تلویزیون، رفیق همیشگی اوقات فراغت

روزهای بلندی که والدین را به این فکر می‌اندازد برای فرزندان خود برنامه‌ریزی کنند؛ برنامه‌هایی که بیشتر به حضور در دوره‌های آموزشی، مهارت‌آموزی، ورزشی و ... منجر می‌شود. اما در این میان رسانه‌ها از جمله رادیو و تلویزیون هم زمان قابل‌تأملی از این قشر آموزش‌پذیر را به خود اختصاص می‌دهند.

در گفت‌وگویی کوتاه با یک استاد دانشگاه که سابقه طولانی نیز در برنامه‌سازی رادیو و تلویزیونی دارد، تاثیر رسانه را در پرکردن و غنی‌سازی اوقات فراغت جویا شدیم. دکتر حسن نجفی‌سولاری به پرسش‌های خبرنگار جام‌جم پاسخ گفت.

آیا تلویزیون می‌تواند نقشی در پرکردن اوقات فراغت تابستانی قشر محصل جامعه داشته باشد؟

اساساً هر پیام با سه رویکرد تولید می‌شود، اول، اطلاع‌رسانی و آموزشی. دوم، تفریحی و سرگرمی و سوم، تبلیغی و تهییجی. رسانه ملی بخصوص تلویزیون با دارا بودن انواع برنامه و کانال‌ها در غنی‌سازی اوقات فراغت به خصوص با رویکرد تفریحی سرگرمی می‌تواند نقش عمده‌ای داشته باشد.

تلویزیون در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی هم در حوزه فراغت نوجوانان فعالیت دارند، چه حضور موثری می‌تواند داشته باشد؟

اولین وظیفه تلویزیون، افزایش سواد رسانه‌ای و بالابردن آگاهی جامعه بخصوص نوجوانان و جوانان از تهدیدها و آسیب‌های این پدیده است، چراکه بیش از 20 آسیب فردی بواسطه اعتیاد اینترنتی در این شبکه‌ها شناسایی شده است که افسردگی، ناامیدی، استرس، کاهش خلاقیت، تشویش ذهنی، وسواس فکری، بی تفاوتی، فاصله افتادن اعضای خانواده و سست شدن بینان آن، کاهش روابط سالم اعضای خانواده و ... از آن جمله است و رسانه ملی می‌تواند به کاهش این موارد کمک کند. همچنین رسانه ملی می‌تواند مهارت استفاده از این فناوری‌های مجازی را در جهت سودمند افزایش دهد. مدیریت زمان، مدیریت ارتباط، مدیریت خدمات و مدیریت محتوی از مهارت‌هایی است که صداوسیما می‌تواند به کاربران شبکه‌های اجتماعی یاد بدهد.

خانواده‌ها تاکید بسیــاری روی مهارت‌آموزی فرزندان دارند. آیا رسانه ملی می‌تواند در این بخش منشاء اثر مفیدی باشد؟

حتماً که می‌تواند. یکی از موثرترین ابزارهای اطلاع‌رسانی در زمینه اشتغال مفید، همین رادیو تلویزیون است. مهارت‌آموزی از طریق رسانه ملی و به کمک نهادهای عمومی مثل کانون‌های فرهنگی هنری و فنی حرفه‌ای در تابستان می‌تواند پس از 9 ماه تحصیل نظری، دانش‌آموز را به اشتغال مفید نزدیک کند.

بسیاری از نوجوانان و جوانان جامعه با اینترنت و فضای مجازی بخوبی آشنا شده‌اند. آیا این حوزه نیازمند فرهنگ‌سازی رسانه‌ای است؟

قطع به یقین بله. خوشبختانه هر ساله سازمان صدا وسیما جدول پخش خاصی برای اوقات فراغت تابستان تنظیم می‌کند. مناسب است این سبد برنامه‌ای به غنی‌سازی اوقات فراغت مخاطب منجر شود. داشتن برنامه مکمل نهادهای دیگرِ دخیل در فراغت قشر دانش‌آموزان و آموزش مخاطب به استفاده بهینه از تعطیلات می‌تواند یک کار رسانه‌ای مطلوب باشد.

همچنین کار مهمی که رسانه به موازات پخش برنامه‌های تابستانی می‌تواند انجام دهد، فعال شدن رادیو و تلویزیون در فضای مجازی بخصوص شبکه‌های اجتماعی به عنوان متمم رسانه ملی است. لذا صداوسیما باید سهم خود را از اوقات مخاطب بخصوص جوانان و نوجوانان ایرانی افزایش دهد تا طعمه رسانه‌های مضر و اتلاف وقت در فضای مجازی نشوند.

صحبت پایانی؟

تقاضای من به عنوان یک مدرس دانشگاه و دارای تجربه بیش از 30 سال کار رسانه‌ای از عموم همکاران برنامه‌ساز این است که سهمی خاص از برنامه خود را به غنی‌سازی اوقات مخاطبان عزیز بخصوص دانش‌آموزان با جهت‌گیری بهینه‌سازی استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اختصاص دهند؛ نقاط و مطالب جذاب این فضا را برای تکمیل محتوای برنامه خود استفاده کنند و در بطن برنامه‌ها با ظرافت و متناسب با محتوای برنامه خود آسیب‌های این فضا را یادآور شوند.

محمد زندکریمخانی - جام‌جم