حمایت سریالی از تولید ملی

شبکه دو برای ماه رمضان امسال سریال تلویزیونی «گاهی به پشت سر نگاه کن» ساخته مازیار میری را برای پخش در نظر گرفت، سریالی‌ که نقش اصلی آن را امین تارخ (جلال) بازی می‌کند. این اثر یک ملودرام خانوادگی است که با محوریت حمایت از تولیدات داخلی و اعتماد به نخبگان جوان ایرانی و توجه ویژه به سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی تولید شده است.

عوامل سازنده این سریال در مقایسه با سریال‌های پایتخت 4 و دردسرهای عظیم 2 نفس راحت‌تری می‌کشند، چون تصویربرداری این سریال اسفندماه سال گذشته تمام شده و این روزها مراحل فنی و آماده‌سازی آن سپری می‌شود.

تاکنون ده قسمت از سریال گاهی به پشت سر نگاه کن به شبکه دو تحویل داده شده و بقیه قسمت‌ها مراحل صداگذاری و جلوه‌های تصویری را پشت‌سر می‌گذارد.

امشب قسمت هشتم سریال پخش می‌شود و در این قسمت مخاطبان می‌توانند شاهد رو در رویی جلال تابش (امین تارخ) با دختر بزرگش فریبا (الیکا عبدالرزاقی) باشند و در این قسمت این دو در یک موقعیت خاص یکدیگر را ملاقات می‌کنند و گره بخشی از اختلافاتشان باز می‌شود.

انتقاد از تولید کالای نامرغوب

محمدمحمود سلطانی، نویسنده سریال گاهی به پشت سر نگاه کن درباره طرح اولیه و فیلمنامه این سریال به جام‌جم گفت: ایده اولیه این سریال برای خودم است که سال 89 آن را نوشتم. تهیه‌کننده سال 90 طرح را به شبکه دو ارائه داد و بعد از گذشت یکی دوسال نگارش شروع شد، اما بعد از نگارش 10 تا 11 قسمت فیلمنامه بنا به دلایلی متوقف شد اما بعد از مدتی دوباره قرار شد روی آن کار کنم.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به موضوع سریال که حمایت از تولیدات ملی است آیا به شما سفارش شد تا روی این موضوع تاکید کنید یا طرحی که از اول نوشتید با این موضوع بود؟ گفت: خیر، سوژه سفارشی نبود.اما وقتی قصه اصلی نوشته شد، شبکه از من خواست روی بخش تولید ملی که ظرفیت خوبی داشت بیشتر کار کنم. اما همه تلاش من این بود که قصه به گونه‌ای طراحی و پرداخت شود که برای بیننده جذابیت داشته باشد.

به نظر سلطانی، حمایت از تولیدات داخلی و ملی در شرایط فعلی ضروری است اما باید کیفیت تولیدات‌ هم افزایش پیدا کند، اما گاهی محصولات کیفیت مناسبی ندارند، بنابراین به عنوان یک نویسنده در سریال گاهی به پشت سر نگاه کن این مساله را نقد کرده‌ام و شما با پیشرفت قصه و در برخی قسمت‌ها این دید انتقاد را می‌بینید که شخصیت‌های مختلف سریال تاکید می‌کنند کیفیت کالاها باید خوب باشد تا مردم آنها را بخرند.

مسلما اگر کیفیت کالا خوب نباشد مردم به سمت آن نمی‌روند و عدم استقبال مردم از کالای بی‌کیفیت باعث ورشکستگی و در نهایت تعطیل شدن کارگاه‌های تولیدی و کارخانه‌ها می‌شود و این روند باعث رشد بیکاری در جامعه می‌شود.ما تلاش کردیم به شکل غیر مستقیم در سریال گاهی به پشت سرنگاه کن به این موضوعات بپردازیم.

این نویسنده گفت: تعلیق‌های داستان در قسمت‌های آینده بیشتر می‌شود و معماهایی به داستان اضافه می‌شود که برای بیننده جذاب خواهد بود.

سلطانی درباره تبلیغات مگاموتور در سریال گاهی به پشت سرنگاه کن و این‌که چگونه این تبلیغ به متن راه پیدا کرد، توضیح داد: این شرکت اسپانسر و حامی مالی کار نیست و فقط لوکیشن در اختیار ما گذاشت و در قسمت‌های مربوط به کارخانه به ما مشاوره می‌دادند. در سریال، ما به شکل مستقیم نامی از حامی مالی نمی‌آوریم و فقط در دیالوگ‌های جلال با مهندسان کارخانه از نام شرکت استفاده کرده‌ایم.

وی درباره شخصیت‌های منفی سریال گفت: شخصیت‌های مثبت و منفی را دسته‌بندی نکردم. حتی محتشم (محمد متوسلانی) هم منفی نیست. چون به نظر من دوره شخصیت‌های منفی و مثبت به معنای کلاسیک تمام شده است و شخصیت‌های قصه می‌توانند بر اساس انگیزه و آرزوهایی که دارند، راهشان را انتخاب کنند و محتشم هم تصمیم می‌گیرد که با دزدیدن عتیقه به آرزوهایش برسد. مازیار میری، کارگردان این سریال درباره دلایلش برای پذیرفتن کارگردانی این سریال به جام‌جم گفت: آنچه در مرحله اول من را برای کارگردانی ترغیب کرد، طرح اولیه سریال بود که به نظرم طرح جذابی بود.

به نظر این کارگردان، با پیشرفت داستان و گره‌گشایی‌هایی که از زندگی کاراکترهای قصه می‌شود، مخاطبان را حتماً مشتاق‌تر به دیدن سریال خواهد کرد.چون گره‌های خیلی با ظرافت در قصه قرار داده شده است و باز شدن آنها جذابیت و باورپذیری داستان را بیشتر می‌کند.

نقش دخترهای تابش را الیکا عبدالرزاقی و بهاره کیان‌افشار بازی می‌کنند. آن دو با یکدیگر خیلی تفاوت دارند. یکی از آنها روح و روان پریشانی دارد و دیگری صاحب رای و مقتدر است. میری درباره تفاوت‌های این دو خواهر و این‌که در دنیای واقعی این طور نیست که دو خواهر تا این اندازه با هم فرق داشته باشند؟ توضیح داد: اتفاقاً یکی از مواردی که من را برای کارگردانی جذب کرد، تفاوت‌ بین کاراکترها بود که هر کدام از آنها رنگ و لعاب و قصه خودشان را داشتند و من هم سعی کردم این تفاوت‌ها را در اجرا پررنگ‌تر کنم. با پیشرفت قصه بیشتر غافلگیر خواهید شد، چون با باز شدن گره‌های قصه تفاوت این دو خواهر هم بیشتر به چشم می‌آید.

سختی‌های تعدد لوکیشن و بازیگر

سریال تلویزیونی گاهی به پشت سر نگاه کن بعد از گذراندن 45 روز پیش تولید اول تیر ماه سال گذشته کلید خورد و تصویربرداری آن 16 اسفند ماه به پایان رسید. منصور غضنفری، مدیر تولید سریال درباره لوکیشن‌های این سریال به جام‌جم گفت: در مجموع 190 لوکیشن در تهران و خارج از تهران داشتیم. ما در تهران تقریبا از شمال تا جنوب شهر را در سریال در موقعیت‌های مختلف نشان می‌دهیم. تعدد لوکیشن‌ها کار تولید را با سختی همراه کرده بود و گاهی در یک ماه 15 جابه‌جایی داشتیم و همین مساله کار را دشوار کرده بود، زیرا ورود به هر لوکیشن نیاز به آماده‌سازی صحنه و جابه‌جایی لوازم داشت.

به گفته غضنفری، یکی از لوکیشن‌های سخت سریال گاهی به پشت سر نگاه کن در وردیج اطراف تهران بوده که عوامل سازنده مجبور شده بودند در سرمای هوا و دمای مثلا هشت درجه زیر صفر بخش‌های جاده‌ای را در این منطقه ضبط کنند.

از طرفی تعداد بازیگران سریال گاهی به پشت سرنگاه کن هم زیاد بود و بیشتر سکانس‌‌ها و نماهای این سریال پربازیگر است که این موضوع هم کار گروه کارگردانی و تولید را سخت‌تر می‌کرد.هماهنگی با بازیگران و آماده‌ کردن آنها برای رفتن مقابل دوربین و ارائه خدمات به آنها زمان زیادی از وقت سریال را به خود اختصاص می‌داد که خدا را شکر همه این‌ها به خوبی پیش رفت و سریال به پخش رسید.

نقش موثر تلویزیون در کارآفرینی

مدیر سابق گروه اقتصاد شبکه 4 معتقد است، اگر عملکرد تلویزیون توسعه‌ای باشد، می‌توان بیشترین نقش و تاثیر در حمایت از تولید ملی و ترویج فرهنگ کارآفرینی را برای آن قائل شد.

دکتر بهنام ملکی با بیان این مطلب افزود: تلویزیون برای این مهم لازم است که باید و نبایدهایی را رعایت کند. بایدها به این معنی که کار، کوشش، نوآوری، ابتکار و اختراع در برنامه‌های رسانه ملی مورد توجه قرار گیرد و به آنها بها داده شود و در عوض، ناهنجاری‌هایی مانند دلالی، مصرف‌گرایی و تجمل‌پرستی نکوهیده و محکوم گردد. باید یک روح اقتصادی، توسعه‌ای و تولیدی بر برنامه‌های تلویزیون و بخصوص تولیدات نمایشی‌اش حاکم باشد و این آثار به نوعی وابسته نبودن و اتکا به اقتصاد غیرنفتی را ترویج کنند.

وی با تاکید بر این که رسانه‌ها و از جمله رادیو و تلویزیون می‌توانند در زمینه توسعه و پیشرفت کشور تاثیرگذار و فرهنگ ساز باشند، گفت: این پرداخت البته باید به صورت غیرمستقیم باشد تا تاثیراتش مضاعف شود. به طور مثال، کمتر دیده می‌شود یک مبتکر، مخترع و یا اقتصاددان به عنوان شخصیت اصلی یک اثر نمایشی طراحی شود. یک کارآفرین که با خلاقیت خود اختراعی را به ثبت رسانده و بعد وارد فاز تولید کرده و برای عده‌ای اشتغالزایی کرده است، می‌تواند یک الگو و سرمشق قرار گیرد. متاسفانه در حال حاضر و در سریال‌های تلویزیونی کمتر به این شخصیت‌ها پرداخته می‌شود و حتی بعضی از مجموعه‌های نمایشی به نوعی مروج فرهنگ دلالی، مصرف گرایی و تجمل‌پرستی هستند. این نارسایی‌ها که از فرهنگ‌های بیگانه آمده و به خورد جامعه داده می‌شود، در نهایت نتیجه‌ای نخواهد داشت، الا وابستگی اقتصادی. این اقتصاددان تصریح کرد: حتی در سریال‌های کره‌ای و ژاپنی هم می‌توان نشانه‌هایی گرفت از خلاقیت و نوآوری در شخصیت‌ها. اما در مجموعه‌های خودمان این مقوله مغفول می‌ماند و اگر هم به آن پرداخته شود به صورت سطحی و بسیار کمرنگ است. با این حال همچنان معتقدم که تلویزیون می‌تواند نقش اصلی را در برخورد قاطعانه به فساد و مظاهرش داشته و البته مشوق اصلی مردم باشد برای فعالیت‌های مفید و پرثمر اقتصادی.

فاطمه عودباشی - گروه رادیو و تلویزیون