. دوست و همکار چپگرای من دیدیه گازانیدو استاد مردم‌شناسی سیاسی در دانشگاه پاریس هم بر این باور است که فاتحه چپ در فرانسه خوانده شده و مردم به دنبال چیز جدیدی می‌گردند که نه در راست سنتی وجود دارد و نه در چپ.

دراین میان جبهه راست از سه نفر داوطلب خود یعنی سارکوزی، آلن ژوپه و فیون، سومی را انتخاب کرد در حالی که بسیاری از سیاستمداران، ژوپه را لایق تر می‌دانستند. اما راست میانه فرانسه با چالش جدی از سوی راست افراطی روبه‌روست که معلوم نیست فیون کاتولیک و محافظه کار بتواند از پس آن برآید. زیرا مساله بیکاری همراه با بحران پناهجویی و بمبگذاری‌های خونین در پاریس و شهرهای دیگر عده زیادتری را به سوی راست افراطی سوق داده است.

درعین حال شکاف پدر و دختر در رهبری جبهه ملی یعنی ژان ماری لوپن و دخترش همراه با پیدایش گرایش‌های مختلف مثل طرفداران یهودیان و یهودی ستیزان شانس پیروزی نهایی را ازاین حزب می‌گیرد.

اما دو شخصیت دیگر هم برای ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرده‌اند که ستاره اقبال یکی از آنها درخشان‌تر است.

یکی ژان لوک ملانشون با صبغه چپ که بیشتر به خاطر طرح آلترموندیالیسمش مشهور است یعنی جهانی شدن به سبک دیگر و دیگری ماکرون که مدتی وزیر بود و گرایش راست دارد.

ماکرون ظاهرا حرف‌هایی زده که به مذاق جوانان خوش آمده است و مطرح شدنش خواب از چشم فیون، که فکر می‌کرد انتخابش حتمی است، ربوده. ماکرون که خود نسبتا جوان است و دهه چهارم زندگی‌اش را پشت سر می‌گذارد، خواهان تجدیدنظر در بسیاری از قوانین همراه با مبارزه با فساد و منادی شعارهایی است که به مذاق جوانان خوش می‌آید.

در مجموع و بر پایه داده‌های امروز می‌توان نتیجه گرفت که ریاست‌جمهوری فرانسه در دست یکی از این دو نفر یعنی فیون یا ماکرون قرار خواهد گرفت. ولی هیچ کدام قادر نخواهند بود زخم‌هایی را که بر پیکر فرانسه و فرانسوی‌ها وارد شده است التیام بخشند.

امروز بحران در اروپا منطقه‌ای شده و ممکن است به یک انقلاب آرام منطقه‌ای هم منجر شود. زیرا از زمانی که برلوسکنی در سال 1991 برنده انتخابات ایتالیا شد، زنگ خطر برای دموکراسی‌های اروپایی به صدا درآمد و گرایش به راستگرایان ناشناخته در همه کشورهای اروپایی مشاهده می‌شود. ولی به نظر ما این راست‌گرایی هم با سرخوردگی روبه‌رو خواهد شد و آن گاه نوبت به چپ‌گرایی شاید از نوع افراطی آن خواهد رسید. زیرا جهانی شدن دنیا را به دو طبقه اقلیت ثروتمند و اکثریت فقیر تقسیم کرده است.

طبیعی است که کم‌درآمدها ابتدا به شعارهای پوپولیستی گوش فرا دهند و وقتی سرخورده شدند، گرایش به چپ را آغاز کنند. ممکن است برای مدتی ثروتمندان راستگرا هم برای حفظ امتیازات خود دست به خشونت بزنند ولی اکثریت از آن گروه‌های کم‌درآمد است. متاسفانه تا یک نظم جدید، که با عدالت بیشتری همراه باشد، جهان شاهد جنگ‌ها و خشونت‌های زیادی خواهد بود.

دکتر احمد نقیب‌زاده - استاد دانشگاه تهران