در دیدار با قطر می‌توانستیم جنتلمنانه خسته نباشید بگوییم،جنجال راه انداختیم که چه شود!

تیم داوری که فینال فوتبال المپیک بین دو تیم برزیل و آلمان را کم‌اشتباه قضاوت کرد و مایه افتخار فوتبال و ورزش ایران شد.

گفت‌وگوی صمیمی ما با تیم داوری دربی که البته به لحاظ قانونی با محدودیت اظهارنظر درباره بازی مواجه بودند، خواندنی است.

‌ آقای فغانی قضاوت در دربی چگونه بود؟

به لحاظ قانونی داوران نمی‌توانند درباره داوری صحبت کنند و این کارشناسان هستند که باید به ارزیابی کار داوران بپردازند.

‌ و کارشناسان نمره قبولی را به قضاوت شما دادند.

کارشناسان لطف داشتند خوشبختانه در این بازی تیم‌ها همکاری داشتند و هیچ‌گونه درگیری غیرحرفه‌ای ندیدیم. از طرفی تصمیمات ما مورد پذیرش مربیان و بازیکنان قرار گرفت چه درست چه نادرست. چرا که به هر حال در جریان هر قضاوتی، اشتباه هم وجود دارد.

پیش از دربی یک افتخار بزرگ برای داوری ایران رقم خورد و آن انتخاب تیم شما به عنوان تیم داوری فینال المپیک بود، آن هم در شرایطی که در داخل کشور فشار روانی زیادی روی شما و کلا داوران وجود دارد. فضا چگونه بود؟

با فشار روانی درون فوتبال ایران غربیه نیستیم و در مقاطع مختلف به دلیل سطح بالای انتظار، هم برخوردهای مثبت دیدیم و هم فشار روانی منفی را تحمل کردیم. در این میان می‌دانیم که چگونه باید روی کارمان تمرکز کنیم. همان طور که برای قضاوت‌های خارج از کشور وقت می‌گذاریم در داخل کشور نیز همین طور هستیم. شرایط روانی و فضایی که برای داوران شکل می‌گیرد جدای از شرایط جامعه نیست و برمی‌گردد به فرهنگی که در ورزش و همه کشور حاکم است. بعضا در فضای مجازی هم می‌بینیم که برای خیلی‌ها مشکل درست می‌شود. اما ما سعی می‌کنیم روی کارمان تمرکز داشته باشیم. از انتقادات سازنده استفاده می‌کنیم و آن انتقادی هم که مخرب است، نشنیده می‌گیریم. نه با تعریف‌ها مغرور می‌شویم و نه با تخریب‌ها مایوس.

تصور می‌شود که شما در رقابت‌های خارج از کشور با اعتماد به نفس بالایی سوت می‌زنید و در داخل کشور به خاطر همین فشارها و بار روانی که وجود دارد کمی محتاط‌تر عمل می‌کنید. خودتان چه فکر می‌کنید؟

در ایران شرایط سنگینی بعد از بازی‌ها شکل می‌گیرد و جوی که حاکم می‌شود ریشه در پرداختن بیش از حد رسانه‌ها به اشتباهات داوری دارد. این کار فشار روانی بر داوران ایجاد می‌کند؛ اما در خارج از کشور چنین فضایی وجود ندارد. بارها دیده‌ایم حتی تیم‌های بزرگ وقتی از اشتباه داوری متضرر می‌شوند جنجال به‌پا نمی‌کنند و می‌گویند باید روی بازی‌های بعد تمرکز کنیم. باید پذیرفت که داور هم انسان است و اشتباه می‌کند؛ اما بعضی رسانه‌ها که تمایل به یک تیم خاص دارند خیلی اذیت می‌کنند و این فضا برای ما عذاب‌آور است.

این فشار روانی روی تصمیمات شما تاثیر می‌گذارد؟

نه، چون به این شرایط عادت کرده و یاد گرفته‌ایم چگونه تمرکز کنیم تا کارمان کم‌اشتباه‌تر شود.

چند وقت است که این تیم سه نفره داوری با هم کار می‌کنید؟

من، سخندان و کامرانی‌فر از 2011 با هم تیم شدیم و در 2014 من و کامرانی‌فر به عنوان ذخیره رفتیم جام‌جهانی. از سال 2015 که کامرانی‌فر با مشکل معده مواجه شد و نتوانست ادامه بدهد، آقای ابوالفضلی جانشین او شد و در نهایت از 2015 آقای منصوری جایگزین ابوالفضلی شد و تیم فعلی دو سال است شکل گرفته.

در این دو سالی که با هم کار کرده‌اید، شده از اشتباهات همدیگر برآشفته شوید؟

بالاخره پیش می‌آید. چون اگر یک‌ نفرمان مرتکب اشتباه شود، کل تیم ما زیر سوال می‌رود.

منظور ما حین بازی است.

در بازی نه این طور نیست. بیشتر سعی می‌کنیم همدیگر را تشویق کنیم، چون همه ما می‌دانیم اشتباه اجتناب‌ناپذیر است در نتیجه سعی می‌کنیم همدیگر را تشویق کنیم تا کار بهتر پیش برود. اما بعد از بازی بله گاهی از همدیگر عصبانی می‌شویم. در نهایت به یک جمع‌بندی می‌رسیم.

این صحبت‌ها چطور به جمع‌بندی ختم می‌شود؟

بالاخره همدیگر را متقاعد می‌کنیم. فیلم را بازبینی می‌کنیم و چون می‌دانیم با سرزنش کردن همدیگر به جایی نمی‌رسیم، سعی می‌کنیم با یک جمع‌بندی کارمان را بهتر کنیم.

چه شد به فینال المپیک رسیدید؟ یک بحثی که در فضای داخل فوتبال مطرح بود این بود که فیفا می‌خواست حلقه‌های المپیک را درگیر بازی فینال کند و به همین دلیل تیم داوری آسیایی انتخاب شد. شما این فرضیه را قبول دارید؟

به هیچ وجه. از سال 2011 که ماسیمو بوساکا رئیس کمیته داوران فیفا شد، سعی کرد به کیفیت داوران توجه کند. سال 2012 ما در جام باشگاه‌های جهان به عنوان ذخیره حضور داشتیم. آقای بوساکا از همان اول می‌گفت: کیفیت برایم مهم است نه اسم داوران. شما به عنوان یک مطبوعاتی تا چند سال پیش چند داور مطرح دنیای فوتبال را می‌شناختید اما امروز داورانی که دیدارهای مهم را سوت می‌زنند را به سختی می‌شناسیدچون داوران شایسته انتخاب می‌شوند. بیشتر داوران کم نام و نشان هستند؛ اما کیفیت کار آنها بالاست. می‌بینید اشتارک آلمانی برای جام‌جهانی انتخاب نمی‌شود اما از این کشور داوری به نام فلیکس بریش انتخاب می‌شود.

به نام‌های سرشناس اشاره کردید، از جمله داوران سرشناس آسیا روشن ایرماتوف ازبکستانی است که در دو جام‌جهانی حضور داشته. گفته می‌شود این موفقیت‌ها به دلیل حمایت‌هایی است که کشور ازبکستان از او به عمل می‌آورد. همین طور است؟

نه واقعا ایرماتوف داور خوبی است، حمایت تا اولین مسابقه کارایی دارد. اگر نمایش او درون زمین بد باشد، چقدر می‌شود از او حمایت کرد؟ ازبکستان در زمین مسابقه چه حمایتی می‌تواند از او داشته باشد؟ شاید حمایت‌ها در بعضی انتخاب‌ها تاثیر داشته باشد؛ اما در نهایت، داور است که باید توانایی خود را نشان بدهد. داور است که باید حرف اول و آخر را بزند. در همین فینال المپیک و بعد از فینال در مراسم خداحافظی، بوساکا گفت: «در تورنمنت قبلی که جام باشگاه‌های جهان بود وقتی این تیم آسیایی قضاوت کردند، شاید تصور برخی این بود چون فینال از آمریکا و اروپاست به تیم آسیایی قضاوت رسید، اما دیدید در فینال المپیک همین تیم قضاوت کرد و نشان دادیم یک تیم داوری را صرفا به دلیل کیفیت قضاوتش انتخاب می‌کنیم».

راز موفقیت خودتان را چه می‌دانید؟

فینال یک هدیه نیست که به یک تیم داوری داده شود. به واقع ما در هر تورنمنتی که می‌رویم سعی می‌کنیم استاندارد را حفظ کنیم. در المپیک در حالی که تصور می‌کردیم فقط دو تا بازی به ما می‌رسد؛ اما چون با همین ذهنیت کارمان را درست انجام دادیم و در تمرینات خوب و جدی بودیم برای فینال انتخاب شدیم. بعد از فینال المپیک هم اولین کسی که به ما تبریک گفت خود رئیس کمیته داوران فیفا آقای بوساکا بود.

برنامه‌های برون‌مرزی بعدی شما چگونه است؟

امسال رقابت‌های جام کنفدراسیون‌ها، جام باشگاه‌های جهان و رقابت‌های جام‌جهانی نوجوانان و جام جهانی جوانان را در پیش داریم. داوران در این تورنمنت‌ها تقسیم می‌شوند. یکی از این تورنمنت‌ها به ما می‌خورد. اگر اتفاق خاصی نیفتد و در تست‌ها و قضاوت‌ها سربلند باشیم به امید خدا می‌توانیم در نهایت با یک تیم کامل به جام‌جهانی برویم.

اینکه گفته می‌شود داوران سعی می‌کنند رضایت میزبان هر بازی را به دست بیاورند و 50 – 50 را به سود میزبان اعلام می‌کنند درست است؟

اصلا این طور نیست. در کلاس‌ها فقط قوانین را به ما یاد می‌دهند. از نظر ما میزبان و مهمان وجود ندارد. تیم A و تیم B. ما چیزی را که یاد گرفتیم عملیاتی می‌کنیم. فرقی برایمان ندارد چه تیمی و در چه دقیقه‌ای صاحب موقعیت می‌شود.

شده حین بازی به هم لایک بدهید؟

بله، وقتی اشتباه هم می‌کنیم به هم می‌گوییم بارک‌الله (با خنده) ما حین بازی خیلی با هم صحبت نمی‌کنیم و با جدیت کارمان را دنبال می‌کنیم. در بازی‌هایی که داور عربی در تیم ما هست، خیلی اذیت می‌شویم چون داوران عربی خیلی حرف زدن را دوست دارند. اما بین خودمان خیلی صحبتی رد و بدل نمی‌شود.

به کشورهای عربی اشاره کردید. یک حساسیتی در افکار عمومی بین ما و این کشورها وجود دارد و هرگونه قضاوت داوران عرب‌زبان را حمل بر ناداوری می‌دانیم. نظر شما در این باره چیست؟

این ذهنیت به نظرم استباه است. وقتی در کشور خودمان فدراسیون، تیم داوری یک بازی را تعیین می‌کند، اگر یکی از باشگاه‌ها به چیدمان داوری اعتراض کند، پاسخ درست این است که فدراسیون تصمیم می‌گیرد نه شما. حال چطور رفتار دوگانه در سطح بین‌المللی داریم؟ باید به قوانین احترام بگذاریم. این‌که فلان داور را قبول نداریم عوض کنید، حرفی منطقی و حرفه‌ای نیست! مثل انتخاب ویلیامز برای بازی ایران و ازبکستان.

گفتید ویلیامز. این داور را چطور می‌بینید؟

به نظر من داور خوبی است و نباید چنین فضایی برای خودمان ایجاد کنیم. در بازی ایران و عراق در جام ملت‌ها داور یک اشتباهی کرده و البته بازیکن ما هم در اخراج شدنش مقصر بوده است. دیگر نباید این مساله را ادامه دهیم. هیچ‌کس به اندازه داور به آبرو و حیثیت کاری‌اش اهمیت نمی‌دهد. این ذهنیت قشنگی نیست. در دیدار با قطر هم در حالی که می‌توانستیم به خوبی و در آرامش برنده شویم و جنتلمنانه به آنها خسته نباشید بگوییم، آن جنجال را به راه انداختیم که چه بشود!؟

نکته‌ای که علاقه‌مندان به فوتبال دوست دارند درباره داوران بدانند، پیرامون میزان تمرین کردن آنهاست.

روزانه حدود 90 دقیقه تمرین می‌کنیم. عملا مثل بازیکنان حرفه ای. با این تفاوت که ما کارمندیم و اول صبح از خواب بیدار می‌شویم. فیفا به ما داوران بین‌المللی یک ساعت پولار به ارزش 5/2 میلیون تومان داده که جی‌پی‌اس دارد و ما کلیه تمریناتی که برایمان در نظر گرفته‌اند را هفته به هفته انجام می‌دهیم و در این ساعت ضبط می‌شود. این طلاعات ضبط شده در این ساعت را باید مدام برای فیفا ارسال کنیم چون کلا تحت نظر فیفا هستیم.

در هر مسابقه میزان دوندگی شما چقدر است؟

در جایی مثل فینال المپیک تا 15 کیلومتر هم دویدم و کمک هایم نیز 5/9 کیلومتر در فینال المپیک دویدند. به نوعی می‌شود گفت داور وسط بیشتر از همه بازیکنان می‌دود.

اتفاق افتاده که حین بازی دچار ضعف بدنی شوید؟

بله پیش می‌آید. گاهی حین بازی به همکارانم می‌گویم بچه‌ها دوقلوی پایم دارد می‌گیرد اما سعی می‌کنم ادامه دهم حتی اگر احساس درد کنم. خوشبختانه تا به حال اتفاق نیفتاده که بازی را قطع کرده و قادر به ادامه مسابقه نباشم.

دستمزد داوران چقدر است؟

در تمام دنیا اختلاف زیادی بین دستمزد بازیکنان و داوران وجود دارد اما در مسابقات لیگ‌های اروپایی می‌بینیم به داور 5500 یورو دستمزد می‌دهند که رقم بالایی است در حالی که در ایران این طور نیست. پیش از دربی یکی از همکاران شما پیش من آمد و گفت برای اجرای برنامه فان قبل از دربی 5 میلیون گرفته‌ام؛ اما شما امروز فقط 600 هزار تومان می‌گیری! گفتم داری به من روحیه می‌دهی؟! متاسفانه همان طور که چانه ورزش را از ابتدا کوچک گرفته‌اند، چانه داوری هم کوچک گرفته شده است.

درباره پاداش به تیم داوری هم صحبت‌هایی مطرح شد. بالاخره پاداش المپیک برای شما در نظر گرفته می‌شود؟

یک سری دوستان لطف داشتند و پیشنهاد دادند که ما هم مثل طلایی‌ها پاداش بگیریم؛ اما مسئولان گفتند احساساتی نشوید و خود فدراسیون از آنها تقدیر می‌کند. ما توقع زیادی نداریم. معتقدیم روزی مان دست خداست. اما توقع ما این است که مسئولان ما به اندازه AFC ما را ببینند. بالاخره ما باید یک جایی دیده شویم. همه به ما تبریک گفتند. بعد از بازی یکی از ناظران داوری آسیا که قطری بود ما را بغل کرد و اشک ریخت. فردا گوشی را به ما داد تا شیخ سلمان رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا به ما تبریک بگوید. ما برای آسیا افتخار بودیم و ما را به مالزی دعوت کرده‌اند تا از کار ما در المپیک تجلیل کنند؛ اما برای کشورمان نباید عزیز باشیم؟!

نظرتان درباره فساد در داوری و بحث‌هایی که در این خصوص مطرح می‌شود چیست؟

ما داور هستیم و در همه این سال‌ها در چیدمان داوری‌ها هیچ نقشی نداشتیم و هرجا گفتند قضاوت کردیم و شاید چون بین‌المللی هستیم و تمرکزمان آن طرف است، زیاد به این فضاها اهمیت نمی‌دهیم. اما بعضی برخوردها گاهی بی‌مهری است و دلمان می‌شکند که خدارا شکر دل گرمی‌مان به خانواده‌مان است و برخوردهای تخریبی، انگیزه ما را برای قضاوت بهتر، بیشتر می‌کند.

صرف نظر از این بحث‌ها، پیش آمده نزدیکانتان از شما بخواهند به نفع تیم خاصی سوت بزنید؟

قبل از بازی‌های حساس، از در خانه که خارج می‌شویم از همکار و رئیس اداره تا بقال و قصاب همه به ما می‌گویند این طوری سوت بزن! این سفارش‌ها برای ما بیشتر، یک فضای فان ایجاد می‌کند. یک شب قبل از دربی در مغازه‌ای بودم که دو نفر هوادار استقلال و پرسپولیس همزمان می‌خواستند به نفع تیم محبوب آنها سوت بزنم. من هم گفتم شما اول مشکل خودتان را حل کنید بعد به من سفارش بدهید ! (باخنده)

محمدرضا منصوری: دربی 83 فضای خوبی داشت

آقای منصوری تا حالا شده در حین پرچم زدن دستتان بلرزد و مردد شوید؟

خدا را شکر با توجه به تجربه‌هایی که کسب کردیم و تمریناتی که داشتیم در این چند سال سعی کردم با اعتماد به نفس پرچم بزنم.

سخت‌ترین بازی‌های عمرتان کدام‌ها بوده‌اند؟

پرچم زدن فینال المپیک که 120 دقیقه هم به طول انجامید واقعا دشوار بود. دیدار بارسلونا ـ ریوپلاته هم در فینال جام باشگاه‌های جهان سخت و لذت‌بخش بود. البته باید بگویم به طور کلی برای داوران شرایط ایران و خارج از کشور فرق می‌کند و در خارج از کشور آرامش بیشتری داریم، چراکه همه به هم احترام می‌گذارند.

البته فکر می‌کنیم در دربی 83 هم فضای مثبت و خوبی بر مسابقه حاکم بود... .

حق با شماست. هم بازیکنان به تصمیمات احترام گذاشتند و هم مربیان. حتی در پایان بازی برانکو به وسط زمین آمد و به ما خسته نباشید گفت. او حتی انتخابمان را بابت فینال المپیک تبریک گفت. البته در کمال ناباوری در پایان دربی در یکی از سایت‌ها آمده بود برانکو به وسط زمین رفت و به تیم داوری اعتراض کرد! به نظر من این جوسازی‌ها فضا را خراب می‌کند.

نظر شما درباره فساد در فوتبال و جنجالی که چند سال پیش در این خصوص رخ داد، چیست؟

من می‌گویم اگر خلافی بوده بجد باید برخورد شود. البته قانون می‌گوید باید هر دو طرف یعنی راشی و مرتشی مجازات شوند، اما متاسفانه می‌بینیم اینجا یک طرف همیشه مجهول می‌ماند و همه سعی دارند از دیوار کوتاه داوران بالا بروند.

خود شما هیچ وقت با پیشنهاد رشوه مواجه شده‌اید؟

تا حالا هیچی نشنیدم و ندیدم و مطمئنم چنین مسائلی وجود ندارد.

رضا سخندان: تمرکز نداشتم پرچم نمی‌زدم

آقای سخندان، حین پرچم زدن برای گل دقیقه 90 پرسپولیس در دربی چه حسی داشتید؟

قرار شد درباره دربی حرف نزنیم.

خب اصولا در دقیقه 90 پرچم زدن گل آفساید چگونه است؟

برای داور مهم این است که از اول بازی تا آخر بازی تمرکز داشته باشد و فرقی نمی‌کند در چه دقیقه‌ای قضاوت کند. من هم همیشه سعی می‌کنم در تمام طول بازی تمرکز داشته باشم. اگر در همین دربی تمرکز نداشتم شاید در آن دقیقه آخر فرمان ادامه بازی می‌دادم و گل پذیرفته می‌شد. یکی از مسائل اصلی داور و کمک داور داشتن تمرکز در آن لحظه است.

شده در بازی‌های بین‌المللی به دلیل قضاوت تمام ورزشگاه علیه شما بشود؟

فرهنگ کشورها با هم فرق می‌کند. بستگی دارد در کدام کشور باشید و مثلا فرهنگ کشورهای عربی با کشورهای شرق آسیا فرق می‌کند. در شرق آسیا اتفاقی نمی‌افتد. فکر نمی‌کنیم که میزبان گل می‌زند یا مهمان. اگر به میزبان و مهمان فکر کنیم تمرکز نداشته و اشتباه قضاوت می‌کنیم در نتیجه این موفقیت‌ها هم در کار نخواهد بود.

از شما هم درباره فساد در فوتبال می‌خواهیم بپرسیم. در قضیه 3 سال پیش برخی می‌گفتند رابط اصلی کمک داور بوده است. این موضوع چقدر شما را مکدر کرد؟

حرف من این است اگر مساله‌ای اتفاق افتاده است باید قضیه به طور کامل روشن شود. همان موقع پیگیری‌های زیادی صورت گرفت، اما واقعا روشن نشد که چه اتفاقی افتاده است. فقط با آبروی یک قشر زحمتکش بازی شد و عده‌ای غیرمسئول با هدف شهرت‌طلبی دخالت کردند. ما در نهایت صداقت کار می‌کنیم و توقع ما این است که دیده شویم. حداقل به اندازه کاری که می‌کنیم. درباره فینال المپیک هم اگر شایسته‌ پاداش المپیک هستیم، تیم داوری را ببینند.

رضا پورعالی / امید توفیقی

جام‌جم