همتی برای بخشش نوجوانان قاتل

در حالی که داشت به همه اینها فکر می‌کرد، با همکارش سر چای دم کردن بحثش شد و به هم پریدند. دعوای لفظی بالا گرفت و کار به زد و خورد رسید. هیچ‌کس نفهمید چطور شد. به خودش که آمد، قیچی برش را زده بود آنجا که نباید. همکار جوانش تا رسیدن آمبولانس بر اثر ضربه به سر، مرگ مغزی شد و از دست رفت. هنوز 17 سالش نشده بود که زندگی آخرین ضربه را با تمام توان به او زد. 10 سال از روزی که خودش را به عنوان قاتل به پلیس معرفی کرد، می‌گذرد. حالا نوجوان آن روزها مردی 27 ساله است که هر روزش را از سال 85 تا حال در انتظار اعدام و مرگ گذرانده است ‌10 سالی که بی‌آن که بخواهد به بدترین شکل ممکن تباه شده بود، ولی باعث شد زندگی را بیشتر دوست داشته باشد و آن را بخواهد. خانواده مقتول، پس از 10 سال با دریافت 190 میلیون دیه حاضر به بخشش هستند. 190 میلیونی که خانواده‌اش فقط توانسته بودند 35 میلیون آن را تهیه کنند. 18 میلیون هم کمک مردمی بوده و نوجوان آن روزها و جوان این روزها، نگاه امیدوارش را به کمک‌های بی‌دریغ مردم دوخته است؛ نگاهی که دیگر وقتی برای تلف کردن ندارد و اگر دیر بجنبیم، بعد از محرم و صفر همین امسال خشک می‌شود.

همان‌طور که گفته شد، بجز 35 میلیونی که خانواده تهیه کرده‌اند 18 میلیون هم از طریق کمک‌های مردمی تهیه شده است؛ کمک‌هایی که به همت جمعیت امام علی(ع)، در آیین طفلان مسلم، جمع‌آوری شده است. جمعیت امام علی(ع) سال هاست قصد دارد با الگو قرار دادن خط‌‌مشی مولا علی(ع) در جهت بهبود آسیب‌های اجتماعی فعالیت کند و هر سال در ماه محرم آیین طفلان مسلم را به یاد کودکان مظلوم حضرت مسلم برگزار می‌کند. این سازمان مردم‌نهاد که با کمک خیرین و مردم، راه خود را ادامه می‌دهد از محرم سال 1385 تاکنون توانسته 26 نفر از محکومان اعدام را که قبل از 18 سالگی مرتکب قتل شده‌اند، از اعدام نجات دهد.

نحوه انتخاب مددجویان

مرتضی کی منش، از نیروهای جوان و فعال جمعیت امام علی(ع) در گفت‌وگو با جام‌جم در باره آیین طفلان مسلم گفت: در جامعه ما این بچه‌ها در معرض معضلات اجتماعی بسیار هستند و خشونت، عادی‌‌ترین رفتار آنها در زندگی است، مثل آب خوردن. او در ادامه گفت: فقر، اعتیاد، بیکاری و خانواده حلقه‌هایی هستند که آنها را به ضربه نهایی قتل می‌رسانند، اما اینها دلیل نمی‌شود که سهم خود بچه‌ها را نادیده بگیریم، منتها سهم عوامل بیرونی بیشتر است. این بچه‌ها باید درست هدایت شوند و به آنها کمک کرد، همان طور که حر توسط امام حسین(ع) هدایت شد.

کی‌منش درباره نحوه گزینش افراد توضیح داد: ما به زندان‌های مختلف ایران سر می‌زنیم. روند کار به این صورت است که خانواده‌ها با ما تماس می‌گیرند و درخواست کمک می‌کنند. بعد ما اتفاق پیش آمده و شرایط کسی که مرتکب قتل شده و خانواده‌اش را از جهات مختلف مثل وضعیت اخلاقی و معیشتی، بررسی می‌کنیم. پس از آن ضمن هماهنگی با مراجع قضایی، روند صلح را با خانواده مقتول آغاز می‌کنیم. به درخواست خانواده از مراجع قضایی اجازه‌نامه می‌گیریم که با اطلاع مراجع روند رضایت و بخشش طی شود. اگر خانواده مقتول راضی به بخشش شوند، در مرحله بعدی وضعیت خانواده زندانی بررسی می‌شود و اگر خانواده‌ای از نظر مالی ناتوان باشد، تحت پوشش قرار می‌گیرد و برای جمع‌آوری دیه اقدامات لازم صورت می‌گیرد. در این میان ارتباطی که خود بچه با مددکاران برقرار می‌کند و نحوه برخوردش با اعدام و دیه بسیار مهم است.

وی افزود: مرحله بعدی ارتباط با خانواده مقتول است. شاید جالب باشد بدانید که بسیاری از خانواده‌ها از روی میل و رغبت نیست که اعدام می‌کنند، بلکه به خاطر فشار و آزار اطرافیانی است که بخشش در ازای دیه را نوعی فروختن خون، تلقی می‌کنند. ما سعی می‌کنیم خانواده‌های مقتولان را در این زمینه کمک کنیم تا فشار کمتری تحمل کنند.

کی‌منش در باره آیین طفلان مسلم گفت: این مراسم از 10 روز قبل از محرم شروع می‌شود و تا اربعین ادامه دارد. ما کمک‌های خیلی ریز داریم تا کمک‌های خیلی بزرگ، ‌ولی عمدتا کمک‌های مردمی از اقشار متوسط و فرهنگیان و دانشگاهیان صورت می‌گیرد که برای ما این امر بسیار ارزشمند است.

چالش تخته سیاه

مرتضی کی‌منش درباره رسم جدیدی که جمعیت برای آیین طفلان مسلم تعریف کرده است، گفت: چالشی درست کرده ایم به عنوان چالش تخته سیاه. این چالش به این صورت است که از افرادی که دارای محبوبیت بین مردم هستند و نیز از همه افرادی که مهارت و دانشی برای آموزش دارند، دعوت می‌کنیم که کارگاه آموزشی یکروزه یا هر طور صلاح می‌دانند، در حوزه‌ای که مهارت دارند برگزار کنند و هزینه آن را به طفلان مسلم اختصاص دهند. از همین جا از همه دوستان می‌خواهیم به این چالش بپیوندند و همراه طفلان مسلم باشند.

نکته آخر

گروه حوادث روزنامه جام‌جم از همه هموطنان دعوت می‌کند تا به نجات این جوانان که از روی ندانم‌کاری دست به خطایی زده‌اند و حالا پشیمان هستند، بشتابند و بذر امید به زندگی بهتر را در دل این افراد بکارند. افرادی که توانایی و قصد کمک دارند برای هماهنگی می‌توانند با شماره 88930816 ـ 021 تماس بگیرند.

قاتلی که طلاساز شد

سپیده دهقانی، کارشناس مددکاری و از اعضای جمعیت امام علی(ع) است که در مورد جزئیات پرونده رضا (نام مستعار) که در ابتدای گزارش آمد با جام‌جم همکاری کرده است. او در باره یکی دیگر از مددجوهای جمعیت با نام مستعار احمد گفت: احمد در هفده سالگی مرتکب قتل شده و الان پس از گذشت چهار سال از آن ماجرا خانواده مقتول راضی به بخشش شده‌اند که در حال جمع‌آوری مابقی مبلغ مدنظر اولیای‌دم برای دیه هستیم، اما چون کمک‌های مردمی برای احمد نسبتا بهتر بوده ، فعلا روی مورد رضا که ده سال است در زندان است، تمرکز بیشتری کرده‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: از سال 85 که این طرح اجرا شد برای 25 نفر رضایت گرفته شد. برای یک نفر هم از طریق ماده 91 اقدام حقوقی انجام گرفت و او هم از مجازات قصاص نجات یافت.

دهقانی تاکید کرد: این طرح فقط برای نوجوانان زیر 18 سال است که مرتکب قتل شده‌اند. خانواده‌هایی که درخواست کمک دارند باید با جمعیت امام علی (ع) تماس بگیرند تا شرایط آنها بررسی شود. در حال حاضر حدود 60 پرونده در حال پیگیری داریم و سالانه پرونده چهار تا ده نفر با کمک خیرین به نتیجه می‌رسد.

وی درباره تلاش برای کاهش دیه قربانیان نیز گفت: اغلب اولیای دم دیه قانونی را می‌خواهند و نمی‌شود از آنها درخواست کرد که کمتر شود. اگر مبلغ دیه را بالاتر مشخص کنند برای کاهش آن با اولیای دم وارد مذاکره می‌شویم.

وی به سرگذشت جالب یکی از نوجوانان قاتل پس از آزادی اشاره کرد و گفت: مرد طلافروشی دیه مقتول را پرداخت کرد و پسر نوجوان پس از آزادی نزد او رفت و کار در مغازه مرد خیر را آغاز کرد. در حال حاضر اعدامی نجات‌یافته ازدواج کرده و صاحب فرزند شده است. او که استاد طلاسازی شده، می‌خواهد برای نوجوانان نجات‌یافته کلاس آموزشی بگذارد.

مریم آقایی

جام جم