درس‌هایی از آتش‌سوزی جنگل‌های پاسارگاد

آتش دامنگیرشده جنگل‌های پاسارگاد در روزهای اخیر دل هر فرزند راستین ایران زمین را به درد آورد؛ آتشی که پارک ملی بمو را هم سوزاند. پارکی با 48 هزار هکتار وسعت که از لحاظ شمار حیوانات و تنوع حیات‌وحش، بعد از پارک‌های ملی گلستان و ارومیه در مقام سوم اهمیت در ایران قرار دارد.

کد خبر: ۹۱۶۱۸۶

در حوادث آتش‌سوزی تنگ بلاغی منطقه پاسارگاد و پارک ملی بمو، همچون بسیاری از حوادث طبیعی و غیرطبیعی دیگر سرزمین مان، این مردم پاسارگاد، شیراز و مرودشت و تشکل‌های داوطلب مردمی بودند که پیشتر از نهادهای مسئول دولتی برای کمک به سمت این منطقه شتافتند. این حادثه بار دیگر نقش و جایگاه واقعی پررنگ سازمان‌های غیردولتی محیط‌زیستی را آشکار کرد که با تشکیلات متعدد خودجوش مجازی، به آگاهی رسانی لحظه به لحظه از فرآیند اطفای حریق پرداختند.

با این حال نکته قابل تامل این است با توجه به اعلام رسمی «سهل‌انگاری انسانی» به عنوان دلیل آتش‌سوزی، آیا امکان آموزش مردم‌ محلی و چوپانان و گردشگران بومی و غیر‌بومی برای پیشگیری از وقوع دگربار حوادث خسارت بار مشابه وجود نداشته و ندارد؟

بر پایه برآوردها، شوربختانه حدود یک سوم از وسعت 3500 هکتاری جنگل‌های پاسارگاد خسارت‌دیده و پرسش مهم این است که چرا ارگان‌های مسئول، بسیار دیر به صحنه رسیدند تا شاهد چنین خسارتی باشیم؟ آیا جز این است که طبق ماده 47 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، هنگام حریق در جنگل‌ها و مراتع، دستگاه‌های اجرایی لشکری و‌ کشوری برای فرونشاندن آتش در این عرصه‌ها، موظف به همکاری با سازمان جنگل‌ها و ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری هستند؟

آتش‌سوزی‌های اخیر استان فارس، درس‌هایی را نیز برای سازمان‌های غیردولتی و نهادهای دولتی در پی داشته است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: نقش مهم شبکه‌های اجتماعی مجازی برای آگاهی‌رسانی همگانی و فراخوان‌ عمومی، ضعف و آسیب‌پذیری شدید مناطق طبیعی تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، کندی عملکرد پدافند غیرعامل و حوادث غیرمترقبه کشور، ضعف شدید تجهیزات سخت‌افزاری مهار آتش بویژه در مهار بحران آتش‌سوزی جنگل‌ها، بویژه بالگردهای آب‌پاش، وجود کاغذ بازی و بروکراسی شدید اداری نهادهای رسمی دولتی مسئول و در نهایت ناهماهنگی میان نهادهای مردمی غیردولتی محلی و نهادهای رسمی دولتی. بی‌تردید برای کشوری به گستردگی ایران و وجود میراث تاریخی و طبیعی منحصربه‌فرد آن در دنیا، زیبنده نیست باوجود منابع مالی و ثروت ملی در تنگنای خرید تجهیزات به‌روز اطفای حریق زمینی و هوایی برای خود باشد و قطعا تردیدی نیست که نقش‌آفرینی و جایگاه سرنوشت‌ساز و بی‌بدیل سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، گردشگری و محیط‌زیستی برای حفاظت از میراث تاریخی و طبیعی ایران زمین و جلوگیری از تکرارحوادث مشابه انکارناپذیر است.