فیلم رمضان آن سال الگویی از سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی را به مخاطبان ارائه می‌کند

تصویری خودمانی از خانواده ایرانی

رمضان فارغ از وجوه مذهبی‌اش که تجربه دینی ـ عرفانی را در فردی‌ترین صورت خود محقق می‌سازد واجد مناسک و آیین‌جمعی است.
کد خبر: ۷۰۵۲۳۵
تصویری خودمانی از خانواده ایرانی

در واقع سنت‌های اجتماعی برآمده از مناسبات رمضانی این تجربه فردی را به موقعیت اجتماعی پیوند می‌زند و واجد یک نوع همبستگی و همدلی جمعی است که کارگردان تله‌فیلم «رمضان آن سال» از این ظرفیت و سویه جمعی در طرح و روایت خود استفاده می‌کند و در واقع در آیینه رمضان،‌ صورت و الگویی از سبک زندگی ایرانی ‌ـ‌ اسلامی را صورت‌بندی می‌کند. این تله درباره خانمی به نام مریم است که برخلاف نظر برادر، قصد دارد مراسم یادبود مادرش را در خانه پدری و با حضور همه اقوام و همسایه‌ها برگزار کند، اما با موانعی برای اجرا شدن این تصمیم مواجه می‌شود.

تمهیدی که یک قصه تک‌خطی و ساده را به واسطه همین موانع به فرآیندی تعلیق‌آفرین بدل کرده و از طریق کشمکش‌های درونی و فراز و فرودهایی که برای انجام یک مراسم و آیین خانوادگی شکل می‌دهد، هم ریتم و ضرباهنگ قصه را کنترل می‌کند و هم از یکنواختی و یکدستی لحن داستان جلوگیری کرده و التهاب نهفته در ذات قصه را به فرم و ساختار روایی اثر تعمیم می‌دهد. البته در این فرآیند، شلوغی و گاه در هم تنیدگی قصه و شخصیت‌های متعدد آن باعث شلوغی و گاه شلختگی صوری می‌شود، اما در ذیل نظام معنایی اثر که الگوی زندگی ایرانی ـ‌ اسلامی را مد نظر دارد همه این پراکندگی‌ها به وحدت بدل شده و خرده‌قصه‌ها و روایت‌ها به روایتی یگانه و کلان بدل می‌شود. این اتفاق البته پیش از اجرا و کارگردانی در فیلمنامه‌کار رخ می‌دهد و نویسنده تکلیف هر​یک از این داستانک‌ها و خرده‌شخصیت‌های قصه را در متن روشن می‌کند.

نکته جالبی که از همبستگی فرم و محتوا در فیلم رمضان آن سال خبر می‌دهد این‌که این اثر شلوغ از حیث شرایط تولید و ساختار اجرایی با مضمون و درونمایه اثر که مفاهیمی مثل تعاون و همکاری و روابط صمیمانه آدم‌ها را به تصویر می‌کشد، ارتباط داشته و این همبستگی و تعاون چه در درون فیلم و موقعیت درام بین شخصیت‌ها و نقش‌ها رخ می‌دهد و چه در حوزه بیرونی فیلم و میان اعضا و عوامل قصه برای بازنمایی و اجرای آن. فضای فیلم ایرانی است و روابط آدم‌ها در آنچه در موقعیت‌های دوستی و همدلی چه دشمنی‌ها و دلخوری‌های خانوادگی ملموس و قابل درک بوده و امکان همذات‌پنداری مخاطب را با خود همراه دارد. به نوعی می‌توان گفت رمضان آن سال به فیلم و سریال‌های دهه 60 شباهت داشته و حتی سبک زندگی و مناسبت‌های آن واجد یک نوع حس نوستالژی برای مخاطبان میانسالی است که این فضاها و زندگی‌ها را تجربه کرده‌اند. یک نوع زندگی جمعی همگرایانه که با وجود اختلاف‌نظرهایی که بین افراد وجود داشت،‌ اما در نهایت به حمایت و پشتیبانی از هم ختم شده و همدلی و وحدت افراد را نهادینه می‌کرد. در این تله تا پایان قصه هر کدام از آدم‌ها تحت تاثیر زندگی و دیدگاه‌های مختلف خود، با یکدیگر کشمکش دارند؛ اما باوجود همه این قضایا در نهایت مخاطب شاهد یک همسویی و همدلی و وحدت درونی بین افراد خواهد بود.

به عبارت دیگر​، وحدت در عین کثرت به عنوان یک صورت منطقی ـ‌ فلسفی در اینجا به ساحت خانواده تعمیم پیدا کرده و سویه عینی پیدا می‌کند. آنچه ما امروز در خانواده‌های ایرانی به آن نیاز داریم حفظ استقلال و فردیت آدم‌ها در عین همدلی و همبستگی جمعی است که هر کدام از این ویژگی‌ها نشانه و شاخص خانواده سنتی و مدرن است که در اولی همبستگی جمعی و در دومی هویت فردی اولویت داشته و اکنون در اینجا به وحدت می‌رسند تا الگوی خانواده ایرانی ـ‌ اسلامی در پس این قصه به تصویر کشیده شده و معرفی شود، خانواده‌ای که در عین همدلی و اتحاد و همکاری از دلبستگی‌های فردی و استقلال‌طلبی‌ها فردیت یافته جلوگیری نمی‌کند و این همان الگو و شمایلی از سبک زندگی مطلوبی است که رمضان آن سال به تصویر می‌کشد.

رمضان آن سال یک ملودرام ایرانی است که تصویر روشنی از غم و شادی و اشک و لبخنده‌های زندگی ایرانی را در مناسک مهمانی بازنمایی کرده و از این حیث شباهت‌هایی با فیلم مهمان مامان دارد و گاه برخی سکانس‌ها تداعی‌گر آن فیلم است.

ضمن این که از مفهوم رمضان برای تبیین مفهوم مهمانی بخوبی استفاده شده و تداعی‌گر‌ آن است. در واقع ضیافت الهی به مهمانی عرفی پیوند می‌خورد تا از این المان و نشانه‌ها برای تبیین سوژه استفاده شود. سوژه‌ای که قرار است سبک زندگی خانواده ایرانی و همراهی و همبستگی‌های آنها را به تصویر کشیده و بار دیگر به مخاطب فراموشکار یادآوری کند.

سیدرضا صائمی / جام‌جم

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها