5 میوه بهشتی در قرآن

بر اساس این انگاره قرآن چیزی نیست مگر بیان آن‌چه در عالم خلقت موجود است و آن چه انسان در سیر خود در این عالم بدان نیازمند است. براین اساس قرآن کتابی است که از منظری فوق بشری حقایقی را که بشر به آنها نیاز داشته در قالب الفاظ و کلمات بیان کرده است و در اینجا هر لفظ و کلامی دارای اشاراتی است که برای صاحبان خرد قابل توجه است و آنان را به اندیشه فرا می‌خواند.

از جمله اشاراتی که در قرآن قابل پیگیری و بررسی است و می‌تواند در زندگی روزمره همگان را به کار آید اشارات قرآن به میوه‌هاست که حتی در مواردی به شکلی جالب توجه با سوگند به برخی میوه‌ها همراه شده است.

خداوند در قرآن به انجیر و زیتون سوگند خورده (والتین و الزیتون/ سوره تین/ آیه1) و به مناسبت‌های دیگر از خرما، انگور، انار و موز هم در قرآن سخن گفته شده است.

در وهله اول به نظر می‌رسد که آنچه در میان این چند میوه مشترک است، دارا بودن خواص متعدد است. این میوه‌های خاص از میان میوه‌هایی که در زمان و مکان خاص نزول قرآن در دسترس بوده است، بیش از دیگر میوه‌ها دارای عناصر مفید و متعدد بوده‌اند و از این رو مورد توجه قرآن نیز قرار گرفته و با تعابیری همچون «میوه‌های بهشتی» به گونه‌ای به استفاده از آنها سفارش شده است. امروزه نیز تحقیقات علمی خواص متعددی را برای این چند میوه شناسایی کرده‌اند که علاوه بر جنبه خوراکی از دیدگاه دارویی و اثرات درمانی نیز قابل توجه هستند و بر همین اساس بوده و هست که هم در طب سنتی و هم طب نوین برای درمان بسیاری از عارضه‌ها و بیماری‌ها توصیه شده‌اند.

خرما

در قرآن بیش از بیست مورد با عناوینی همچون نخل، نخیل، لینه و رطب، به خرما اشاره شده و از نوشیدنی فراهم شده از آن به عنوان رزق نیکو یاد شده است (نحل/67). قرآن کریم آدمیان را به اندیشه در خوشه‌های به هم پیچیده خرما و گونا‌گونی انواع آن (رعد/4، انعام/ 99، ق/10) و همچنین نگریستن به باغ‌های سر سبز خرما به عنوان آیات الهی (یس/ 34) فراخوانده است.

بر اساس تحقیقات انجام شده این میوه یکی از بهترین منابع انرژی، سرشار از فیبر طبیعی و دارای ترکیبات روغن، کلسیم، گوگرد، آهن، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس و منیزیم است و مصرف آن به همراه مقداری شیر برای افرادی که مدتی گرسنه بوده‌اند، توصیه می‌شود. خرما به دلیل دارا بودن قند، چربی، پروتئین و انواع ویتامین‌های ضروری، بخشی از رژیم غذایی سالم و ثابت شده است. در روایتی از علی(ع) آمده است: خرما بخورید که شفای بیماری‌هاست و گفته شده خرمایی که شب در آب خیس و صبح مصرف شود، برای قلب‌های ضعیف مفید است.

انگور

در قرآن بیش از ده بار با عناوینی همچون عنب و اعناب به انگور اشاره شده و به تأمل در پدید آمدن و رسیدن آن (انعام/99) و تأمل در کیفیت انگور‌ها (رعد/4) دعوت شده است. پدید آمدن انگور از نشانه‌های خداوند معرفی شده (نحل/11 و یس/34) و همچون خرما، شربت انگور نیز رزق نیکو خوانده شده است (نحل/67).

بنابر تحقیقات علمی، انگور تنها میوه‌ای است که از نظر ترکیبات می‌توان آن را با شیر مادر مقایسه کرد. قند انگور به طور مستقیم و آسان وارد خون و در عضلات و کبد ذخیره می‌شود، در حالی که دیگر قندها اول باید به قند خون تبدیل و سپس وارد خون شوند. انگور تنها میوه‌ای است که وقتی خشک می‌شود ارزش غذایی آن بالا می‌رود. این میوه برای سلامتی قلب، ریه و کلیه مفید است و به علت داشتن املاح و مواد سلولزی برای مبتلایان به اوره خون مناسب و سازگار است و پتاسیم زیاد آن به جبران ضعف بدن کمک می‌کند. در روایتی از پیامبر آمده است: بهترین طعام شما نان و بهترین میوه شما انگور است.

زیتون

زیتون و درخت آن دو بار به تنهایی و پنج بار همراه با دیگر میوه‌ها همچون خرما، انار، انگور و انجیر در قرآن آمده است. خوانده شدن درخت زیتون به عنوان یکی از نشانه‌های خداوند (نحل/11)، به کار رفتن تعبیر «درخت زیتون مبارک و پربرکت» (نور/35) و سوگند خداوند به زیتون (تین/1) از جمله این موارد است.

زیتون سرشار از ویتامین A و D، فسفر، پتاسیم، گوگرد، منیزیم، کلسیم، کلر، آهن، مس و منگنز است و همچنان که الان دیگر عموم مردم می‌دانند روغن آن یکی از مفیدترین روغن‌های گیاهی است. روغن زیتون خاصیت ضدسم دارد و جدار روده‌‌ها و معده را از سموم و آلودگی‌ها پاک می‌کند. گفته می‌شود که این روغن ملین و برای کبد مفید است و صفرا و شن ریزه‌های کلیه را دفع، حرارت بدن را زیاد و لثه‌ها را تقویت و خون را صاف می‌کند. در حدیث از حضرت رضا(ع) آمده است: روغن زیتون غذای خوبی است، دهان را خوشبو و بلغم را بر طرف می‌سازد، رنگ صورت را صفا و طراوت می‌بخشد، اعصاب را تقویت کرده، بیماری و درد و ضعف را از میان می‌برد و آتش خشم را فرو می‌نشاند.

انار

انار سه بار در قرآن مطرح شده است؛ یک بار به عنوان نشانه خداوند (انعام/99)، دیگر بار از انسان‌ها خواسته شده از انار استفاده کنند (انعام/141) و سومین بار انار به عنوان میوه‌ای بهشتی معرفی شده است (الرحمن/68).

میوه انار همواره از زمان‌های گذشته برای درمان بسیاری از بیماری‌‌ها مورد توجه پزشکان بوده و بوعلی سینا معتقد بوده است که تمام قسمت‌های این میوه دارای خواص دارویی است. امروزه تحقیقات زیادی درباره خواص انار و ترکیبات موجود در آن انجام شده که مؤید اثرات مفید این میوه در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌هاست و از سوی دیگر به علت وجود ترکیبات دارویی حتی از پوست آن در صنایع داروسازی استفاده می‌شود.

مصرف این میوه بدن را در مقابل بسیاری از عوامل بیماری‌زا مقاوم می‌کند و برای بیماران قلبی بسیار مفید است. از پیامبر اکرم(ص) نیز نقل شده است که، انار شیرین بخورید چرا که دانه‌ای از آن نیست که به معده برود و درد و ناراحتی را از بین نبرد. امام علی(ع) نیز فرموده است: به کودکانتان انار بخورانید، زیرا قدرت تکلم آنها را سرعت می بخشد. آن حضرت همچنین در حدیث دیگری فرموده است که انار را با پیه آن و پوست زرد و ضخیمی که روی دانه‌های انار قرار دارد، بخورید.

انجیر

انجیر یک بار در قرآن کریم مطرح و به آن سوگند یاد شده است (تین/1) و به همین دلیل آن سوره به نام سوره انجیر نام‌گذاری شده است.انجیر منبع خوبی از پتاسیم، منیزیم، کلسیم، فسفر و ویتامین‌های B, C و A است. انجیر منبع غنی از یک نوع فیبر غذایی است که نقش عمده‌ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد. از این میوه همچنین می‌توان در رژیم‌های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی، کاهش وزن و دیابتی استفاده کرد.

مصرف انجیر برای رفع برخی از زگیل‌ها نیز موثر است.این میوه در طب سنتی نیز برای درمان بیماری‌هایی از سوی پزشکان استفاده می‌شده و در حدیثی از حضرت رضا(ع) آمده است: انجیر بوی بد دهان را از بین می‌برد، لثه‌ها و استخوان‌ها را محکم می‌کند، مو را می‌رویاند، درد را بر طرف می‌سازد و با وجود آن نیاز به دارو نیست و نیز فرمود: انجیر شبیه‌ترین به میوه بهشتی است .

محمد محمدی/ جام‌جم